Bài 1: Sai phạm rõ như ban ngày
Bài 3: “Phép vua” thua … “lệ làng”
Những sai phạm trong việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Hoàng Hải của Công an huyện Châu Thành đã rõ như ban ngày. Tuy nhiên, Viện KSND huyện Châu Thành vẫn dựa vào lý do “họp liên ngành” để “quyết” truy tố ông Hải ra tòa?
Đuối lý khi tranh luận tại tòa
Ngày 27/01/2015, theo đề nghị của Viện KSND huyện Châu Thành, TAND huyện Châu Thành đã đưa ra xét xử sơ thẩm đối với ông Nguyễn Hoàng Hải với tội danh “hủy hoại tài sản”.
Tại phiên tòa, ông Hải không thừa nhận và phản bác toàn bộ cáo buộc của Viện KSND huyện Châu Thành. Tuy nhiên, giữ quyền công tố, với những chứng cứ không rõ ràng, Viện KSND huyện Châu Thành vẫn cho rằng ông Hải phạm tội và đã đề nghị đề nghị mức án 2 - 3 năm tù giam dành cho ông Hải, đồng thời buộc ông Hải bồi thường cho ông Tiến 81 triệu đồng (?!).
Căng thẳng đã xảy ra trong phần tranh luận giữa Viện KSND huyện Châu Thành và luật sư bào chữa cho ông Hải. Theo đó, Luật sư Nguyễn Thế Tân (Công ty luật Đắc Tâm) đã đưa ra 06 quan điểm pháp lý nhằm chứng minh sự vô tội của ông Hải.
Tại quan điểm thứ nhất, Luật sư Tân cho rằng, ông Hải không có mục đích hủy hoại tài sản của người khác mà đang cố gắng thực hiện quyền sử dụng đất của mình được Nhà nước công nhận để vào dọn dẹp, làm sạch và canh tác sử dụng đất đúng mục đích.
Theo đó, mảnh đất nông nghiệp diện tích 14.967,8 m2 tại KP3, thị trấn Châu Thành (Châu Thành, Tây Ninh) thuộc quyền sử dụng của ông Nguyễn Hoàng Hải (có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất). Ông Hải không cho ông Tiến thuê hay mượn, mà ông Tiến và các con ông Tiến tự ý canh tác trái phép trên đất của ông Hải. Khi phát hiện, ông Hải đã nhiều lần đề nghị cha con ông Tiến trả đất, nhưng cha con ông Tiến không trả mà còn đòi hành hung ông Hải. Vì sợ hãi, ông Hải đã bỏ chạy và trình báo với chính quyền địa phương đến hiện trường tiến hành lập biên bản, yêu cầu ông Tiến ngưng việc cày đất chờ giải quyết (thể hiện qua biên bản làm việc ngày 06/01/2014 của chính quyền địa phương khu phố 3, thị trấn Châu Thành).
Ngày 07/01/2014, UBND thị trấn Châu Thành đã mời ông Hải cùng phía ông Tiến đến tiến hành hòa giải và yêu cầu "ông Tiến trả lại phần đất đã cày, còn phần diện tích trồng mía ông Tiến tiếp tục gặp ông Hải để thương lượng thuê lại". Tuy nhiên, hơn 20 ngày sau, phía ông Tiến không có bất kỳ động thái nào để thương lượng với ông Hải theo yêu cầu của Hội đồng hòa giải nên ông Hải có quyền nghĩ rằng, phía ông Tiến đã bỏ, không canh tác trên đất này nữa. Từ suy nghĩ đó, ông Hải mới kêu người đến xịt thuốc cỏ với mục đích dọn dẹp, chuẩn bị sử dụng đất.
Tại phần tranh luận này, Viện KSND huyện Châu Thành đã không trả lời được những yếu tố buộc tội của mình.
Định giá tài sản không đúng quy định pháp luật
Buổi chiều, tiếp tục phần tranh luận, Luật sư Tân đã đưa ra quan điểm thứ hai về việc định giá tài sản.
Hội đồng định giá tài sản (HĐĐG) trong tố tụng hình sự huyện Châu Thành đã định giá tài sản bị thiệt hại là 65.200.000 đồng, trên cơ sở lời khai bị hại và áp dụng một cách máy móc bảng giá bồi thường, hỗ trợ hoa màu, cây trái và vật nuôi khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Tây Ninh mà không làm rõ những thiệt hại thực tế theo giá thị trường tại thời điểm hiện tại.
Cụ thể: Việc định giá tài sản không khách quan, trung thực, việc định giá chỉ được thực hiện mang tính hình thức. Khi định giá, HĐĐG không thực hiện việc khảo sát giá nhằm tính giá trị thực tế tại thời điểm tài sản thiệt hại (vi phạm Điều 13, 15 về Căn cứ định giá và khảo sát giá), mà tính giá trị tài sản chỉ dựa trên Quyết định 34/2013/QĐ-UBND ngày 13/8/2013 của UBND tỉnh Tây Ninh ban hành bảng giá bồi thường, hỗ trợ hoa màu, cây trái và vật nuôi khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Tây Ninh là không đúng.
Theo số liệu từ NM đường Biên Hòa trong vụ 2012 - 2013 với diện tích 0,76 ha (hợp đồng ông Võ Quốc Thái) tại Hợp đồng số 1289D13, có tổng thu hoạch sản lượng mía cây là 46 tấn. Với giá thu mua tại thời điểm là 900.000 đồng/tấn/10 chữ đường CCS. Vậy, tối đa doanh thu cho 0,76 ha mía cây thu hoạch tại ruộng mía là 41.400.000 đồng, chưa trừ chi phí chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển đến nhà máy đường… Trong khi đó, cũng với 0,76 ha gốc mía này thì HĐĐG lại định giá đến 53.200.000 đồng?
Đối với diện tích mỳ mới trồng, theo như khảo sát thực tế những người dân thường xuyên trồng mỳ thì chi phí cho diện tích 01 ha mỳ mới trồng chỉ khoảng hơn 10.000.000 đồng. Tại tòa, ông Võ Quốc Tiến cũng thừa nhận gia đình ông chi phí cho trồng 0,4 ha mỳ là 8.000.000 đồng. Vậy HĐĐG tìm đâu ra con số 12.000.000 đồng cho 0,4 ha mỳ?
Hơn nữa, gia đình ông Võ Quốc Tiến, ngay từ đầu cũng chỉ xác định tổng thiệt hại yêu cầu bồi thường là 29.000.000 đồng (thiệt hại phần gốc mía là 21.000.000 đồng, phần mỳ là 8.000.000 đồng). Ở đây, có thể thấy, ông Tiến biết rõ giá trị đầu tư là bao nhiêu và đã đưa ra mức yêu cầu bồi thường thì không có lý nào ông Tiến lại tính thấp hơn thực tế ông cho là thiệt hại của mình.
Theo Luật sư Tân, phiên họp định giá tài sản của HĐĐG tài sản trong tố tụng hình sự không mời các đương sự tham gia theo quy định tại khoản 4 Điều 16 Nghị định số 26/2005/NĐ-CP ngày 02/03/2005 của Chính phủ là vi phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của các đương sự, đặc biệt là bị cáo Hải, ảnh hưởng đến tính khách quan của tài sản cần định giá.
Thành phần HĐĐG tài sản không đúng bởi theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Nghị định 26/2005/NĐ-CP, bởi 02 trong 04 người của HĐĐG tài sản trong vụ án này không có kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm về loại tài sản cần định giá.
Cũng theo Luật sư Tân, qua thực nghiệm hiện trường, cũng như qua các lời khai của bị cáo, bị hại và những người liên quan thể hiện tại Biên bản kiểm tra hiện trường ngày 30/9/2014 ghi rõ: “Hiện trường là đất trống… đất trong tình trạng không trồng cây gì, chỉ còn phần ít gốc mía đã khô…” . Trường hợp này, Điều 20 Nghị định 26/2005/NĐCP quy định: “Định giá tài sản trong trường hợp tài sản bị thất lạc hoặc không còn” thì buộc “… phải tuân theo các trình tự, thủ tục định giá tài sản quy định tại Điều 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18 và 19 của Nghị định này”, nhưng cơ quan tố tụng đã không thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Với những phân tích của mình, Luật sư Tân cho rằng: HĐĐG tài sản thiệt hại có thành phần không bảo đảm, phiên họp định giá không đủ thành phần tham dự, biên bản phiên họp định giá thiếu phần ý kiến phát biểu của đương sự, không thực hiện việc khảo sát giá nhằm tính giá trị thực tế tại thời điểm tài sản thiệt hại và định giá tài sản không tuân thủ các trình tự, thủ tục quy định tại Điều 20 Nghị định 26/2005/NĐ-CP ngày 02/3/2005 của Chính phủ.
Trước những quan điểm và phân tích sắn bén của Luật sư, đại diện Viện KSND huyện Châu Thành đã không trả lời được những lý do buộc tội của mình nên đã đề nghị tạm dừng phiên tòa để “thảo luận” (?!).
Với mong muốn làm sáng tỏ những quan điểm luật sư nêu, HĐXX đã tuyên tạm hoãn phiên tòa đến ngày 05/2/2014 - sẽ đưa ra xét xử lại, dù phiên làm việc buổi chiều mới diễn ra gần 01 giờ đồng hồ.
Tội nặng vì “dám” kêu oan với báo chí?!
Ngay sau ngày xét xử sơ thẩm, ngày 28/01/2015, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh đã có buổi làm việc với huyện Châu Thành, trong đó vụ án ông Hải đã được đưa ra chất vấn. Tuy nhiên, lẽ ra phải thừa nhận những sai phạm của mình, thì các cơ quan tố tụng huyện Châu Thành lại bao che khuyết điểm của nhau.
Theo nguồn tin riêng, tại buổi làm việc, ông Nguyễn Văn Tín, Viện trưởng Viện KSND huyện Châu Thành cho rằng: Lẽ ra, vụ của ông Hải sẽ được xử lý “nhẹ nhàng”, nhưng vì ông Hải kêu oan công khai trên báo chí nên phải xử nặng để “răn đe” (?!). Không biết điều luật nào ở Việt Nam “cấm” người dân cung cấp thông tin, kêu oan với báo chí? Hay “luật” này chỉ tồn tại ở các cơ quan tố tụng huyện Châu Thành? Và họ đang dùng “luật” này nhằm làm khó những người dân thấp cổ bé họng?
Tuy biết sẽ khó xảy ra, nhưng người dân, công luận đang chờ câu trả lời công tâm, trung thực, khách quan của các cơ quan tố tục huyện Châu Thành.
Nhóm PV điều tra
