Dự thảo cũng điều chỉnh phạm vi đối tượng được xóa nợ, chỉ áp dụng với các trường hợp thật sự bất khả kháng. Cụ thể, gồm doanh nghiệp hoặc hợp tác xã đã phá sản theo Luật Phá sản và không còn tài sản để thanh toán; cá nhân đã chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự, không có tài sản (kể cả thừa kế) để thực hiện nghĩa vụ thuế.

Bên cạnh đó, các khoản nợ phát sinh do thiên tai, thảm họa hoặc dịch bệnh diện rộng gây thiệt hại nghiêm trọng và làm mất khả năng phục hồi sản xuất - kinh doanh cũng có thể được miễn nghĩa vụ.

Song song, dự thảo bổ sung quy định siết chặt cơ chế ấn định thuế. Cơ quan thuế được quyền áp dụng khi phát hiện người nộp thuế sử dụng chứng từ, tài liệu không phản ánh đúng bản chất giao dịch; cố tình làm giảm nghĩa vụ thuế; thực hiện giao dịch không đúng bản chất kinh tế nhằm trốn thuế; hoặc mua bán hàng hóa bằng hóa đơn bất hợp pháp, kể cả khi hàng hóa có thật và đã kê khai doanh thu.

Bộ Tài chính cho rằng, những sửa đổi này sẽ nâng cao tính minh bạch, khả thi trong quản lý thuế, đồng thời tạo hành lang pháp lý rõ ràng, phù hợp thông lệ quốc tế.

Dự thảo cũng quy định cơ chế giám sát: Chủ tịch UBND cấp tỉnh phải báo cáo HĐND cùng cấp về kết quả xóa nợ; Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội khi quyết toán ngân sách. Chính phủ sẽ hướng dẫn cụ thể về thẩm quyền, thời hạn giải quyết hồ sơ; còn Bộ Tài chính ban hành chi tiết về hồ sơ, trình tự, thủ tục xóa nợ.

Theo thống kê, đến hết tháng 6/2025, tổng số tiền thuế nợ do ngành thuế quản lý ước đạt 239,8 nghìn tỷ đồng. Riêng trong 6 tháng đầu năm, số tiền thu hồi nợ thuế đạt hơn 43.100 tỷ đồng, trong đó gần 2.000 tỷ đồng bằng biện pháp cưỡng chế.

Cục Thuế cho biết, hệ thống cưỡng chế nợ thuế tự động đã được triển khai toàn quốc, kết nối trực tiếp với Bộ Công an và các ngân hàng thương mại để thực hiện phong tỏa tài khoản, tạm hoãn xuất cảnh qua phương thức điện tử. Việc này giúp quản lý nợ thuế tự động hóa, nâng cao tốc độ xử lý và tăng tính răn đe.

“Với các trường hợp cố tình chây ỳ, tẩu tán tài sản hay bỏ trốn, ngành thuế kiên quyết xử lý nghiêm”, đại diện Cục Thuế nhấn mạnh.

Mới đây, Cục Thuế TP. Hà Nội đã công khai danh sách 41 đơn vị nợ thuế và các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước, với tổng số nợ hơn 195 tỷ đồng tính đến ngày 30/6.

H.M