Theo dữ liệu từ hệ thống giám sát dịch bệnh động vật (VAHIS) thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến ngày 21/5/2025, cả nước đã có 30 tỉnh ghi nhận sự xuất hiện của bệnh DTLCP, với 462 hộ bị ảnh hưởng, hơn 6.600 con lợn buộc phải tiêu hủy.
Riêng tại Nam Định, dịch bắt đầu xuất hiện từ ngày 8/5 tại hai xã của hai huyện Ý Yên và Hải Hậu. Dù số lượng lợn tiêu hủy tại địa phương hiện ở mức thấp (23 con, 10 hộ chăn nuôi bị ảnh hưởng), nhưng UBND tỉnh Nam Định cảnh báo dịch có xu hướng lây lan, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết bất thường và việc áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học còn nhiều hạn chế.
Trước nguy cơ hiện hữu, Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định yêu cầu toàn bộ hệ thống chính quyền các cấp phải vào cuộc đồng bộ, triển khai ngay các biện pháp cấp bách theo quy định của Luật Thú y, các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và của UBND tỉnh, trong đó khẩn trương chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ sau:
UBND các huyện, thành phố phải huy động toàn lực, bố trí kinh phí mua hóa chất, vật tư để khoanh vùng, xử lý ổ dịch. Việc tiêu hủy lợn bệnh phải tuân thủ quy trình kỹ thuật, đảm bảo vệ sinh môi trường. Đồng thời, khẩn trương hỗ trợ người dân theo đúng quy định pháp luật để giảm thiểu thiệt hại, tránh tâm lý che giấu dịch.
Tăng cường thông tin, tuyên truyền sâu rộng bằng nhiều hình thức, nội dung, phù hợp với từng đối tượng về tính chất nguy hiểm của bệnh DTLCP, nguy cơ bệnh phát sinh, lây lan, các biện pháp phòng, chống dịch; các cơ chế, chính sách hỗ trợ người chăn nuôi bị ảnh hưởng do dịch bệnh.
Thực hiện nghiêm chế độ báo cáo, bảo đảm kịp thời, chính xác số liệu dịch bệnh về UBND tỉnh (qua Sở Nông nghiệp và Môi trường) để có cơ sở chỉ đạo, tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch.
Thành lập các đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc các địa phương thực hiện công tác phòng, chống dịch. Người đứng đầu địa phương chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh, trước pháp luật nếu thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo để dịch DTLCP phát sinh trên diện rộng, gây thiệt hại lớn trên địa bàn quản lý. Không để việc sắp xếp tổ chức, bộ máy tại địa phương làm ảnh hưởng đến công tác phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh.
Đặc biệt, công điện yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như: giấu dịch, vận chuyển, buôn bán lợn bệnh, vứt xác lợn chết ra môi trường.
Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc công tác phòng dịch, giám sát chặt chẽ tình hình và xử lý triệt để khi phát hiện ổ dịch. Cần đặc biệt chú trọng truyền thông về các biện pháp an toàn sinh học, tiêu độc khử trùng, tiêm vaccine bắt buộc và hướng dẫn tiêm vaccine DTLCP đối với lợn thịt khỏe mạnh – biện pháp mới được Bộ Nông nghiệp đưa vào triển khai thí điểm tại nhiều tỉnh, thành.
Sở Công Thương được giao nhiệm vụ phối hợp với lực lượng quản lý thị trường, chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi tiêu thụ lợn và sản phẩm từ lợn không rõ nguồn gốc, đặc biệt tại các chợ truyền thống và điểm giết mổ nhỏ lẻ.
Trong khi đó, Công an tỉnh phải chủ động phát hiện và trấn áp các hành vi lợi dụng dịch bệnh để trục lợi, như ép giá, vận chuyển trái phép động vật, gây rối thị trường.
Sở Khoa học và Công nghệ cùng Báo Nam Định được yêu cầu tăng cường tuyên truyền đa phương tiện về tính chất nguy hiểm của DTLCP, những dấu hiệu nhận biết sớm và hướng dẫn phòng tránh. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng là yếu tố then chốt trong việc phát hiện và xử lý sớm ổ dịch.
UBND tỉnh Nam Định cũng kêu gọi Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức đoàn thể vào cuộc mạnh mẽ trong công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và người dân chủ động phòng dịch. Các sở ngành như Tài chính, Xây dựng cũng được giao nhiệm vụ phối hợp, hỗ trợ theo đúng chức năng.
Trong bối cảnh các ngành nông nghiệp, y tế và môi trường vẫn đang căng mình kiểm soát các nguy cơ bệnh truyền nhiễm trên người và động vật, việc DTLCP có nguy cơ lan rộng sẽ gây ra những hậu quả dây chuyền nghiêm trọng: từ thiệt hại kinh tế với nông dân đến nguy cơ mất kiểm soát an toàn thực phẩm.
Tỉnh Nam Định đã nhiều lần từng là điểm sáng về kiểm soát dịch bệnh nhờ vào sự chủ động, quyết liệt và phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng. Tuy nhiên, trong lần tái bùng phát này, công điện của Chủ tịch UBND tỉnh một lần nữa nhấn mạnh: Không được phép chủ quan, lơ là.
DTLCP là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, chưa có thuốc đặc trị, virus có thể tồn tại lâu dài ngoài môi trường và dễ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua thực phẩm nhiễm mầm bệnh. Việc phát hiện sớm, báo cáo kịp thời, và triển khai đồng bộ các biện pháp phòng dịch là yếu tố quyết định.
Nguyễn Kiên
