Không cấp giấy tờ đất cho dân theo luật mà còn thu hồi vô cớ...?
Theo phản ánh của ông Nguyễn Văn Thảo (SN 1965, trú thôn Thắng Thuận, xã Hàm Thắng, huyện Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận):
Tháng 1/2004, ông Thảo có nhận chuyển nhượng của ông Lê Kim Yên 2.452 m2 đất, tọa lạc thôn Thắng Thuận, xã Hàm Thắng, huyện Hàm Thuận Bắc, xây dựng nhà ở ổn định từ đó cho đến nay, không tranh chấp với ai. Bỗng dưng, ngày 28/12/2018, UBND huyện Hàm Thuận Bắc ban hành Quyết định số 7566/QĐ-UBND về việc thu hồi 1.650,3m2 của gia đình ông. Lý do thu hồi đất là “đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của pháp luật mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho”.
Theo tìm hiểu của PV thì đây là một lý do rất mơ hồ và thiếu căn cứ. Vì Điều 101 - Luật Đất đai năm 2013 về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho hộ dân, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ như Điều 100 của Luật Đất đai năm 2013, đã nêu rõ:
“1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành mà không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này, có hộ khẩu thường trú tại địa phương và trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận là người đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất.
2. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 và không vi phạm pháp luật về đất đai, nay được UBND cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đối với nơi đã có quy hoạch thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất”.
Khu đất của gia đình ông Thảo đang sử dụng nhiều năm qua (Ảnh: Lê Vũ)
Như vậy, gia đình ông Nguyễn Văn Thảo đã sử dụng đất ổn định từ tháng 1/2004 (tức là thuộc diện trước ngày 1/7/2004), nghĩa là theo quy định của pháp luật về đất đai, gia đình ông Nguyễn Văn Thảo hoàn toàn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
Vậy nhưng, UBND huyện Hàm Thuận Bắc, không những không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình ông Nguyễn Văn Thảo, mà còn thu hồi đất của gia đình ông. Việc này, liệu có đúng quy định của pháp luật và đạo lý xã hội?
Lý lẽ của phía chính quyền không thuyết phục, mập mờ trong việc đối thoại với dân
Vì cho rằng quyết định thu hồi đất là phi lý và sai luật, gia đình ông Nguyễn Văn Thảo đã yêu cầu đối thoại.
Tuy nhiên, trong buổi đối thoại diễn ra ngày 26/8/2019, UBND huyện Hàm Thuận Bắc không giải thích được đất như thế nào là đất không được chuyển nhượng, không được tặng cho... Việc thu hồi đất của UBND huyện Hàm Thuận Bắc cũng không phải để sử dụng vào mục đích an ninh, quốc phòng, mục đích công cộng và mục đích phát triển kinh tế theo quy định của pháp luật. Theo gia đình ông Thảo, trường hợp này, đất của họ bị thu hồi mà vô cớ khi đã sử dụng ổn định 15 năm qua.
Đặc biệt, trong buổi đối thoại còn có một tình tiết khiến người dân vô cùng bức xúc đó là trong biên bản ghi chép lại nội dung buổi đối thoại phía chính quyền huyện Hàm Thuận Bắc, đã không ghi bất cứ nội dung hỏi đáp - trình bày nào của Phòng Tài nguyên – Môi trường, trong khi đây chính là nội dung quan trọng nhất, thể hiện rõ nhất những thắc mắc chất vấn của người dân, chẳng hạn như nguồn gốc đất, vì sao không cấp GCNQSDĐ cho dân…
Sau khi các ban, ngành của huyện ký vào biên bản, thì phía gia đình ông Thảo phát hiện biên bản không ghi đầy đủ nội dung như trên. Tuy nhiên, lúc này phía UBND huyện đã về hết nên gia đình ông Thảo đã ký tên và ghi rõ sau chữ ký nội dung: ”Biên bản đối thoại này không đưa nội dung, ý kiến, kết quả xác minh của Phòng Tài nguyên - Môi trường vào trong quá trình đối thoại là có biểu hiện lừa dối người dân”.
Biên bản đối thoại ngày 26/8/2019 không hề có nội dung của Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Hàm Thuận Bắc (Ảnh: Lê Vũ - Bảo Trần)
Xem qua biên bản đối thoại của ông Nguyễn Văn Thảo cung cấp, chúng tôi cũng thấy hết sức phi lý. Vì trong hầu hết ý kiến của các ban, ngành như Thanh tra, MTTQVN huyện, ý kiến kết luận… đều ghi rằng: ”Thống nhất theo Báo cáo xác minh và đề xuất hướng giải quyết của Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện”.
Tuy nhiên, chúng tôi tìm mãi cũng chẳng thấy Báo cáo xác minh và đề xuất hướng giải quyết gì gì đó nằm đâu đâu trong văn bản? Rõ ràng, dư luận có quyền đặt nghi vấn "vì sao Phòng Tài nguyên - Môi trường không dám ghi nội dung đối thoại vào văn bản công khai với người dân?". Hay là đang lợi dụng “lời nói gió bay”, khi đối thoại với dân thì một nẻo, nhưng trong các bản báo báo, xử lý với cấp trên thì một nẻo, đến khi mọi việc đã rồi, thì người dân chỉ còn có nước xuôi tay chấp thuận vì dòng chữ “Thống nhất theo Báo cáo xác minh và đề xuất hướng giải quyết của Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện”?
Chúng tôi đã làm việc với đại diện UBND huyện Hàm Thuận Bắc để tìm hiểu thêm về sự việc và được cho biết, sự việc này đang chờ Chủ tịch UBND huyện ra quyết định giải quyết khiếu nại. Đến lúc đó, nếu ông Thảo không đồng tình thì có thể khiếu nại lên cấp cao hơn hoặc kiện ra tòa.
Thiết nghĩ, nếu có sai phạm, có khuất tất thì chính quyền và người dân cùng nên đối thoại công khai, minh bạch tìm hướng giải quyết tốt nhất, vừa hợp pháp vừa hợp lòng dân, chứ không nên xử lý theo kiểu đánh trống bỏ dùi, đẩy trách nhiệm lên các cấp, gây ra khiếu kiện kéo dài, hao tiền, tốn của, mất công sức của nhân dân. Mọi hệ lụy xã hội cũng từ đó mà nảy sinh.
Lê Vũ – Bảo Trần
