Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị: Doanh nghiệp nhà nước chây ỳ, nợ đọng

Bài 4: Làm Xi măng thất bại ở Nghệ An

Không chỉ kinh doanh bất động sản, HUD còn chạy theo phong trào làm nhà máy xi măng, nhưng kết quả đã thất bại. Dự án xi măng Đô Lương ở Nghệ An là một minh chứng.

Lễ ký hợp tác đầu tư NM Xi măng Đô Lương hoành tráng, để rồi thất bại thảm hại…

Tiến độ thi công quá chậm

Dự án trên được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư tại Văn bản số 1461/TTg-CN ngày 27/9/2005. Được khởi công xây dựng ngày 30/9/2007, dự án có diện tích mặt bằng nhà máy chính là 42,11 ha, tổng vốn đầu tư 1.739 tỷ đồng, huy động từ vốn đầu tư của các tổng công ty nhà nước (HUD, Tổng công ty Lắp máy Việt Nam, Tổng công ty Xây dựng số 1), trong đó HUD là nhà đầu tư chính. Theo kế hoạch, dự án đi vào sản xuất năm 2014.

Thế nhưng, sau nhiều năm triển khai thực hiện, đến nay dự án chỉ mới xây dựng xong cơ bản khu Văn phòng nhà máy, còn lại chậm tiến độ do các cổ đông chính không thu xếp được nguồn vốn để triển khai… Do dự án kéo dài, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành hàng chục công văn để giải quyết các vướng mắc và đôn đốc, nhắc nhở HUD. Ngày 09/12/2010, UBND tỉnh Nghệ An có công văn nhắc nhở HUD, trong đó nhấn mạnh: "Dự án đầu tư Xi măng Đô Lương đã thực hiện kéo dài hơn 5 năm, triển khai chậm hơn nhiều so với tiến độ chủ đầu tư cam kết. Thời gian qua, UBND tỉnh đã có nhiều văn bản đôn đốc, nhắc nhở, nhưng tình hình đến nay vẫn không có chuyển biến tích cực".

Ngày 07/04/2011, UBND tỉnh Nghệ An tiếp tục có Thông báo số 123/TB/UBND-CN về ý kiến kết luận của Phó chủ tịch UBND tỉnh, ông Huỳnh Thanh Điền tại buổi làm việc với Nhà máy Xi măng Đô Lương và các cấp, các ngành. Yêu cầu Công ty CP Xi măng Đô Lương chậm nhất đến 30/04/2011 phải có báo cáo tiến độ về dự án.

Sau đó, Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị có Công văn số 1244 ngày 21/4/2011 gửi UBND tỉnh Nghệ An, nội dung cam kết như sau: Trước hết, HUD với tư cách là cổ đông chi phối, lại có văn bản nhận trách nhiệm trước UBND tỉnh Nghệ An về việc chậm tiến độ thực hiện dự án vì những lý do khách quan và chủ quan. Để giải quyết các khó khăn, tập đoàn kính đề nghị UBND tỉnh, các cấp, các ngành tiếp tục ủng hộ và giúp đỡ nhiệt tình đối với dự án về thủ tục đầu tư, chính sách hỗ trợ đầu tư như trong thời gian qua để dự án đạt được các mục tiêu kinh tế, xã hội đề ra.

Tập đoàn này nêu nội dung trong văn bản: "Nếu nhận được sự giúp đỡ có hiệu quả của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, UBND tỉnh Nghệ An cùng các cấp, các ngành của tỉnh, HUD xin cam kết chỉ đạo Công ty CP Xi măng Đô Lương thực hiện dự án có hiệu quả kinh tế, đảm bảo tiến độ; chạy thử tháng 8/2013; bàn giao đưa vào sử dụng 12/9/2013”.

Biện bạch, trốn tránh trách nhiệm?

Tuy nhiên, các chuyên viên phụ trách dự án này của UBND tỉnh Nghệ An cho rằng: Công văn trên chẳng qua là một sự biện bạch, trốn tránh trách nhiệm của nhà đầu tư. Bởi nhà đầu tư còn nêu điều kiện sẽ khởi động lại dự án nếu được UBND tỉnh đảm bảo các chính sách cho dự án.

Trong khi đó, UBND tỉnh Nghệ An đã thể hiện trách nhiệm cao đối với dự án. Do không thực hiện đúng cam kết về tiến độ, dự án đã bị Ngân hàng Phát triển Việt Nam từ chối cho vay ưu đãi. Nay theo quy định mới, dự án không thuộc đối tượng được vay ưu đãi nữa.

Dư luận cho rằng, Dự án Nhà máy Xi măng Đô Lương, do thu hút nhà đầu tư chưa đủ tầm, thiếu nhiệt huyết trong đầu tư nên đã lãng phí rất lớn tiền bạc của ngân sách cho dự án, gây bức xúc trong nhân dân vùng bị ảnh hưởng. Nhân sự của các công ty bị xáo trộn và đời sống việc làm của hàng chục lao động đang bị ảnh hưởng do dự án không tiến triển. Như vậy, tại dự án này, HUD đã thất bại, không đủ năng lực tài chính… để tiếp tục đầu tư Dự án Nhà máy Xi măng Đô Lương tại Nghệ An.

Nhận thấy không đủ sức để tiếp tục đầu tư, theo đuổi dự án Nhà máy Xi măng Đô Lương, năm 2011, HUD (nhà đầu tư chính), đã có văn bản gửi UBND tỉnh Nghệ An chính thức xin thôi không tiếp tục đầu tư dự án. Ngay sau đó, Tập đoàn xi măng The Vissai có văn bản đề nghị được tiếp nhận, đầu tư Dự án Xi măng Đô Lương từ HUD. UBND tỉnh Nghệ An đã đồng ý với phương án này. Tuy nhiên, ban đầu do vốn đầu tư vào dự án là của các tổng công ty, tập đoàn nhà nước nên theo quy định về kinh doanh vốn nhà nước, UBND tỉnh Nghệ An phải xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài chính về các nội dung, thủ tục liên quan đến việc chuyển nhượng dự án này cho nhà đầu tư mới.

Kỳ 5: Thi công dự án…“rùa bò” ở Hà Nam

Mạnh Hùng