Những năm gần đây, hàng loạt vụ việc trốn thuế quy mô lớn bị phát hiện và khởi tố cho thấy quyết tâm làm trong sạch môi trường kinh doanh. Ngày 16/10/2025, Công an Đà Nẵng khởi tố ông Lê Ngọc Thảo, nguyên Giám đốc Công ty CP Hải Vân Long, cùng hai lãnh đạo khác vì hành vi trốn thuế hơn 8 tỷ đồng trong giai đoạn 2014–2017. Trước đó, bà Phan Thị Thanh – giám đốc một doanh nghiệp tại Đà Nẵng bị xác định trốn thuế 37,2 tỷ đồng bằng cách bỏ ngoài sổ sách và khai thấp doanh thu. Đặc biệt, ông Phạm Văn Tam, Chủ tịch HĐQT Công ty Asanzo, đã bị TAND TP. Hồ Chí Minh tuyên phạt 4 năm 6 tháng tù và phạt tiền 2 tỷ đồng vì trốn thuế và buôn lậu.
Các vụ việc này phản ánh những thủ đoạn ngày càng tinh vi: Lập công ty “ma”, khai doanh thu thấp, sử dụng hóa đơn khống, chuyển tiền qua nhiều tài khoản cá nhân. Những hành vi này không còn là “vùng xám” trong pháp luật mà đã bị xử lý hình sự nghiêm minh, khẳng định thông điệp rõ ràng: Mọi hành vi cố tình gian lận thuế đều bị trừng trị.
Theo bà Nguyễn Thị Diễm My, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ tư vấn ASQ, ranh giới giữa “sai sót trong kê khai” và “trốn thuế có tổ chức” nằm ở yếu tố cố ý. Cơ quan thuế hiện tập trung phân biệt lỗi vô ý và lỗi cố ý, bảo đảm công bằng nhưng cũng không dung thứ cho gian lận có hệ thống. “Tuân thủ thuế là cách doanh nghiệp bảo vệ chính mình và thể hiện trách nhiệm xã hội”, bà My nhấn mạnh.
Chuyển đổi số đang giúp công tác quản lý thuế minh bạch và chính xác hơn. Hiện hệ thống thuế liên thông dữ liệu từ hóa đơn điện tử, ngân hàng, hải quan, sàn thương mại điện tử… giúp phát hiện bất thường gần như theo thời gian thực. Doanh nghiệp tuân thủ tốt sẽ được xếp loại rủi ro thấp, giảm tần suất thanh tra, dễ tiếp cận chính sách ưu đãi và hoàn thuế – qua đó nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh.
Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho rằng, tự giác tuân thủ thuế là chỉ số niềm tin xã hội, phản ánh mức độ đồng thuận giữa Nhà nước và người dân. “Người dân chỉ tự giác nộp thuế khi họ tin rằng đồng tiền thuế được sử dụng minh bạch, công bằng và mang lại lợi ích cho cộng đồng”, ông Sơn khẳng định.
Theo ông, ngành thuế đang đẩy mạnh cải cách thể chế và số hóa quản lý, hình thành cơ sở dữ liệu liên thông giữa doanh nghiệp, bộ ngành và các tổ chức tài chính. Từ năm 2026, cơ quan thuế dự kiến ứng dụng blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (big data) để giám sát rủi ro và hỗ trợ người nộp thuế hiệu quả hơn.
Với định hướng này, ngành thuế không chỉ siết chặt kỷ luật và loại bỏ gian lận, mà còn hướng tới xây dựng hệ sinh thái quản lý thuế hiện đại – minh bạch – tin cậy, nơi việc nộp thuế được nhìn nhận không đơn thuần là nghĩa vụ, mà là hành động đóng góp cho sự phát triển bền vững của quốc gia.
Nam Sơn (t/h)
