Báo cáo được công bố bởi tổ chức vận động và viện trợ độc lập SwissAid có trụ sở tại Thụy Sĩ cho biết: “Hơn 435 tấn vàng đã được buôn lậu ra khỏi châu Phi vào năm 2022, tương đương hơn một tấn mỗi ngày”.
Báo cáo nêu chi tiết 435 tấn nhập lậu có giá trị 30,7 tỷ USD dựa trên giá vàng vào ngày 1/5: “Phần lớn số vàng này đã được nhập khẩu vào Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) trước khi tái xuất sang các nước khác”.
Hầu hết vàng công nghiệp xuất khẩu từ các nước châu Phi đều đến Nam Phi, Thụy Sĩ và Ấn Độ. Vàng công nghiệp - chiếm khoảng 11% tổng lượng vàng được sản xuất - được sử dụng trong các ngành công nghiệp y tế, điện tử, ô tô, hàng không vũ trụ và quốc phòng. Nhưng phần lớn vàng khai thác thủ công và quy mô nhỏ ở châu Phi đều đến UAE.
Trong khi đó, ba quốc gia nhập khẩu vàng châu Phi hàng đầu là UAE, Thụy Sĩ và Ấn Độ, với gần 80% tổng số vàng của lục địa này sẽ đến các quốc gia này vào năm 2022 và hơn 47% sẽ đến riêng UAE.
Trong trường hợp vàng không được khai báo - tức là vàng không được báo cáo hoặc khai báo để xuất khẩu - phần lớn vàng chỉ được khai báo khi nó được nhập khẩu bởi một quốc gia khác ngoài châu Phi. Chỉ khi đó nó mới có được sự tồn tại hợp pháp.
Theo báo cáo của SwissAid, sau khi thâm nhập thị trường quốc tế và được khai báo là nhập khẩu ở một quốc gia như UAE, vàng có thể được xuất khẩu hợp pháp sang các quốc gia khác và luật pháp của các quốc gia đó thường lỏng lẻo khi phân biệt nguồn gốc thực sự của vàng.
Ví dụ, ở Thụy Sĩ, điểm xử lý cuối cùng được xem là “nơi xuất xứ” của vàng, nghĩa là vàng tái xuất khẩu từ UAE sẽ được phân loại là của UAE ngay cả khi nó có nguồn gốc từ nơi khác.
Các tác giả của báo cáo đã định lượng “việc sản xuất và buôn bán vàng, cả được khai báo và không khai báo, đối với tất cả 54 quốc gia ở châu Phi trong khoảng thời gian hơn 10 năm” để làm sáng tỏ những gì họ mô tả là hành vi không công bằng và sơ suất từ các chính phủ và các bên liên quan, đồng thời kêu gọi hành động để điều chỉnh ngành tốt hơn.
Báo cáo cho biết: “Một lượng lớn vàng được buôn lậu ra khỏi châu Phi, các biện pháp kiểm soát tại hải quan và tại các địa điểm sản xuất không đầy đủ, một số số liệu thống kê không rõ ràng và một số khác thậm chí còn bị làm sai lệch… Các chính phủ không còn có thể che giấu sự thiếu hụt và chất lượng kém của dữ liệu cũng như các thông tin khác để biện minh cho việc họ không hành động; họ phải gánh vác trách nhiệm của mình, đặc biệt bằng cách tăng cường kiểm soát và nỗ lực chính thức hóa lĩnh vực này”.
Hà Trần (t/h)
