Nguy cơ mất thị trường lớn và sụt giảm kim ngạch
Mỹ hiện là một trong hai thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch đạt 1,8 - 2,1 tỷ USD/năm trong ba năm gần đây, chiếm khoảng 20% tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành. Đây là thị trường trọng điểm, đặc biệt đối với sản phẩm tôm, cá ngừ và cá tra.
Theo VASEP, mức thuế đối ứng 46% mà Mỹ có thể áp dụng lên hàng hóa Việt Nam là quá cao so với các đối thủ như Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan hay Indonesia. Nếu kịch bản này xảy ra, ngành thủy sản Việt Nam có nguy cơ mất thị phần, mất sức cạnh tranh và chịu thiệt hại nặng nề.
Mặc dù Mỹ đã công bố hoãn áp dụng thuế trong vòng 90 ngày và tạm thời áp mức thuế 10%, song đây chỉ là cơ hội ngắn hạn. "Các doanh nghiệp thấy thuận lợi và dễ thở hơn, ít nhất trong 90 ngày tới vẫn duy trì được xuất khẩu sang Mỹ và chờ đợi kết quả đàm phán tích cực" VASEP cho biết.
Trong trường hợp xấu nhất nếu mức thuế cao vẫn được giữ nguyên sau 90 ngày, xuất khẩu sang Mỹ có thể bị đình trệ. Điều này sẽ gây ra loạt hệ lụy như tồn kho lớn, đứt gãy dòng tiền, áp lực lãi suất ngân hàng, đình trệ sản xuất, mất việc làm, giảm thu nhập của người lao động và nông - ngư dân, đồng thời gia tăng áp lực cạnh tranh tại các thị trường khác.
Đề xuất hai gói hỗ trợ cấp bách
Trước tình hình trên, VASEP đã tổng hợp ý kiến từ các doanh nghiệp hội viên và gửi văn bản đề xuất Chính phủ cùng các bộ ngành liên quan hai gói hỗ trợ nhằm giảm thiểu rủi ro và củng cố năng lực ngành.
Gói thứ nhất gồm các giải pháp hỗ trợ duy trì sản xuất, khơi thông thị trường và giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp:
Về công nghệ - kiểm dịch - ATTP: Đề xuất thành lập Quỹ Phát triển Công nghệ ngành Thủy sản; xử lý bất cập trong xác nhận hồ sơ IUU với ruốc biển; tháo gỡ rào cản xuất khẩu cồi sò điệp sang EU.
Về tài chính - thuế - tín dụng: Miễn, giảm tiền thuê đất; hoàn thuế và giảm thuế VAT; duy trì gói tín dụng ưu đãi; giảm giá điện cho container lạnh bị tồn tại cảng; tháo gỡ vướng mắc về thuế với phế phẩm thủy sản.
Về lao động - thị trường - FTA: Giãn đóng BHXH, hỗ trợ trợ cấp thất nghiệp; xử lý hạn ngạch tôm Việt Nam vào Hàn Quốc; tháo gỡ vướng mắc về ghi nhãn sản phẩm từ nguyên liệu nhập khẩu.
Ảnh minh hoạ Gói thứ hai là mở rộng thị trường và xúc tiến thương mại trong giai đoạn 2025–2026, nhằm bù đắp thâm hụt nếu thị trường Mỹ gặp khó khăn:
Duy trì và mở rộng các hoạt động xúc tiến tại các hội chợ quốc tế như: Hội chợ Thủy sản Bắc Mỹ, Triển lãm Thủy sản toàn cầu tại Tây Ban Nha, Hội chợ Thủy sản châu Á tại Singapore, và Hội chợ Nghề cá Trung Quốc tại Thanh Đảo.
Đề xuất ngân sách Nhà nước hỗ trợ 100% chi phí gian hàng cho doanh nghiệp trong thời gian đầu tham gia các hội chợ mới nhằm tìm kiếm thị trường thay thế.
VASEP nhấn mạnh, việc triển khai các gói hỗ trợ trên là cấp thiết nhằm đảm bảo sự ổn định của chuỗi sản xuất – xuất khẩu, duy trì sinh kế cho hàng triệu lao động và nông – ngư dân trong bối cảnh toàn ngành đang đối mặt với thách thức lớn từ thị trường quốc tế.
Phương Thảo(t/h)
