Bán từ thực phẩm chức năng đến thuốc điều trị bệnh
Chuỗi cửa hàng siêu thị mẹ và bé Nha Đam gồm 05 địa điểm đặt tại các vị trí trung tâm, sầm uất và thuận lợi cho giao thông. Cụ thể, cơ sở 1 đặt tại phường Nguyên Bình, thị xã Nghi Sơn; cơ sở 2 tại số 04 Quang Trung, phường Hải Hòa, thị xã Nghi Sơn; cơ sở 3 tại phường Hải Thượng, thị xã Nghi Sơn; cơ sở 4 tại số 09 đường Thanh Niên, thị trấn Tân Phong và cơ sở 5 tại xã Thanh Sơn, thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
Đây là chuỗi hệ thống chuyên bán các mặt hàng dành riêng cho đối tượng là mẹ bầu, mẹ sau sinh, trẻ em và nhưng lại bày bán nhiều sản phẩm giống thuốc chữa, điều trị bệnh, các loại thực phẩm chức năng dù các mặt hàng này đều là những mặt hàng kinh doanh có điều kiện.
Và đáng nói hơn, các mặt hàng bày bán tại đây, đa số không có tem nhãn phụ tiếng Việt, có dấu hiệu là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ nhưng được gắn dưới các mác mỹ miều là “hàng xách tay” và bán với giá rất mắc.
Cụ thể, theo ý kiến của bạn đọc/người tiêu dùng, khi bước chân vào bất kỳ cửa hàng nào trong chuỗi hệ thống shop Nha Đam, ngay sau quầy thu ngân, khách hàng đều dễ dàng nhìn thấy kệ hàng bày bán rất nhiều các sản phẩm giống thực phẩm chức năng như: Xịt keo ong Lonicera Hamsoa xuất xứ Hàn Quốc, được shop giới thiệu dùng để trị viêm họng, viêm A hiệu quả, nhanh chóng và an toàn, tăng cường sức đề kháng cực cao cho bé yêu. Siro ho tiêu đờm Lazolvan xuất xứ từ nước Nga được giới thiệu giúp cắt cơn ho siêu tốt, long đờm cực hiệu quả. Sản phẩm CelsVita được quảng cáo giúp tăng cường hấp thụ canxi, giúp hệ xương, răng phát triển vượt trội cho đến sản phẩm men tiêu hóa Lactozim giúp trẻ em biếng ăn, ăn không ngon, đầy bụng khó tiêu, tiêu hóa kém và hấp thu thức ăn kém và Pediakid Fer + Vitamines B giúp giảm các biểu hiện mệt mỏi, kém tập trung, giúp bé hấp thụ tốt, tăng sức đề kháng…
Cùng với đó, shop cũng giới thiệu có bán sản phẩm là thuốc điều trị như: Thuốc hạ sốt như Doliprane Paracétamol 2.4% lọ 100ml; thuốc ho Prospan được nhân viên của shop giới thiệu là hàng xách tay, mua tại nước Đức có đủ bill dành cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người lớn. Hay siro ho Paburon S Nhật Bản (còn gọi là Siro ho chó mèo Nhật Bản), đây là sản phẩm thuốc dưới dạng siro hương cam, được shop cho biết chuyên dùng để điều trị những triệu chứng ho, chảy nước mũi, sốt, đau họng, hắt hơi, có đờm…
Đặc biệt, đối với sản phẩm vitamin tổng hợp Elevit, đây là sản phẩm thực phẩm chức năng bổ sung acid folic, sắt và các vitamin, khoáng chất cần thiết cho phụ nữ chuẩn bị mang thai, đang mang thai và cho con bú. Hỗ trợ tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ thiếu hụt vitamin và khoáng chất, hỗ trợ thai kỳ khỏe mạnh. Sản phẩm này rất được khách hàng ưa chuộng, để tránh ảnh hưởng đến sức khoẻ khi sử dụng phải hàng giả, hàng nhái thì người tiêu dùng luôn được khuyến cáo nên mua các sản phẩm Elevit được nhập khẩu chính hãng, có tem mác rõ ràng và phải mua ở các địa điểm kinh doanh được cấp phép. Tuy vậy, ghi nhận tại hệ thống shop Nha Đam, khách hàng không khỏi bất ngờ khi trên kệ hàng phía sau quầy thu ngân cũng kinh doanh cả mặt hàng này. Trong khi các sản phẩm này đều không có tem nhãn phụ, không rõ xuất xứ từ đâu, các hộp đều đã bị mở ra, không hề có tem bảo vệ.
Quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh thuốc và thực phẩm chức năng
Đối với mặt hàng thực phẩm chức năng, để được kinh doanh cần đáp ứng để 03 điều kiện sau: Cơ sở có giấy đăng ký kinh doanh có ngành nghề kinh doanh thực phẩm; Cơ sở có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo; Sản phẩm thực phẩm chức năng phải được cấp Giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm.
Nếu thực phẩm chức năng là hàng nhập khẩu vào Việt Nam thì phải được kiểm tra tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và được cấp thông báo lô hàng đạt chất lượng nhập khẩu theo quy định tại Chương V Nghị định số 38/2012/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm…
Còn đối với hoạt động kinh doanh dược cũng là hoạt động kinh doanh có điều kiện. Cơ sở kinh doanh dược cần được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược trước khi hoạt động. Cần có người chịu trách nhiệm chuyên môn về dược và một số vị trí công việc khác phải có Chứng chỉ hành nghề dược phù hợp…
Quảng cáo của chuỗi cửa hàng siêu thị mẹ và bé Nha Đam (shop Nha Đam)
Một số hình ảnh shop Nha Đam giới thiệu bán hàng trên mạng xã hội các sản phẩm thực phẩm chức năng và thuốc. Trong đó, shop cũng khẳng định đây là hàng mua trực tiếp từ nước ngoài về Việt Nam: 
Ai sẽ là người chịu trách nhiệm về “hàng xách tay” tại shop Nha Đam?
Việc kinh doanh hàng hóa trên thị trường phải đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chất lượng sản phẩm, hàng hóa được quản lý trên cơ sở tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng theo quy định tại Điều 5, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa 2007. Nhất là các sản phẩm về thuốc điều trị và các loại thực phẩm chức năng.
Quy định tại Nghị định số 185/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thì "hàng xách tay" là hàng trốn thuế, nhập lậu. Cá nhân, doanh nghiệp vi phạm nếu bị xử phạt theo khung quy định.
“Hàng xách tay” trên thị trường hiện nay không được các cơ quan chức năng kiểm định, đảm bảo quy định về nhãn mác, thông tin quan trọng về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa vậy nên người dùng “hàng xách tay” phải đối mặt với nhiều rủi ro như chất lượng sản phẩm không được kiểm soát, không được bảo hành khi bị lỗi, hỏng trong quá trình sử dụng và nguồn hàng không ổn định và trách nhiệm người bán hàng khi người tiêu dùng đã dùng sản phẩm khi xảy ra sự cố.
Ngoài ra, khi phát hiện lỗi, sai sót, nhà sản xuất đề xuất thu hồi sản phẩm thì người tiêu dùng trong nước cũng không nắm được thông tin, vẫn sử dụng.
Về pháp lý, “hàng xách tay” không đủ điều kiện để lưu thông trên thị trường theo quy định. Và dù đã có chế tài xử lý nhưng tình trạng kinh doanh, buôn bán “hàng xách tay” vẫn diễn ra với nhiều biến tướng, hệ lụy, nhà nước thì thất thu nguồn thuế.
Được biết, thời gian gần đây tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân nhập viện có dấu hiệu bị biến chứng do sử dụng thực phẩm chức năng không đúng cách hoặc thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ với những biến chứng thường gặp là suy gan, suy thận, ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy.
Trao đổi với báo chí, theo đại diện từ Khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa khuyến cáo: Thực phẩm chức năng không phải là thuốc, không có tác dụng điều trị bệnh mà chỉ có tác dụng hỗ trợ. Khi sử dụng thực phẩm chức năng cần có chuyên gia tư vấn dinh dưỡng, không nên lạm dụng thực phẩm chức năng sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy, bởi thực phẩm chức năng có thể phù hợp với đối tượng này nhưng không phù hợp với đối tượng kia, có thể dẫn đến nhiều tác dụng không mong muốn.
Vậy, việc công khai tự giới thiệu là “hàng xách tay” để bán sản phẩm thực phẩm chức năng và thuốc tại shop Nha Đam được hiểu như thế nào? Cơ quan nào giải quyết, xử lý việc này?
Người tiêu dùng mua và sử dụng "hàng xách tay" là thực phẩm chức năng, thuốc trị bệnh ở 05 cơ sở trong chuỗi siêu thị Mẹ và Bé Nha Đam không may xảy ra vấn đề liên quan đến tính mạng, sức khoẻ thì cơ quan nào chịu trách nhiệm?
An Nhiên
(Còn nữa)
