Tham dự Lễ huý kỵ lần thứ 389 Thái sư Hoằng Quốc công Đào Duy Từ có các vị: Đào Duy Lộc, Thập tứ hậu duệ - Tộc trưởng; Đào Ngọc Sơn, nguyên Phó trưởng ban Nội chính Tỉnh uỷ Bình Định; đại diện chính quyền địa phương; đại diện một số tộc họ; cùng đông đảo con cháu họ Đào trong tỉnh Bình Định và các tỉnh, thành phố…
Theo Ban Tổ chức, nhiều nguồn sử liệu cho biết: Thái sư Hoằng Quốc công Đào Duy Từ sinh năm 1572 tại xã Hoa Trai, huyện Ngọc Sơn, phủ Tĩnh Gia, Thanh Hóa (nay là phường Nguyên Bình, thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa).Thân phụ của ông là Đào Tá Hán, một xướng hát chuyên nghiệp. Ngay từ thuở nhỏ, Đào Duy Từ đã bộc lộ tư chất của một người thông minh. Tuy nhiên, do bị liệt vào “hạng xướng ca vô loài” nên Đào Duy Từ không được đi thi. Vì vậy, ông quyết định đi vào Đàng Trong để lập thân, lập nghiệp…
Ban đầu, Đào Duy Từ xin làm chăn trâu cho một phú ông ở thôn Tùng Châu, phủ Hoài Nhơn (nay là thôn Cự Tài, xã Hoài Phú, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định). Tại đây, Đào Duy Từ thường ngâm bài "Ngọa Long cương vãn" để tự sánh mình với Gia Cát Lượng. Khám lý phủ Hoài Nhơn Trần Đức Hoà đọc bài thơ, biết Đào Duy Từ là người có chí lớn liền cho gọi Duy Từ đến và tiến cử lên Chúa sãi Nguyễn Phúc Nguyên.
Chúa sãi lấy làm mừng, liền họp bàn đình thần phong cho Đào Duy Từ làm Nha úy Nội Tán, tước Lộc Khuê Hầu, trông coi việc quân cơ ở trong và ở ngoài, tham lý quốc chính. Từ đấy Đào Duy Từ trở thành quân sư của Chúa sãi và là danh nhân xuất chúng trên nhiều lĩnh vực: Chính trị, quân sự, văn hoá, nghệ thuật; góp phần quan trọng định hình được nhà nước, địa lý và bản sắc Đàng Trong.
Theo đó, về quân sự, Đào Duy Từ là công trình sư của các công trình: Lũy Trường Dục; Luỹ Thầy. Đây là hai chiến lũy quan trọng, giúp Chúa Nguyễn Phúc Nguyên và các chúa Nguyễn về sau có thể phòng thủ hiệu quả trước các cuộc tiến công của các chúa Trịnh trong một thời gian dài.
Đồng thời, Đào Duy Từ cũng là tác giả của bộ binh thư yếu lược “Hổ trướng khu cơ”. Đây là cuốn binh pháp viết về nghệ thuật quân sự đặc sắc bậc nhất của Việt Nam còn nguyên vẹn và được lưu truyền cho đến ngày nay. Khác hẳn với nhiều cuốn binh pháp chỉ mang đậm lý thuyết, Hổ trướng khu cơ được biên soạn thiên về mặt thực hành và được viết theo quan điểm cổ truyền của thuyết Tam tài “Thiên thời, Địa lợi, Nhân hòa”. Sách gồm 3 tập: Tập thiên, Tập địa, Tập nhân, trong đó đề cập nhiều vấn đề cơ bản của truyền thống quân sự, nhất là phương pháp, kỹ chiến thuật đánh trận và kỹ thuật chế tạo binh khí…
Về văn hoá, nghệ thuật, Đào Duy Từ có "Tư Dung Vãn" (ca ngợi cửa biển Tư Hiền ở Thừa Thiên). Tập sách viết bằng chữ Nôm theo thể văn vần được các nhà nghiên cứu đánh giá cao xếp hàng đầu trong những tác phẩm văn học viết của nền văn học Đàng Trong. Đặc biệt, Đào Duy Từ được suy tôn là Ông Tổ Tuồng, với các tác phẩm "Nhã nhạc cung đình Huế", "vũ khúc”, tuồng cổ Sơn Hậu"…
Ngày 07/12/1634 (nhằm ngày 17/10 năm Giáp Tuất), Đào Duy Từ lâm bệnh nặng rồi mất. Chúa Nguyễn cho táng tại Tùng Châu – Hoài Nhơn và phong làm "Hiệp mưu Đồng đức Công thần, Đặc tiến Kim tử Vinh Lộc đại phu".Đến năm thứ 5 đời Vua Gia Long thì tùng tự ở Thái Miếu và đến thời Vua Minh Mạng thì được truy phong “Hoằng Quốc Công”…
Theo Tộc trưởng Đào Duy Lộc, Lễ huý kỵ lần thứ 389 Thái sư Hoằng Quốc công Đào Duy Từ được tổ chức theo nghi thức tế lễ tiểu ccung đình triều Nguyễn, gồm: Lễ rước, đón kiệu Thái sư Hoằng Quốc công; Biểu diễn lân – sư – rồng; Đọc văn tế; Lễ dâng hương…
Cũng theo Tộc trưởng Đào Duy Lộc, nhân dịp này, Ban tổ chức cũng công bố việc đính chính một số vấn đề liên quan đến lịch sử. Theo đó, năm 1634, Đền thờ Đào Duy Từ được Chúa Sãi cho xây dựng tại thôn Cự Tài, xã Hoài Phú, thị xã Hoài Nhơn. Tháng 10/1994, Đền thờ Đào Duy Từ được cấp Bằng công nhận “Di tích lịch sử văn hoá”. Tuy nhiên, Bằng công nhận ghi nhầm địa chỉ Đền thờ là “xã Hoài Thanh Tây, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định”… Viết Hiền
