Làm thế nào để kiểm soát, xử lý triệt để tình trạng thuốc và thực phẩm chức năng giả?

Kháng sinh đắt tiền đang bị làm giả nhiều nhất

Bà Nguyễn Diệu Hà - Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội Doanh nghiệp Dược Việt Nam cho hay, thuốc giả được sản xuất khá tinh vi, chỉ có thể phát hiện những điểm khác nhau khi so sánh vỏ hộp, tờ hướng dẫn sử dụng, và khi đặt thuốc thật và giả cạnh nhau. Tuy nhiên, ngay cả những điều này cũng khiến người tiêu dùng rất khó để phân biệt. “Thuốc giả không chỉ là bất hợp pháp mà còn là mối lo ngại lớn đối với sức khỏe cộng đồng.

Thuốc giả được sản xuất tại cơ sở không đảm bảo điều kiện và tiêu chuẩn quy định, có thể chứa nhiều vi khuẩn, nấm mốc, nó đặc biệt nghiêm trọng đối với trường hợp thuốc dùng cho đường tiêm hoặc trên những người bệnh bị suy giảm miễn dịch. Thuốc giả làm giảm niềm tin của cộng đồng vào hệ thống chăm sóc sức khỏe, các chuyên gia y tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của các nhà cung cấp dược phẩm chân chính. Điều trị bằng thuốc giả không hiệu quả, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người bệnh. Đáng chú ý, rất nhiều loại trong số các mẫu thuốc tân dược bị làm giả là kháng sinh và thường là những kháng sinh đắt tiền của các thương hiệu dược nổi tiếng” - bà Nguyễn Diệu Hà nói.

Đồng quan điểm này, bà Lê Thị Thu Thủy - Phó Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp (VCCI) cho rằng, thuốc và thực phẩm chức năng không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp chân chính.

Tạm giữ và xử lý nghiêm là chưa đủ

Kinh doanh thuốc và thực phẩm chức năng giả mà một trong những vấn nạn nhức nhối hiện nay. Theo đại diện Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT- Bộ Công Thương), từ đầu năm đến nay, lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra, xử lý hàng loạt vụ việc liên quan đến thuốc và thực phẩm chức năng giả. Trong đó, giả về chất lượng, công dụng là 60 vụ; giả mạo về chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu là 357 vụ; giả tem, nhãn, bao bì hàng hóa là 34 vụ; xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là 162 vụ và hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ là 982 vụ.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cho hay, hành vi vi phạm diễn ra dưới nhiều hình thức với quy mô, tính chất khác nhau. Có vụ hàng trăm thùng thực phẩm chức năng nhãn ghi xuất xứ Mỹ nhưng thực tế sản xuất ở Hải Dương. Có vụ trên 3.780 lọ thực phẩm chức năng dạng viên nang nhãn ghi sản xuất tại Mỹ, nhưng thực tế lại xuất xứ tại Trung Quốc... Tất cả những sản phẩm này gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và quyền lợi của người sử dụng.

Trên thực tế, dù lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát thị trường thuốc và thực phẩm chức năng thường xuyên nhưng hàng giả vẫn lưu hành. Ông Trần Đức Đông - Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo Quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389) nhận định, xu hướng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả nói chung, sản xuất, buôn bán hàng giả là tân dược, thực phẩm chức năng nói riêng dịch chuyển từ nhỏ lẻ, tự phát sang lợi dụng tư cách pháp nhân. Các nhóm này thành lập công ty liên danh, liên kết trong và ngoài nước, hình thành đường dây, ổ nhóm lớn để buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất và buôn bán hàng giả với phương thức, thủ đoạn tinh vi, mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, các đối tượng cũng chuyển từ hình thức sản xuất, kinh doanh mua bán, vận chuyển, giao nhận hàng hóa từ trực tiếp sang ứng dụng công nghệ số, thương mại điện tử để đặt hàng nên rất khó để ngăn chặn.

Giải pháp kiểm soát và ngăn chặn

Theo bà Nguyễn Diệu Hà, mặc dù hàng giả được làm rất tinh vi, thậm chí sản phẩm có tem chống hàng giả vẫn bị làm giả, nhưng việc chống hàng giả, đặc biệt là chống nạn thuốc giả vẫn phải được ưu tiên hàng đầu. Do đó, cùng với công nghệ thông tin ngày càng phát triển, cần nghiên cứu và phát triển công nghệ chống giả tiên tiến, hiện đại. Cùng với đó, các doanh nghiệp dược cũng nên chủ động tiếp cận, ứng dụng các công nghệ chống giả phù hợp để bảo vệ uy tín, thương hiệu của mình, cũng như bảo vệ sức khỏe cộng đồng là trách nhiệm và sứ mệnh thiêng liêng của người thầy thuốc” - bà Nguyễn Diệu Hà nói.

Còn ông Nguyễn Đức Lê lại cho rằng, việc đầu tiên cần làm là phải tìm cách nhận biết thuốc giả và thuốc thật một cách chính xác, dễ dàng nhất. Cùng với đó, cơ quan quản lý cần đưa ra các giải pháp được pháp luật thừa nhận, áp dụng một cách triệt để có thể hỗ trợ cơ quan QLTT dễ dàng hơn khi thực thi nhiệm vụ, hóa giải những khó khăn tồn đọng. Đồng thời giúp lực lượng chức năng có cơ sở để đánh giá, xác minh độ thật giả của hồ sơ sản phẩm, tránh trường hợp bị cho là làm khó doanh nghiệp trong quá trình thực hiện.

Minh An (t/h)