Hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới vẫn diễn ra hết sức phức tạp, có chiều hướng gia tăng. Các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức vận chuyển, không theo quy luật với thủ đoạn ngày càng tinh vi (thông qua thủ đoạn cất giấu, ngụy trang ma tuý thành hàng hóa, hành lý thông thường), liều lĩnh và manh động (mang theo người). Đối với tuyến đường bộ, tập trung chủ yếu tại các các cửa khẩu biên giới giáp với Lào (như Điện Biên, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị), các cửa khẩu tuyến biên giới giáp với Campuchia (Tây Ninh, Bình Phước, An Giang) và các cửa khẩu tuyến biên giới giáp với Trung Quốc (Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh).
Trước tình hình đó, Tổng cục Hải quan đã kịp thời tham mưu cho Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính trong công tác nắm tình hình hình để kịp thời trình và tổ chức triển khai các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo 389 quốc gia trong công tác đấu tranh.
Kết quả đấu tranh, bắt giữ ma túy do cơ quan Hải quan chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng phòng, chống tội phạm về ma túy bắt giữ là 244 vụ/284 đối tượng, trong đó, lực lượng Hải quan chủ trì 112 vụ.
Có thể kể đến một số chuyên án điển hình trong công tác phối hợp giữa lực lượng Hải quan, Công an và các lực lượng chức năng khác trong công tác phòng chống ma túy năm 2023 như sau:
Chuyên án lớn trên tuyến đường bộ
Vụ thứ nhất, trong 2 ngày 7/3/2023 và 8/3/2023, Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay (Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị) đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng triệt phá thành công 2 vụ vận chuyển trái phép các chất ma túy từ Lào vào Việt Nam qua Cửa khẩu quốc tế La Lay, tỉnh Quảng Trị. Bằng các nghiệp vụ kiểm soát hải quan, lực lượng Hải quan đã phát hiện ma túy các loại được gia cố rất tinh vi trong lòng các nồi nướng điện, trong các cuộn lá xanh giả dạng các đòn chả, trong các bao cà phê, trong các bao gói nhựa với nhiều kích cỡ…, bọc kỹ trong nhiều lớp nilon.
Ngay sau đó, được sự chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo, các lực lượng Hải quan, Công an, Biên phòng đã tổ chức phối hợp đánh án theo phương án đã được thống nhất và triển khai hiệu quả tại Cửa khẩu Lao Bảo. Sau rất nhiều nỗ lực, ngày 9/3/2023, các lực lượng phối hợp đã bắt 1 đối tượng tại địa bàn huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế, thu giữ tang vật ban đầu khoảng 2,1 kg ma túy đá (vụ ngày 7/3/2023) và khoảng 3 kg ma túy Ketamine cùng 1,4 kg ma túy tổng hợp khác (vụ ngày 8/3/2023).
Vụ thứ hai, ngày 29/6/2023, tại khu vực biên giới thuộc bản Căng Tỵ, xã Chiềng Khừa, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, Phòng Phòng chống ma túy và tội phạm (Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La) chủ trì, phối hợp với Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an tỉnh Sơn La) và Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy (Cục Hải quan tỉnh Điện Biên) đã bắt quả tang đối tượng Dừ Thị Chư (sinh năm 1978, thường trú tại bản Căng Tỵ, xã Chiềng Khừa, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) khi đang thực hiện hành vi vận chuyển trái phép 12.000 viên nén (ma túy tổng hợp) có nguồn gốc từ Lào. Khi đối tượng đang vận chuyển trái phép số ma túy trên qua biên giới vào Việt Nam tiêu thụ thì bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ.
Vụ thứ ba, ngày 1/11, tại km 79 + 700 quốc lộ 8A, xã Sơn Kim 1, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo phối hợp với Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo và Phòng Phòng chống ma tuý và tội phạm thuộc (Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh) phát hiện, bắt quả tang đối tượng Lê Anh Tuấn, sinh năm 1994, quê ở xã Thiệu Vũ, huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hóa đang có hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào về Việt Nam. Tại hiện trường, tổ công tác thu giữ 1.000 viên ma tuý tổng hợp (hồng phiến) và 100 gram Ketamin được cất giấu trong túi xách mang bên mình. Tại cơ quan điều tra, đối tượng Lê Anh Tuấn khai đã nhận vận chuyển số ma túy trên từ một người ở Lào về tỉnh Thanh Hoá để lấy tiền công.
Chuyên án lớn trên tuyến hàng không, chuyển phát nhanh
Vụ thứ nhất, ngày 12/1/2023, Cục Hải quan Hà Nội phối hợp với Phòng 3, Đội 5 - Cục điều tra Chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan); PC04 - Công an TP. Hà Nội; PC04 - Công an tỉnh Bắc Ninh phát hiện và bắt giữ 1 đối tượng với hành vi buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý, thu giữ 6.790 gam Ketamin và 51,788 kg ma tuý tổng hợp MDMA. Số ma túy được đối tượng đựng trong túi nilon, cất giấu tinh vi trong các túi kẹo socola đóng trong thùng carton hòng qua mặt lực lượng chức năng.
Vụ thứ hai, từ nguồn thông tin PC04 - Công an TP. Hà Nội, Đội Kiểm soát phòng chống ma túy (Cục Hải quan TP. Hà Nội) và qua công tác soi chiếu của Chi cục Hải quan Cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài phát hiện lô hàng từ Hà Lan về Việt Nam có dấu hiệu nghi vấn. Tiến hành các biện pháp nghiệp vụ, lực lượng Hải quan và Công an đã phát hiện, thu giữ hơn 14,6 kg ma tuý tổng hợp MDMA; gần 5,3 kg Ketamin. Số tang vật được các đối tượng nguy trang dưới vỏ bọc của các lon bia.
Ngày 10/5, từ nguồn thông tin cảnh báo hàng xuất khẩu của Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) và Cục Hải quan TP. Hà Nội, qua công tác soi chiếu của Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh phát hiện lô hàng xuất khẩu đi Nhật Bản gồm 4 kiện có dấu hiệu nghi vấn chứa ma túy. Kiểm tra thực tế hàng hóa, lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ hơn 1,37 kg Ketamin. Toàn bộ số tang vật được cất giấu tinh vi dưới đáy các hộp kem dưỡng da.
Vụ thứ ba, ngày 11/5, từ thông tin cảnh báo của Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) và Cục Hải quan TP. Hà Nội, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài soi chiếu lô hàng từ Séc về Việt Nam phát hiện nhiều dấu hiệu nghi vấn. Tiến hành kiểm tra thực tế, lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ hơn 8 kg ma túy MDMA. Toàn bộ số tang vật được cất giấu trong các hộp sốt Mayonnaise và trà trộn với các loại hàng hóa khác.
Vụ thứ tư, qua công tác nghiệp vụ, kiểm tra, kiểm soát phòng chống ma túy và kiểm tra qua máy soi, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy, Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài (Cục Hải quan TP. Hà Nội) phát hiện một kiện hàng vận chuyển từ Đức về Việt Nam qua đường hàng không có dấu hiệu nghi vấn. Ngày 11/5, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài và lực lượng chuyên trách thuộc Công an TP. Hà Nội tiến hành kiểm tra lô hàng trọng lượng 8 kg được gửi từ Berlin (Đức) về Việt Nam.
Kết quả, các lực lượng chức năng phát hiện lượng lớn viên nghi ma túy tổng hợp được cất giấu trong máy lọc không khí, tổng trọng lượng hơn 7 kg. Kết quả test nhanh cho thấy tang vật dương tích với test thử ma túy MDMA. Đáng chú ý, quan sát quá trình khám tang vật có thể thấy, số viên nén nghi ma túy tổng hợp MDMA được đối tượng ngụy trang, cất giấu rất tinh vi trong chiếc máy lọc.
Vụ thứ năm, ngày 15/6/2023, tại địa bàn phường Tân Dân, TP. Chí Linh, tỉnh Hải Dương, các lực lượng gồm: Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy (Cục Hải quan TP. Hà Nội), Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an tỉnh Hải Dương), Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an TP. Hà Nội), Công an TP. Chí Linh, Công an phường Tân Dân (TP. Chí Linh) phát hiện, bắt quả tang Nguyễn Văn T. (trú tại phường Tân Dân, TP. Chí Linh) đang có biểu hiện nghi vấn vận chuyển chất cấm trong một thùng bìa carton hình chữ nhật được gửi từ nước Anh về Việt Nam qua đường hàng không, bưu điện. Tổng số tang vật bị thu giữ là 1,9 kg Ketamin.
Vụ thứ sáu, trong quá trình làm thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hàng hóa vận chuyển qua đường hàng không về kho hàng không kéo dài, lực lượng Hải quan phát hiện lô hàng nghi vấn chứa ma túy. Cụ thể, ngày 22/6/2023, tại Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy (Cục Hải quan TP. Hà Nội) chủ trì, phối hợp với Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội, PC04, PC09 (Công an TP. Hà Nội) tiến hành kiểm tra lô hàng gồm 2 thùng hàng, tổng trọng lượng khoảng 30 kg.
Kết quả, các lực lượng chức năng phát hiện trong mỗi thùng hàng có 10 hộp màu vàng. Trong mỗi hộp có 1 túi nilon chứa tinh thể màu trắng là Ketamin, tổng trọng lượng hơn 19 kg. Đáng chú ý, các đối tượng đã ngụy trang tinh vi các gói tang vật dưới đáy của các hộp cacao, sau đó phủ bằng một lớp bột cacao lên trên các túi và đóng gói tinh vi, trà trộn lẫn với bánh kẹo và các mặt hàng tiêu dùng khác để qua mặt lực lượng chức năng.
Chuyên án lớn liên quan đến tuyến đường biển
Thực hiện Chuyên án 103H, ngày 22/9, tại Hải Phòng, lực lượng Hải quan (Cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan TP. Hải Phòng - Tổng cục Hải quan) đã phối hợp với lực lượng Công an (Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy - Cục C04) và một số cơ quan chức năng triệt phá đường dây sản xuất, vận chuyển trái phép chất ma túy xuyên quốc gia.
Tại kho hàng của Công ty TNHH Tường Phát (quận Hồng Bàng, TP. Hải Phòng), lực lượng chức năng thu giữ 30 bao tải không nhãn mác, mỗi bao khối lượng 25 kg, kết quả giám định 30 bao chứa Ketamine, tổng khối lượng 750 kg.
Mở rộng vụ án, ngày 24/9 tại Hà Tĩnh, cơ quan chức năng xác định Khánh được thuê chở các bao tải chứa ma túy từ nước ngoài về Việt Nam. Khám xét xe, lực lượng chức năng thu giữ 22 bao tải được giấu trong bình xăng giả và giường nằm của khách, cùng chủng loại với 30 bao tải thu giữ tại Hải Phòng. Kết quả giám định 22 bao là ma túy Ketamine, khối lượng 550kg.
Kết quả, Ban Chuyên án đã bắt giữ 7 đối tượng, trong đó, bắt giữ Liêu Chí Hoài, 43 tuổi, quốc tịch Trung Quốc, đối tượng cầm đầu đường dây; thu giữ 1,3 tấn Ketamin được ngụy trang trong các bao xi măng tập kết tại các kho hàng tại Hải Phòng và Hà Tĩnh, dự kiến xuất đi nước thứ ba qua đường biển. Qua điều tra xác định, trong 1 năm qua, Công ty của các đối tượng (hoạt động tại nước ngoài) đã được cấp phép nhập khẩu 64 loại tiền chất, hóa chất, dung môi với số lượng gần 9.000 tấn, trị giá hơn 5,7 triệu USD.
Việc đấu tranh thành công chuyên án có sự hợp tác hiệp đồng tác chiến chặt chẽ của các lực lượng chức năng, trong đó có lực lượng Hải quan. Với sự chỉ đạo của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, lực lượng Hải quan, đặc biệt là Cục Điều tra chống buôn lậu và Cục Hải quan TP. Hải Phòng đã tích cực, chủ động tham gia ngay từ đầu trong việc thực hiện chuyên án.
Quá trình tham gia chuyên án, lực lượng Hải quan đã tăng cường thu thập, phân tích, đánh giá thông tin, tài liệu liên quan đến đường dây tội phạm này và triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ theo quy định trong quá trình triển khai chuyên án và tổ chức phá án. Cụ thể, Cục Điều tra chống buôn lậu đã lên các kịch bản cụ thể để phối hợp với lực lượng chức năng. Trường hợp phá án trong địa bàn hoạt động hải quan, Cục Điều tra chống buôn lậu là đơn vị chủ trì, các đơn vị chức năng trong và ngoài ngành tham gia phối hợp. Trường hợp phá án ngoài địa bàn hoạt động hải quan, lực lượng Hải quan tham gia phối hợp, C04 là đơn vị chủ trì. Sau khi thảo luận, cân nhắc, Ban Chuyên án quyết định bắt giữ đối tượng, tang vật tại kho hàng nằm ngoài địa bàn hoạt động hải quan.
Thành công của chuyên án đã thể hiện hiệu quả trong công tác phối hợp của các lực lượng chức năng, đặc biệt là vai trò, vị trí chủ động của lực lượng Hải quan trên mặt trận phòng chống ma túy.
Ghi nhận thành tích của các tập thể trong vụ án nêu trên, ngày 16/10/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có Thư khen Ban Chuyên án. Đồng thời, ngày 23/10/2023, Bộ trưởng Bộ Công an có quyết định khen thưởng cho các tập thể có thành tích đặc biệt xuất sắc trong đấu tranh chuyên án. Trong các tập thể được Bộ Công an khen thưởng, có 2 tập thể thuộc ngành Hải quan được khen thưởng là: Đội 5 (Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan) và Đội Kiểm soát hải quan (Cục Hải quan TP. Hải Phòng).
Minh Anh
