Chủ động “đánh" hàng lậu từ vùng biên

THCL Trong những năm gần đây, tại các tỉnh biên giới Việt Nam - Trung Quốc, tùy từng thời điểm mà nạn buôn lậu diễn ra khác nhau, lúc sôi động, lúc tạm lắng. Song nhìn chung, tình hình tội phạm buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp.

Nhiều thủ đoạn tinh vi

Theo báo cáo tổng kết công tác đấu tranh của lực lượng cảnh sát kinh tế, từ năm 2008 - 2014, trên tuyến biên giới đất liền đã phát hiện, bắt giữ 57.156 vụ phạm tội buôn lậu và thu giữ hàng hóa gần 3.148 tỷ đồng.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này đó là do chúng ta chưa chủ động trong công tác phòng ngừa tội phạm buôn lậu đối với các tuyến biên giới trên đất liền, nhất là tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc trở thành một trong những tuyến buôn lậu lớn nhất ở nước ta hiện nay.

Khu vực biên giới phía Bắc, địa hình phức tạp, hầu hết là rừng núi hiểm trở, tại các tỉnh Lai Châu, Hà Giang, Lào Cai… tồn tại các đường mòn, đường tắt. Vì vậy, công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát gặp nhiều khó khăn.

Để buôn lậu, các đối tượng chủ yếu dùng thủ đoạn vận chuyển truyền thống là xé lẻ hàng hóa vận chuyển bằng xe khách, xe tải nhẹ từ biên giới Trung Quốc vào sâu trong nội địa, đan xen hàng hóa có xuất hóa đơn từ các chợ Móng Cái, khu kinh tế mở Quảng Ninh, chợ Tam Thanh, Đồng Đăng - Lạng Sơn.

Các đối tượng buôn lậu lợi dụng vào việc cư dân biên giới được mua hàng miễn thuế với tổng giá trị 2.000.000 đồng/người/ngày theo Quyết định 254/2006/QĐ-TTg ngày 07/11/2006 của Thủ tướng Chính phủ để nhập lậu hàng hóa với số lượng lớn vào nội địa. Trong khi chế tài để xử lý mới chỉ ở mức hành chính, chưa có tác dụng răn đe đối tượng vi phạm.

Đáng chú ý, thủ đoạn cất giấu và ngụy trang hàng lậu khá tinh vi như tận dụng khoang rỗng của xe khách hoặc gia cố, thiết kế thêm khoang chứa bí mật, vách ngăn trên các phương tiện ô tô, thậm chí đối tượng buôn lậu sử dụng xe ô tô hạng sang để vận chuyển hàng lậu như kim cương, vàng, bạc, đá quý…

Hoạt động buôn lậu núp bóng là giám đốc công ty tư nhân cũng được các đối tượng sử dụng. Điển hình như vụ buôn lậu do vợ chồng đối tượng Lương Quang Thắng tức "Thắng cành" và Lê Thị Thu ở TP. Móng Cái (Quảng Ninh) cầm đầu. Họ mở công ty tư nhân lấy tên Thắng Thu, nhưng thực chất "Thắng cành" điều hành hoạt động buôn lậu hàng hóa qua biên giới trong một thời gian dài.

Các đối tượng buôn lậu còn lợi dụng sơ hở trong việc quản lý đi lại qua biên giới (các đường tiểu mạch), lợi dụng chính sách tạm nhập, tái xuất. Điển hình là vụ Công ty Xăng dầu Lào Cai buôn lậu 2.655 tấn dầu DO, trị giá 2,3 triệu USD, đã khởi tố 03 bị can. Vụ buôn lậu hàng trăm nghìn tấn than tại Quảng Ninh, đã khởi tố 6 bị can. Vụ buôn lậu 70 tấn thuốc bắc từ của khẩu Chi Ma (Lạng Sơn) về xã Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội)...

Cần tích cực phòng ngừa

Các mặt hàng buôn lậu qua biên giới Việt Nam - Trung Quốc rất đa dạng, nhiều chủng loại, chủ yếu là đồ gia dụng, điện tử, các loại thực phẩm, gia súc, gia cầm, thủy hải sản… Qua số liệu thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, tại khu vực biên giới Việt Nam - Trung Quốc có tới 70% số vụ và 80% số lượng hàng hóa buôn lậu xảy ra ở địa bàn 2 tỉnh Quảng Ninh và Lạng Sơn.

Nguyên nhân là do phía Trung Quốc mở các trung tâm "biên mậu" dọc biên để khuyến khích, thúc đẩy việc buôn bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới. Trong những năm gần đây, do chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới dẫn đến hoạt động nhập lậu vàng, nhất là qua cửa khẩu biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Sau khi tìm được đầu mối tiêu thụ, các đối tượng trong nước trực tiếp móc nối với các đối tượng cung cấp vàng ở nước ngoài qua cửa khẩu chưa có máy dò kim loại hay cất giấu trong người vận chuyển theo đường mòn qua biên giới. Chẳng hạn, đầu tháng 11/2014, Công an tỉnh Điện Biên đã khám phá vụ án buôn lậu vàng lớn do hai đối tượng Nguyễn Trọng Bằng và Trần Ngọc Tình cầm đầu, tang vật thu giữ gồm 15 kg vàng thỏi, trị giá 16 tỷ đồng.

Các đối tượng hoạt động buôn lậu rất đa dạng, phức tạp, đủ mọi thành phần, lứa tuổi, trong đó có loại hoạt động chuyên nghiệp, lợi dụng danh nghĩa cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội. Ngoài ra, còn một bộ phận không nhỏ là cư dân sống tại các tỉnh biên giới Việt Nam - Trung Quốc, do hoàn cảnh gia đình khó khăn hoặc do thời vụ nông nhàn, thậm chí còn có cả những đối tượng có tiền án, tiền sự tham gia vào đội quân "cửu vạn" mang vác, vận chuyển thuê cho đối tượng buôn lậu…

Tình hình buôn lậu tại các tỉnh biên giới Việt Nam - Trung Quốc hiện nay đang diễn ra rất phúc tạp, đòi hỏi các lực lượng chức năng cần tiếp tục công tác nắm tình hình và áp dụng các biện pháp để chủ động phòng ngừa, phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm buôn lậu một cách hiệu quả hơn.

Linh Tuệ - Lệ Quyên (Thương hiệu & Công luận)