H.Đức Phổ - Quảng Ngãi: Lợi dụng xây dựng nông thôn mới, chính quyền có "đổi cát lấy bê tông"?

Được UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp phép khai thác 6.797m3 cát để hỗ trợ vật liệu phục vụ các công trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Phổ Thuận, do chỉ sử dụng hết khoảng 5.000m3 cát nên số dư ra, UBND xã Phổ Thuận đã tự ý cho doanh nghiệp bán để bù vào phí vận chuyển và cho doanh nghiệp “hoán đổi cát lấy bê tông" để phục vụ xây dựng nông thôn mới.

Theo báo cáo của UBND xã Phổ Thuận với UBND huyện Đức Phổ, toàn xã Phổ Thuận có 75 tuyến đường giao thông nông thôn (tổng chiều dài 30km) và 17 tuyến thủy lợi được cấp xi măng để cứng hóa bằng bê tông. Dự tính, khối lượng cát cần thiết phục vụ các công trình này là 5.000m3. Trong khi đó, khối lượng cát UBND tỉnh cấp phép cho xã khai thác tại 3 điểm trên sông Trà Câu, đoạn qua thôn Thanh Bình, xã Phổ Thuận, là 6.797m3.

Được biết, tháng 5/2018, Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang được UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp phép khai thác 2 mỏ cát tại thôn Thanh Bình, xã Phổ Thuận, tổng diện tích gần 2.300 m2. Tháng 8/2018, công ty này được tỉnh cấp phép khai thác thêm 1 mỏ cát tại thôn Thanh Bình. Theo quy định, việc khai thác cát chỉ để phục vụ thi công các công trình thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Phổ Thuận. Các mỏ cát sẽ phải đóng cửa trước ngày 30/9/2018.

Lợi dụng khai thác cát phục vụ xây dựng nông thôn mới để bán kiếm lời? (Ảnh minh họa)

Theo đó, UBND xã Phổ Thuận đã hợp đồng với Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang để khai thác cát tại 3 điểm đã được tỉnh cấp phép, nhằm phục vụ các công trình thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại xã Phổ Thuận; đồng thời giao cho Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang hợp đồng với 7 thôn trong việc khai thác cát vận chuyển về bãi tập kết của các thôn, thi công các công trình của các thôn. Số cát còn dôi ra, Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang có trách nhiệm tính toán chi phí để đầu tư toàn bộ vật liệu và công xây dựng 1,1km đường ở xóm Bình Mỹ Trên (đoạn đường này không được tỉnh hỗ trợ xi măng).

Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang được tận dụng nguồn cát của bãi cát bến Núi Giang, hoán đổi cho doanh nghiệp Bách Bằng và doanh nghiệp Công Trọng để đổi lấy bê tông đầu tư cho các tuyến đường ngõ xóm của thôn Thanh Bình.

Ông Nguyễn Quang Thống, Chủ tịch UBND xã Phổ Thuận cho biết: Toàn xã có 75 tuyến đường giao thông nông thôn, đến nay đã bê tông được 50 tuyến và vừa khởi công xây dựng 2/17 tuyến kênh mương nội đồng.

Lý giải về việc cho doanh nghiệp “hoán đổi,” ông Thống cho biết việc này chưa xin cấp trên, nhưng trong quyết định của UBND tỉnh giao cho xã Phổ Thuận quản lý, vận chuyển cát để xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, để vận chuyển, xã không có kinh phí chi trả cho đơn vị vận chuyển nên dùng cách hoán đổi. Ví dụ, 10m3 cát, UBND xã cho vận chuyển về các thôn 7m3, còn 3m3 trả cho doanh nghiệp để họ tính toán chi phí vận chuyển. Thực tế, khối lượng cát được tỉnh cho phép khai thác phù hợp với nhu cầu các công trình xây dựng nông thôn mới của xã. Xã không khai thác ngoài mốc giới và vượt khối lượng cho phép. Về việc khai thác cát dưới sông, đến ngày 19/9, phía Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang đã tạm dừng.

Về việc vì sao chưa được cơ quan chức năng cấp trên cho phép, nhưng xã vẫn tự ý “vượt thẩm quyền” cho doanh nghiệp “hoán đổi” cát, xã có quản lý được chính xác khối lượng cát doanh nghiệp đã khai thác và số cát doanh nghiệp “hoán đổi” hay không; vì  sao 75 tuyến đường giao thông nông thôn và 17 tuyến thủy lợi của xã (bắt đầu thi công từ tháng 6/2018) đều do Công ty TNHH Xây dựng và quảng cáo Hồng Sang thi công?

Bí thư Đảng ủy xã Phổ Thuận, Huỳnh Văn Khánh cho hay, Đảng bộ, HĐND xã đã thông qua việc cho doanh nghiệp hoán đổi cát nhằm phục vụ xây dựng nông thôn mới. Tuy cấp trên không có thông báo cho phép hoán đổi, nhưng tỉnh có các thông báo cho phép tận dụng để xây dựng nông thôn mới.

Lúc đầu, cho doanh nghiệp khai thác để phục vụ toàn bộ công trình trong địa phương nên 2 mỏ đầu, cung cấp cho các tuyến giao thông của xã; đến mỏ thứ 3, thấy khối lượng dư thừa nên mới cho hoán đổi để hỗ trợ người dân thôn Thanh Bình - nơi có mỏ cát. Nhờ đó, người dân thôn Thanh Bình không phải đóng bất kỳ chi phí nào, nhưng vẫn có đường bê tông nông thôn. Việc thi công các công trình là do các thôn tự ký kết với nhà thầu. Về phía doanh nghiệp, nói họ lợi dụng việc này để kinh doanh lấy lời là không đúng.

Ông Đỗ Minh Hải, Giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trước khi cấp phép một mỏ cát, sẽ có một đơn vị chuyên môn khảo sát, đo, vẽ địa hình khu vực đó, khoan thăm dò làm cơ sở để đơn vị tư vấn đánh giá trữ lượng. Từ đó, Sở Tài nguyên và Môi trường mới kiểm tra trữ lượng có đúng hay không rồi tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép. Số xã được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát để phục vụ xây dựng nông thôn mới rất ít.

Hiện tại, không có xã nào xin phép được hoán đổi cát để phục vụ xây dựng nông thôn mới. Nhu cầu sử dụng của đơn vị được cấp phép đến đâu thì chỉ được khai thác đến đó, chứ không được tự ý bán, sử dụng vào mục đích khác. Nếu có trường hợp xã tự ý cho doanh nghiệp bán, sử dụng sai mục đích khi có thanh tra, xã đó phải hoàn toàn chịu trách nhiệm.

 Hải Đăng