Theo đó,Bộ Văn hóa – Thể thao & Du lịch (TT-VH&DL) vừa ban hành Quyết định số 1197/QĐ-BVHTTDL “Về việc cho Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp với Viện Khảo cổ học khai quật khảo cổ lần thứ 3 tại phế tích Tháp Châu Thành, thuộc khu vực Châu Thành, phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định”.
Cụ thể, chủ trì đợt khai quật khảo cổ phế tích Tháp Châu Thành là ông Phạm Văn Triệu, Viện Khảo cổ học. Diện tích khai quật khảo cổ là 200m2. Thời gian khai quật khảo cổ phế tích là từ ngày 01/07/2022 đến ngày 30/08/2022.
Qua Quyết định số 1197, Bộ VH-TT&DL yêu cầu: Trong thời gian khai quật, cơ quan được cấp giấy phép cần chú ý bảo vệ địa tầng của di tích; có trách nhiệm tuyên truyền cho nhân dân về việc bảo vệ di sản văn hoá ở địa phương, không công bố kết luận chính thức khi chưa có sự thỏa thuận của cơ quan chủ quản và Cục Di sản văn hóa.
Đồng thời, những hiện vật thu thập được trong quá trình khai quật, Bảo tàng tỉnh Bình Định, Sở VH&TT tỉnh Bình Định có trách nhiệm giữ gìn, bảo quản tránh để hiện vật bị hư hỏng, thất lạc và báo cáo Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL phương án bảo vệ và phát huy giá trị những hiện vật đó.
Ngoài ra, Bộ VH-TT&DL yêu cầu: Sau khi kết thúc đợt khai quật, Bảo tàng tỉnh Bình Định và Viện Khảo cổ học phải có báo cáo sơ bộ và đề xuất phương án quản lý, bảo vệ khu vực đã khai quật trong thời gian chậm nhất 01 (một) tháng và báo cáo khoa học trong thời gian chậm nhất 01 (một) năm, gửi về Bộ VH-TT&DL. Trước khi công bố kết quả của đợt khai quật khảo cổ, cơ quan được cấp giấy phép trao đổi, thống nhất với Cục Di sản văn hóa….
Được biết, phế tích tháp Châu Thành được nhà nghiên cứu người Pháp Henri Parmentier nhắc đến trong công trình “Thống kê, khảo tả các di tích Chàm tại Trung Kỳ” vào năm 1909 với chỉ vài dòng ngắn gọn. Năm 1988, người dân địa phượng đã phát hiện tại phế tích này một bức phù điêu bằng đá silic hạt mịn điêu khắc nội dung thể hiện hình ảnh nữ thần Sarasvati (niên đại thế kỷ XII, cao 80 cm, rộng 60 cm, dày 26 cm). Phù điêu này hiện trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Bình Định và được đề nghị công nhận “Bảo vật quốc gia”.
Năm 2020, cuộc khai quật khảo cổ học phế tích tháp Châu Thành lần đầu tiên được thực hiện và đợt khai quật khảo cổ thứ hai diến ra từ ngày 09/04/2021 đến ngày 10/06/2021. Đáng lưu ý, qua khai quật, các nhà nghiên cứu, nhà khảo cổ học đã phát hiện tại đây 4 lớp kiến trúc với 4 thời kỳ khác nhau, trong đó 3 lớp kiến trúc dưới thuộc văn hóa Champa, lớp kiến trúc trên cùng là khu vực được chọn làm trụ sở của phủ thành Quy Nhơn (xây dựng vào năm 1744 thời kỳ chúa Nguyễn cai trị Đàng Trong).
Hy vọng, đợt khai quật khảo cổ phế tích tháp Châu Thành lần thứ ba sẽ đạt được những kết quả khả quan, góp phần bảo vệ di sản văn hóa ở địa phương.
Viết Hiền
