Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ IV - năm 2023 (gọi tắt là Ngày hội), do Bộ VH-TT&DL phối hợp với UBND tỉnh Bình Định tổ chức.
Tham dự Lễ khai mạc Ngày hội, về phía Trung ương, có các vị: Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương; Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL; Y Vinh Tơr, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Triệu Tài Vinh, Phó trưởng ban Dân vận Trung ương; Thiếu tướng Phùng Quốc Tuấn, Phó chính ủy Bộ Tư lệnh BĐBP…
Về phía tỉnh Bình Định, tham dự Lễ khai mạc Ngày hội, có các vị: Hồ Quốc Dũng, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Lê Kim Toàn, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh; Phạm Anh Tuấn, Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Thị Phong Vũ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; Nguyễn Tuân Thanh, Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh; Lâm Hải Giang, Tỉnh uỷ viên, Phó chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban tổ chức Ngày hội; các vị trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, thường trực HĐND, lãnh đạo UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Đoàn ĐBQH tỉnh.
Theo Ban tổ chức, Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ IV/2023 có chủ đề: “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc miền Trung - Bình đẳng, đoàn kết, hội nhập và phát triển”. Ngày hội có sự tham dự của hơn 1.000 nghệ nhân, diễn viên, VĐV đến từ 11 tỉnh miền Trung, gồm Thanh Hóa, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.
Phát biểu tại Lễ khai mạc Ngày hội, ông Nguyễn Văn Hùng cho biết:
"Trong dòng chảy lịch sử của dân tộc, dải đất miền Trung được xem là nơi hội tụ, chuyển tiếp và kết tinh nhiều giá trị văn hóa. Cộng đồng các dân tộc miền Trung đã góp phần tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu với bề dày hơn 2.000 năm, tiêu biểu là nền văn hóa Sa Huỳnh và nền văn minh Chăm Pa. Thông qua quá trình đấu tranh sinh tồn, cải tạo thiên nhiên, lao động, sản xuất và sinh hoạt hàng ngày đã hình thành nên kho tàng văn hóa phong phú.
Nơi đây, sở hữu giá trị tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hóa đồ sộ với 5 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 6 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh, 37 di tích quốc gia đặc biệt, 49 bảo vật quốc gia, 691 di tích quốc gia, 176 di sản văn hóa phi vật thể trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây cũng là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Thái, Mường, Bru - Vân Kiều, Cơ Tu, Bana, Gia Rai, Giẻ Triêng, Co, Xơ Đăng, Mnông, Chăm và nhiều tộc người khác, gắn liền với quá trình khai thiên lập địa, thể hiện mối quan hệ khăng khít giữa con người với thiên nhiên, ước mơ cũng như khát vọng của con người về cuộc sống ấm no, hạnh phúc".
Nhận thức sâu sắc vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước nói chung, của các vùng miền trên cả nước nói riêng, những năm qua, Bộ VH-TT&DL đã bám sát các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, tích cực phối hợp với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai nhiều hoạt động, chương trình nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của dân tộc, đặc biệt là những tinh hoa của cộng đồng dân tộc Việt Nam được hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử.
Cũng theo ông Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL, Ngày hội lần này hứa hẹn tạo ra một không gian văn hóa ý nghĩa, để các cơ quan quản lý văn hóa, các nghệ sỹ, nghệ nhân, đồng bào các dân tộc thiểu số… gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ những kinh nghiệm trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Đồng thời, Ngày hội là dịp để nhân dân và du khách có cơ hội hiểu rõ hơn về những đặc trưng văn hóa vùng núi cao, núi thấp, vùng ven biển mang hơi thở cuộc sống gắn với núi rừng, sông suối, biển cả, cùng các tập quán canh tác mùa vụ của đồng bào các dân tộc miền Trung qua các hoạt động dân ca, dân vũ, trình diễn trang phục dân tộc truyền thống, khám phá ẩm thực, thưởng thức các tiết mục nghệ thuật được trình diễn công phu, được đắm mình vào không gian lễ hội gắn với đời sống tâm linh, tín ngưỡng của đồng bào các dân tộc qua phần thể hiện khéo léo, tài hoa của các nghệ nhân trong các nghi lễ truyền thống…
Ông Nguyễn Văn Hùng khẳng định: Tôi tin rằng, những thành tựu về văn hóa được tạo dựng qua nhiều thế hệ sẽ được nối tiếp, vun đắp và tô đậm hơn theo thời gian của lịch sử, đó cũng là minh chứng hùng hồn cho tinh thần đoàn kết, ý chí bất khuất và khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc nơi đây. Đây cũng là dịp tôn vinh và quảng bá các giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc của đồng bào các dân tộc miền Trung tới người dân, du khách quốc tế, góp phần phát huy các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch, tạo đà cho phát triển KT-XH tại các địa phương.
Phát biểu tại Lễ khai mạc Ngày hội, ông Hồ Quốc Dũng cho biết:
Ngày hội lần này tiếp tục thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc miền Trung trong xu thế hội nhập và phát triển của đất nước. Là dịp để các nghệ nhân, diễn viên, VĐV gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao nhận thức, ý thức trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc miền Trung.
Ngày hội là cơ hội để tỉnh Bình Định quảng bá, giới thiệu các sản phẩm văn hóa du lịch của quê hương và con người Bình Định với bạn bè, du khách trong và ngoài nước, gắn công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa với phát triển du lịch bền vững.
Riêng đối với tỉnh Bình Định, đây là nơi hội tụ và giao hòa văn hóa của nhiều dân tộc anh em. Ngoài dân tộc Kinh chiếm đa số, tỉnh Bình Định hiện có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống, trong đó chủ yếu là 3 dân tộc Bana Kriêm, Chăm Hroi, H’rê với lối sống và phong tục tập quán có nhiều sắc thái độc đáo, đa dạng, đã làm nên nét đặc trưng riêng đậm chất nhân văn và thượng võ của văn hóa Bình Định.
Những bản sắc văn hóa riêng đó đã trở thành nếp sống, chuẩn giá trị được đồng bào giữ gìn và lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Trong quá trình phát triển, các dân tộc thiểu số ở Bình Định đã hình thành nên những bản sắc văn hóa vừa mang đặc trưng riêng vừa mang đặc trưng chung của cộng đồng dân tộc. Đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định có truyền thống cách mạng, đoàn kết một lòng theo Đảng, tương thân, tương ái, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau.
Trong những năm qua, tỉnh Bình Định luôn ưu tiên dành nguồn lực đầu tư hỗ trợ cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số; quan tâm đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Bình Định, giai đoạn 2021 - 2030, trong đó có công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch…
Tiếp đo, Lễ khai mạc Ngày hội đã diễn ra chương trình nghệ thuật, với chủ đề: “Miền trung lung linh sắc màu hội tụ”. Chương trình gồm 3 chương: “Bình Định - huyền thoại ngàn năm”; “Sắc màu văn hóa các dân tộc miền Trung”; “Miền Trung hội nhập và phát triển cùng đại gia đình các dân tộc Việt Nam”.
Chương trình đãgiới thiệu nhiều tiết mục đặc sắc, mang đậm giá trị truyền thống, giúp người xem cảm nhận rõ nét cuộc sống của đồng bào các dân tộc anh em qua những lát cắt trong cuộc sống, được tái hiện bằng âm nhạc và những sự tích, huyền thoại, văn hóa, nghệ thuật đa dạng đã, đang phổ biến trong đời sống văn hóa tín ngưỡng, tâm linh của đồng bào. Đồng thời, các hình thức nghệ thuật diễn xướng còn mang tính cộng đồng, kết hợp với chủ đề tri ân người có công với dân, với nước để trở thành một chương trình nghệ thuật mang đậm dấu ấn tình cảm đặc biệt.
Đáng lưu y, khán giả và du khách còn được chiêm ngưỡng những bộ trang phục truyền thống độc đáo của các dân tộc, như Bana, Chăm, H’rê, Tày, Khmer, Lô Lô, Dao, H’mông, C’ho, Chu Ru, Mường, Thái, Vân Kiều, Cơ Tu...
Đây thực sự là những bộ trang phục đậm đà bản sắc văn hóa, tôn vinh các dân tộc khu vực miền Trung và góp phần vào công cuộc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc trong nền văn hóa Việt Nam thống nhất và đa dạng, cùng tinh thần đại đoàn kết dân tộc, chung sức xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ hội nhập.
Ngoài Lễ Khai mạc, Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ IV/2023 còn diễn ra nhiều chương trình, như:
Liên hoan văn nghệ quần chúng; trình diễn trang phục dân tộc truyền thống; trình diễn, giới thiệu trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa truyền thống dân tộc tại địa phương; trưng bày giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống địa phương; trưng bày, chế biến và giới thiệu ẩm thực; hoạt động thể thao và các trò chơi dân gian dân tộc; hoạt động du lịch (thi trình diễn kỹ năng du lịch cộng đồng, kỹ năng chào đón khách, kỹ năng thuyết minh, giới thiệu điểm đến, tìm hiểu những kiến thức cơ bản phục vụ tại các cơ sở omestay);
Trưng bày ảnh “Các dân tộc thiểu số miền Trung đồng hành cùng sự phát triển của đất nước”; Triển lãm “Đặc trưng văn hóa các dân tộc miền Trung trong cộng đồng văn hóa các dân tộc Việt Nam”; dâng hoa, tham quan các di tích, danh thắng trên địa bàn tỉnh Bình Định…
Viết Hiền
