Áp lực môi trường ngày một lớn
Vĩnh Phúc có tốc độ phát triển kinh tế cao, nhiều năm liền nằm trong Top thu ngân sách lớn của cả nước. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển về kinh tế thì áp lực về môi trường, đặc biệt là chất thải sinh hoạt ngày một gia tăng.
Vĩnh Phúc - Chung tay bảo vệ môi trường
Theo ước tính, hiện nay, lượng rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, khoảng 830 tấn/ngày. Trong đó, khu vực đô thị khoảng 180 tấn/ngày, tỷ lệ thu gom đạt trên 90%; khu vực nông thôn khoảng 650 tấn/ngày, tỷ lệ thu gom đạt 69%. Rác thải ở khu vực đô thị chủ yếu được xử lý chôn lấp tại các bãi rác tạm KCN Khai Quang (Vĩnh Yên) và phường Xuân Hòa (Phúc Yên). Ở nông thôn, hiện có 230 bãi rác thải, diện tích từ 300 - 2000 m2.
Tuy nhiên, hầu hết các bãi rác này đều trong tình trạng quá tải. Việc mở rộng, xây dựng bãi rác mới gặp rất nhiều khó khăn, do hạn chế về quỹ đất hoặc không được người dân đồng tình ủng hộ.
Kinh phí môi trường cấp hàng năm cho xã, huyện còn thấp, chưa đảm bảo kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải, nhất là đối với các địa phương đã được đầu tư lò đốt rác thải đang hoạt động. Mặt khác, mức thu giá dịch vụ vệ sinh môi trường còn thấp. Một bộ phận không nhỏ người dân có ý thức chưa cao trong việc BVMT, thiếu trách nhiệm với cộng đồng trong việc giữ gìn vệ sinh chung, gây khó khăn cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải...
Để nâng cao hiệu quả công tác BVMT nói chung và công tác quản lý chất thải sinh hoạt nói riêng, trong những năm qua, Vĩnh Phúc đã xây dựng các chương trình, kế hoạch, đề án và tổ chức triển khai thực hiện nhằm giải quyết các vấn đề môi trường trong từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội.
Điển hình như: Đề án tổng thể BVMT tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2006 - 2010 và định hướng đến năm 2020; Đề án thí điểm BVMT nông thôn giai đoạn 2009 - 2010; Đề án bảo vệ môi trường nông thôn giai đoạn 2011 - 2015; Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2012 - 2020; Đề án BVMT tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2013 - 2020, hướng tới mục tiêu “Thành phố xanh”; Quy hoạch quản lý chất thải rắn Vĩnh Phúc đến năm 2020...
Kết quả triển khai cho thấy, đến nay, 100% số xã, thị trấn đã thành lập các HTX hoặc tổ dịch vụ vệ sinh môi trường, góp phần giải quyết vấn đề thu gom, xử lý rác thải nông thôn; 2 thành phố đã thực hiện xã hội hóa việc thu gom, xử lý rác thải thông qua hình thức đấu thầu dịch vụ công ích thu gom, xử lý rác thải.
Lò đốt rác mini đã giải quyết lượng lớn rác thải sinh hoạt tại địa phương
Bên cạnh đó, để khuyến khích, huy động nguồn vốn đầu tư ngoài ngân sách, UBND tỉnh đã ban hành mức giá tạm thời xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ đốt, tại Quyết định số 3421/QĐ-UBND ngày 28/10/2016; các sở, ngành đã ban hành Hướng dẫn số 2575/HD-LN ngày 10/10/2016 về một số nội dung quy định về một số cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích, hỗ trợ các dự án đầu tư xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn. Đến nay, đã triển khai xây dựng được 2 cơ sở xử lý rác thải sinh hoạt tập trung bằng nguồn ngoài ngân sách với tổng kinh phí đầu tư khoảng 110 tỷ đồng.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp
Ngoài việc xây dựng cơ sở xử lý rác tập trung, tỉnh cũng đã đầu tư lắp đặt 33 lò đốt rác thải quy mô cấp xã cho địa phương có khó khăn trong việc lựa chọn địa điểm và xây dựng bãi chôn lấp với tổng mức đầu tư khoảng 130 tỷ đồng để giải quyết trước mắt tình trạng bức xúc về rác thải sinh hoạt tại các địa phương.
Đầu tư nghiên cứu ứng dụng KH-KT bảo vệ môi trường, như: Ứng dụng chế phẩm, đệm lót sinh học để xử lý chất thải chăn nuôi và xử lý ao hồ bị ô nhiễm, chế biến phân hữu cơ; xử lý nước thải sinh hoạt; hỗ trợ máy ép phân sử dụng trong chăn nuôi; triển khai hỗ trợ nhân rộng mô hình biogas xử lý nước thải chăn nuôi; nghiên cứu, thử nghiệm và nhân rộng mô hình lò đốt rác thải sinh hoạt quy mô nhỏ bằng không khí tự nhiên và một số hệ thống xử lý nước thải, rác thải bệnh viện tuyến huyện.
Chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết đơn thư khiếu nại, phản ánh của người dân.
Hợp tác với NH Thế giới (WB), NH phát triển châu Á (ADB) và một số tổ chức quốc tế khác để triển khai các dự án thoát nước và xử lý nước thải của TP. Vĩnh Yên; dự án y tế nông thôn; chương trình nước sạch và vệ sinh nông thôn; nghiên cứu lập dự án quản lý nguồn nước và ngập lụt Vĩnh Phúc; dự án phát triển đô thị loại II - TP. Vĩnh Yên xanh…
Công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về BVMT, trong đó có quản lý chất thải sinh hoạt được tổ chức thực hiện thường xuyên bằng nhiều hình thức. Hàng năm, tổ chức hoạt động tuyên truyền các sự kiện về môi trường như Ngày Đa dạng sinh học (22/5), Ngày Môi trường thế giới 5/6, Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn (22/9), Ngày Đất ngập nước... đã huy động được hàng vạn lượt người tham gia hưởng ứng.
Ngành TN&MT đã phối hợp các tổ chức, đoàn thể (MTTQ; Hội CCB...) triển khai hàng nghìn lớp tập huấn, tuyên truyền nâng cao nhận thức về BVMT, tổ chức các cuộc thi, xây dựng các mô hình cộng đồng tham gia BVMT, bồi dưỡng, xây dựng mạng lưới tuyên truyền viên về BVMT từ tỉnh đến cơ sở...
Bên cạnh đó, hoạt động tuyên truyền được triển khai thường xuyên trên các phương tiện truyền thông, đã có tác dụng tích cực làm thay đổi nhận thức, ý thức và hành vi của cộng đồng đối với công tác BVMT.
Với kết quả đã đạt được trong thời gian qua, tin tưởng rằng, trong thời gian tới, việc quản lý, xử lý chất thải sinh hoạt tại Vĩnh Phúc, sẽ có những bước tiến quan trọng, góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh.
Long Trần - Lê Sơn
