Tăng cường trợ giúp pháp lý cho vùng sâu, vùng xa
Lào Cai là tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại nhiều xã vùng sâu, vùng xa với điều kiện kinh tế – xã hội còn khó khăn, trình độ dân trí chưa đồng đều. Cùng với đó, do hạn chế về sự hiểu biết pháp luật và điều kiện tiếp cận thông tin, người dân vùng cao thường gặp khó khăn khi đối mặt với các vấn đề pháp lý liên quan đến đất đai, hôn nhân gia đình, tranh chấp dân sự, chính sách xã hội…
Những năm qua, tỉnh Lào Cai đã quan tâm đẩy mạnh công tác trợ giúp pháp lý (TGPL), tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho người nghèo, người dân tộc thiểu số và các đối tượng yếu thế bằng nhiều nhiều hình thức đa dạng, thiết thực và phù hợp với từng địa bàn, giúp pháp luật đến gần hơn với người dân.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, số vụ việc mà người dân chủ động tìm đến TGPL còn hạn chế. Phần lớn các trường hợp chỉ tìm đến khi vướng mắc đã phát sinh hoặc xảy ra tranh chấp. Điều này đặt ra yêu cầu phải tiếp tục đổi mới cách thức truyền thông, tăng tiếp cận từ sớm và từ cơ sở.
Nhiều hình thức hỗ trợ pháp lý phù hợp với đặc thù vùng cao
Nhằm khắc phục những rào cản về ngôn ngữ và trình độ pháp lý, ngành Tư pháp Lào Cai tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức truyền thông, sử dụng ngôn ngữ gần gũi, kết hợp tiếng dân tộc trong các hoạt động PBGDPL. Đồng thời, phát huy vai trò của Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh trong việc hướng dẫn, kiểm tra và nhân rộng mô hình hiệu quả. Đây là giải pháp quan trọng giúp người dân nắm được những kiến thức pháp luật thiết thực, gắn liền với đời sống sản xuất và sinh hoạt hàng ngày.
Trong đó, hoạt động tư vấn pháp luật tiếp tục là hình thức phổ biến nhất, giúp người dân giải đáp các vướng mắc về đất đai, hôn nhân gia đình, dân sự, hình sự, chế độ chính sách. Việc tư vấn được thực hiện trực tiếp tại Trung tâm TGPL Nhà nước, các chi nhánh, hoặc thông qua các đợt truyền thông lưu động.
Bên cạnh tư vấn, hình thức đại diện ngoài tố tụng cũng được triển khai nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người được TGPL.
Đáng chú ý, truyền thông TGPL lưu động tại cơ sở được đánh giá là cực kỳ hiệu quả đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Các đoàn TGPL phối hợp chính quyền địa phương và đoàn thể tổ chức buổi truyền thông trực tiếp tại thôn, bản; cung cấp tài liệu pháp luật, mẫu đơn yêu cầu TGPL và tư vấn pháp luật miễn phí ngay tại địa phương, giúp người dân tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại.
Ngoài ra, các trợ giúp viên pháp lý còn tham gia tố tụng, bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL trong các vụ án hình sự, dân sự, hành chính, bảo đảm họ được hưởng đầy đủ quyền lợi theo quy định. 
Mở rộng mạng lưới hỗ trợ, tăng cường năng lực cơ sở
Sở Tư pháp phối hợp với các ngành, đoàn thể đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho đội ngũ cán bộ xã, trưởng thôn, hòa giải viên và người có uy tín. Đây là lực lượng quan trọng, đóng vai trò “cánh tay nối dài” của hệ thống TGPL, giúp người dân được hỗ trợ pháp lý kịp thời, đồng thời ngăn ngừa vi phạm pháp luật ngay từ cơ sở.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Lào Cai đã thực hiện 1.319 vụ việc trợ giúp pháp lý cho 1.145 người, trong đó có 773 vụ việc tham gia tố tụng và 546 vụ tư vấn pháp luật; tổ chức 2 hội nghị tập huấn cho 120 người tại Mường Khương và Sa Pa; 49 cuộc truyền thông pháp luật tại cơ sở với gần 3.500 lượt người tham dự trực tiếp.
Ngoài ra, trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng Thế giới tài trợ, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Lào Cai cũng đã tổ chức 1 hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và 13 hội nghị tập huấn với 800 lượt người tham dự.
Củng cố niềm tin pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số
Đại diện Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai khẳng định: Để nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý và bảo vệ quyền lợi cho người nghèo, người yếu thế, ngành Tư pháp tỉnh sẽ tiếp tục đổi mới hoạt động truyền thông pháp luật, sử dụng ngôn ngữ đơn giản, gần gũi, kết hợp tiếng dân tộc; đồng thời phát huy vai trò của cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh nhằm nâng cao chất lượng và mở rộng độ bao phủ của TGPL.
Công tác TGPL tại các xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ hỗ trợ pháp lý đơn thuần mà còn là một biện pháp thiết yếu nhằm thúc đẩy công bằng xã hội và bảo vệ quyền con người tại những khu vực còn nhiều khó khăn. Đồng thời, hạn chế vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết và củng cố niềm tin của người dân vào chính quyền địa phương.
Việc đa dạng hóa hình thức trợ giúp, linh hoạt theo từng địa bàn đã góp phần đưa pháp luật đến gần với người dân hơn, hỗ trợ hiệu quả cho sự phát triển kinh tế – xã hội và văn hóa tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh.
Hải Minh - Đức Diện
