Công bố các sai phạm tại thủy điện Hố Hô

THCL Bộ Công Thương vừa tổng hợp và hoàn chỉnh Báo cáo, trình Thủ tướng Chính phủ về việc xả lũ thủy điện Hố Hô vừa qua làm tác động thêm việc ngập lụt ở hạ du.

Báo cáo nêu rõ: Từ ngày 13 đến ngày 16/10/2016, tại các tỉnh Bắc Trung Bộ đã xảy ra mưa lớn trên diện rộng, gây ngập lụt nghiêm trọng, thiệt hại nặng nề về người và tài sản của các địa phương từ tỉnh Nghệ An đến Thừa Thiên Huế. Về nguyên nhân ngập lụt, dư luận và chính quyền một số địa phương cho rằng việc xả lũ thủy điện Hố Hô đã tác động và làm trầm trọng thêm việc ngập lụt ở hạ du.

Để làm rõ nội dung này, ngày 17/10/2016, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương tổ chức thanh tra, kiểm tra việc vận hành xả lũ của các hồ chứa thủy điện trong đợt mưa lũ vừa qua (trong đó có việc xả lũ của hồ chứa thủy điện Hố Hô trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh) tại Văn bản số 8846/VPCP-KTN.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức thanh, kiểm tra tại hiện trường, trao đổi với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lãnh đạo UBND tỉnh Hà Tĩnh, huyện Hương Khê – huyện nằm hạ lưu đập thuỷ điện Hố Hô.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra của Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các ý kiến của đại diện các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND tỉnh Hà Tĩnh và các cơ quan liên quan. Bộ Công Thương đã tổng hợp và hoàn chỉnh Báo cáo, trình Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, trong các ngày từ 13 đến 16/10/2016, do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, đã xảy ra mưa lớn, kéo dài tại các tỉnh miền Trung từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế. Đây là nguyên nhân chính gây ngập lụt trên diện rộng, trong đó có 11 xã sau đập Hố Hô của huyện Hương Khê tỉnh Hà Tĩnh là vùng thấp và hợp lưu của nhiều nhánh sông.

Việc xả lũ của hồ chứa Hố Hô trong tình huống khẩn cấp, làm gia tăng lưu lượng về hạ du trung bình khoảng 192 m3/s trong khoảng thời gian từ 17h30 ngày 14/10/2006 đến 02h00 ngày 15/10/2006 đã ảnh hưởng nhất định tới việc lũ về hạ du, đặc biệt là các xã ngay sau đập. Tuy nhiên, việc xả lũ trong tình huống khẩn cấp là phù hợp với Quy trình vận hành hồ chứa để tránh nguy cơ xảy ra sự cố lớn hơn cho vùng hạ du.

Báo cáo cũng nêu rõ trách nhiệm của các đơn vị, cơ quan liên quan. Theo đó, Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn (Chủ đập thủy điện Hố Hô) chưa thực hiện đầy đủ, nghiêm ngặt các quy định tại Quy trình vận hành hồ chứa (QTVH) về trách nhiệm thông tin, báo cáo (Khoản 2, Khoản 4 Điều 16 và Điều 21 của QTVH).

Thông báo của công ty gửi đến các cơ quan liên quan chưa đầy đủ nội dung, chưa phù hợp với tình huống vận hành công trình. Việc kiểm tra các hạng mục công trình trước mùa mưa lũ chưa chi tiết và khả thi; chưa đánh giá được các tình huống mất an toàn có thể xảy ra trong mùa mưa bão (như sạt vai đập, sạt lở đường vận hành vào nhà máy phương tiện cơ giới không vào được, hư hỏng đường lên đập).

Việc xây dựng Phương án phòng chống lũ lụt vùng hạ du năm 2016 chưa quy định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của các đơn vị tham gia ứng phó như: Ban chỉ huy PCTT& TKCN cấp huyện, xã và các tổ chức trên địa bàn; chưa quy định rõ chế độ thông tin, báo cáo.

Chính quyền địa phương khu vực công trình và hạ du chưa tổ chức diễn tập di dời, sơ tán nhân dân và tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên sông thuộc hạ du thủy điện Hố Hô năm 2016.

Phê duyệt phương án PCLL vùng hạ du công trình chưa quy định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của các đơn vị tham gia ứng phó như: Ban chỉ huy PCTT&TKCN cấp huyện, xã và các tổ chức trên địa bàn; chưa quy định rõ chế độ thông tin, báo cáo.

Việc chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống lũ lụt vùng hạ du nhà máy thủy điện Hố Hô chưa thực sự phù hợp với thông tin dự báo, cảnh báo lũ và thông báo xả lũ của công trình.

Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương đề xuất, kiến nghị cụ thể: Xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn trong lĩnh vực an toàn đập. Trường hợp tái phạm sẽ xem xét thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực; Tiếp tục theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và hướng dẫn các chủ đập thực hiện công tác quản lý an toàn đập, công tác vận hành hồ chứa đảm bảo an toàn công trình và hạ du;

Tiếp tục chỉ đạo đối với hồ chứa thủy điện trên khu vực miền Trung: thực hiện nghiêm túc Quy trình vận hành liên hồ chứa và Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện đã được các cấp phê duyệt; rà soát các phương án phòng chống lụt cho vùng hạ du đập, phương án phòng chống lụt bão đảm bảo an toàn đập phù hợp với thực tế, phân định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của các đơn vị tham gia trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định;

Đồng thời phối hợp với địa phương rà soát và điều chỉnh quy chế phối hợp trong việc vận hành hồ chứa, phòng chống lụt, bão đảm bảo phân định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của các cơ quan liên quan; rà soát, nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung nội dung quy trình vận hành, trình cấp thẩm quyền thẩm định phê duyệt theo quy định (trong đó lưu ý phải đảm bảo phù hợp với điều kiện hiện nay về: quá trình lũ, điều kiện hạ du, công tác thông báo phối hợp, mực nước trước lũ để vận hành an toàn cho công trình…).

Bộ Công Thương yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Điện lực Miền Bắc chỉ đạo Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn thực hiện: Kiểm điểm nghiêm túc các tập thể, cá nhân liên quan; Thực hiện nghiêm túc QTVH hồ chứa thủy điện Hố Hô đã được Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định số 2365/QĐ-BCT ngày 19/5/2009; kịp thời rà soát, nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung nội dung QTVH, trình Bộ Công Thương thẩm định phê duyệt (trong đó lưu ý phải đảm bảo phù hợp với điều kiện hiện nay về: quá trình lũ, điều kiện hạ du, công tác thông báo phối hợp, mực nước trước lũ để vận hành an toàn cho công trình…);

Khẩn trương triển khai các biện pháp gia cố để chống sạt lở vai phải đập đảm bảo an toàn cho đập và nhà máy; tổ chức thực khảo sát, đánh giá tổng thể để có biện pháp xử lý triệt để khu vực vai phải đập; sửa chữa đường vận hành lên đập và vào nhà máy đảm bảo không bị chia cắt khi mưa lũ xảy ra. Lắp đặt, bổ sung các trạm quan trắc tự động để cảnh báo và chủ động vận hành an toàn công trình và ứng phó lũ lụt hạ du; Chuyển vị trí đặt máy phát điện diesel dự phòng đảm bảo sẵn sàng cung cấp điện trong mọi tình huống...

Đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, xem xét xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn trong việc quản lý vận hành, tuân thủ các quy định của Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt và chấp hành các quy định của pháp luật về nguyên nước.

Thu hồi Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt nếu tái phạm; Chỉ đạo Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn có biện pháp khắc phục đầy đủ các tồn tại, hạn chế đã nêu trên và thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên nước; Trường hợp Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn tái phạm, Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, thu hồi Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt theo quy định.

Đồng thời, gửi Bộ Công Thương để xem xét thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực; Thanh tra, kiểm tra và kiên quyết xử lý các trường hợp không tuân thủ quy định theo các quy trình vận hành liên hồ chứa; Đồng thời, rà soát việc bảo đảm yêu cầu về phòng chống, lũ, lụt, hạn hán nhân tạo theo quy định của pháp luật về Luật tài nguyên nước trong quá trình quản lý, vận hành các hồ.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Chỉ đạo đối với hồ chứa thủy lợi trên khu vực miền Trung: thực hiện nghiêm túc Quy trình vận hành liên hồ chứa và Quy trình vận hành đơn hồ thủy lợi đã được các cấp phê duyệt; Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo rà soát, nghiên cứu xem xét điều chỉnh, bổ sung nội dung quy trình vận hành, trình cấp thẩm quyền thẩm định phê duyệt theo quy định; Chủ trì, phối hợp với các Bộ liên quan bổ sung, điều chỉnh Nghị định 72/2007/NĐ-CP về quản lý an toàn đập trình Chính phủ sớm ban hành.

Trần Nguyên