Đấu tranh chống gian lận thương mại: Những yêu cầu bức thiết

THCL Trong những năm qua, công tác đấu tranh chống gian lận thương mại đã được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, song hiệu quả chưa như mong đợi. Tại Hội nghị tập huấn công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, nhiều kiến nghị được đưa ra nhằm khắc phục tồn tại này.

Lực lượng cảnh sát biển bắt giữ thuốc lá nhập lậu

Chủ động từ doanh nghiệp

Ông Lê Thế Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam khẳng định: “Việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm do DN sản xuất là cơ sở pháp lý rất quan trọng nhằm bảo hộ quyền tài sản và sản phẩm, dịch vụ của DN. DN dù có giá trị thương hiệu lớn, nhưng không đăng ký bảo hộ thì không có cơ sở bảo vệ giá trị thương hiệu khi bị xâm phạm. Bên cạnh đó, cần có quy định và cam kết thực hiện các quy định về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Những quy định này phải được đăng ký và công bố công khai để người tiêu dùng lựa chọn. Đồng thời, phải thành lập hệ thống phân phối và kiểm soát hệ thống phân phối sản phẩm, dịch vụ, bảo đảm là sản phẩm, dịch vụ của mình và được kiểm soát chặt chẽ chống hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ”.

DN cần thực hiện tốt công tác marketing để quảng bá thương hiệu sản phẩm, dịch vụ đến khách hàng; chủ động phát hiện vi phạm sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm, dịch vụ của mình. Từ đó, chủ động phối hợp với lực lượng thực thi để phát hiện và xử lý vi phạm sở hữu trí tuệ; chủ động phối hợp với cơ quan truyền thông trong quảng bá sản phẩm, dịch vụ cũng như đấu tranh bảo vệ thương hiệu. Bên cạnh đó, DN phải thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của mình, cụ thể là trách nhiệm đối với người tiêu dùng, khách hàng; trách nhiệm chung với cộng đồng. Việc các DN chủ động cung cấp thông tin tham gia chống hàng giả, hàng nhái góp phần làm giảm bớt những khó khăn cho các lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, kiểm soát; đồng thời, làm giảm lượng hàng giả trên thị trường. Điều này không chỉ góp phần đem lại lợi ích cho DN, mà còn khẳng định trách nhiệm của DN đối với người tiêu dùng.

“DN có quyền kiến nghị với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để xử lý những vấn đề tranh chấp, xâm hại đến thương hiệu của mình; giúp đỡ các lực lượng thực thi mọi mặt, đồng thời, DN và lực lượng thực thi phải tạo lòng tin lẫn nhau để đẩy mạnh cuộc đấu tranh này. Mặt khác, cần kiến nghị với Nhà nước về mặt chính sách, tạo điều kiện để DN được hạch toán kinh phí bảo vệ thương hiệu trong cơ cấu kinh phí hợp pháp của mình…”, ông Bảo nhấn mạnh.

Cần tiêu chí  thống nhất

Theo ông Vương Trí Dũng, Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, quy định về chống hàng giả, hàng lậu và gian lận thương mại đang thiếu sự giải thích từ ngữ về chống gian lận thương mại. Do vậy, tiêu chí này đang được hiểu khác nhau và không có mục xử lý hành chính về vấn đề này một cách thống nhất. Hơn nữa, hiện không có hướng dẫn cơ sở pháp lý xác định hàng hóa nhập khẩu nên khó khăn trong áp dụng văn bản và hành vi.

Điều đáng nói, chống hàng giả, hàng kém chất lượng của một DN liên quan đến nhiều địa phương nhưng đang thiếu quy chế phối hợp xử lý nên vẫn xử lý cắt khúc như hiện nay, hiệu quả không cao.

Từ những tồn tại nói trên, ông Dũng đã đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh chống gian lận thương mại.

Cụ thể, đề nghị có quy định chung trong các nghị định về quản lý chất lượng là việc công bố chất lượng của cơ sở phải ghi phương pháp thử, xét nghiệm về từng tiêu chí làm cơ sở loại bỏ ngay từ đầu công bố chất lượng không có cơ sở và làm cơ sở cho công tác hậu kiểm.

Bên cạnh đó, xác nhận công bố chất lượng là việc công khai và cơ sở cho hậu kiểm. Vì vậy, quy định bắt buộc việc cấp, thu hồi các loại công bố phải được cơ quan quản lý công khai để dễ tra cứu.

Đặc biệt, chống hàng giả cần có tiêu chí thống nhất về phân loại và đánh giá, không thể để tình trạng mỗi cơ quan có tiêu chí riêng và phân loại thiếu thống nhất dẫn đến báo cáo và xử lý thông tin không chính xác.

Điều quan trọng, cần có quy định về trách nhiệm thực thi chống hàng giả và hợp tác chống hàng giả của các DN, tránh như hiện nay, rất nhiều DN né tránh hợp tác chống hàng giả của chính mình. Trước hết, nên sửa đổi nội dung Nghị định về thẩm quyền và trình tự, thủ tục đấu tranh chống hàng giả khi chủ sở hữu không hợp tác và có chính sách với từng quốc gia về biện pháp chống hàng giả. Trên thực tế, tại Việt Nam hiện nay, 70% hàng giả từ Trung Quốc song chúng ta không có chính sách, phương án riêng về vấn nạn này.

Cuối cùng, hàng rào chất lượng là hàng rào chính nên cần tăng cường cả nhân lực và thiết bị cho lĩnh vực này. Cần quy định về kinh phí mua mẫu giám định chủ động cho các cơ quan quản lý và cơ quan chức năng. Việc bắt giữ và xử lý về hàng giả phải được quy định công khai tên cá nhân và tổ chức cũng như hành vi vi phạm để các địa phương tra cứu và chống tái phạm.

Thanh Hà ( Thương hiệu & Công luận)