Nhiều lãng phí trong thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia

Đại biểu Trịnh Minh Bình, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long nhấn mạnh, cần chỉ đạo quyết liệt hơn để công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí triển khai đồng bộ, hiệu quả.

Quan tâm đến công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí, đại biểu Trịnh Minh Bình đánh giá cao kết quả đạt được đã nêu trong báo cáo của Chính phủ, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế cần phải nhìn nhận một cách thấu đáo, đề ra giải pháp xác thực, cụ thể để khắc phục.

Đại biểu cho biết, công tác xây dựng ban hành chương trình thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong năm 2023 còn chậm, chưa đảm bảo theo thời gian quy định. Vẫn còn tình trạng chậm đưa vào xây dựng Chương trình pháp luật của Quốc hội theo kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Một số dự án luật chưa đảm bảo chất lượng; một số dự án luật, pháp lệnh chậm gửi cho các cơ quan thẩm tra; còn một số văn bản có dấu hiệu trái quy định của pháp luật và có 7 văn bản chưa đảm bảo tính khả thi, đồng bộ của hệ thống pháp luật. 

Đại biểu cũng nêu thực tế tình trạng trụ sở làm việc, nhà ở công vụ tại một số địa phương để lãng phí; cơ chế, chính sách, pháp luật để xử lý, sắp xếp, sử dụng tài sản công ở các đơn vị hành chính sau sắp nhập còn chậm.

Việc tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại một số địa phương còn chậm; việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất chưa sát với nhu cầu thực tế. Tình trạng lãng phí, vi phạm trong quản lý, sử dụng tài nguyên đất còn diễn ra; đất đai của các dự án chậm đưa vào sử dụng; đất của các nông, lâm trường để hoang hóa sau thanh tra, kiểm tra…còn 404/908 dự án, công trình chưa được xử lý.

Chất lượng cải cách thủ tục hành chính, chất lượng xây dựng và thực thi pháp luật vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là tình trạng né tránh, đùn đẩy công việc, sợ trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức trong thực thi công vụ mặc dù đã có nhiều giải pháp nhưng chậm được khắc phục. Một số doanh nghiệp, dự án có vốn đầu tư lớn của Nhà nước thua lỗ, hoạt động không hiệu quả, chậm xử lý, khắc phục; tình trạng gian lận, trốn thuế còn lớn, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh thương mại điện tử; tình hình nợ đọng thuế cao, có xu hướng tăng so với năm 2022.

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 có nhiều bộ, ngành Trung ương có tỷ lệ giải ngân dưới 10% kế hoạch vốn. Còn tình trạng phân bổ kế hoạch vốn đầu tư công chưa bảo đảm Luật Đầu tư công. vẫn còn tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm tại một số cơ quan, đơn vị dẫn đến dự án không thể triển khai theo đúng kế hoạch đề ra.

Việc triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia còn chậm, Văn bản hướng dẫn chậm được sửa đổi, bổ sung; một số địa phương bố trí nguồn vốn đối ứng thấp. Tỷ lệ giải ngân vốn Ngân sách Trung ương của các Chương trình thấp, nhất là giải ngân kinh phí sự nghiệp nguồn Ngân sách Trung ương…

Trên cơ sở các hạn chế nêu trên, đại biểu thống nhất cao với 9 nhóm giải pháp của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội kiến nghị đối với Chính phủ cũng như những giải pháp của Chính phủ. Đại biểu Trịnh Minh Bình cũng đề nghị Chính phủ cần chỉ đạo quyết liệt hơn, cụ thể hơn trách nhiệm đối với từng bộ ngành, từng nhiệm vụ cụ thể để công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả và các hạn chế nêu trên sẽ không là cản cho sự phát triển kinh tế-xã hội trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định: Cần phân tích kỹ hơn về những khó khăn, đưa ra giải pháp sát với thực tiễn, các chỉ tiêu, mục tiêu kế hoạch đã đặt ra.

Đánh giá về tình hình kinh tế, theo báo cáo năm 2023, nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng cao so với các nước trên thế giới và những tháng đầu năm 2024 đạt 5,66%. Với sự tăng trưởng này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy cho rằng, bốn trụ cột của nền kinh tế đều tăng trưởng, kinh tế vĩ mô ổn định, quốc phòng an ninh đảm bảo, đời sống của nhân dân được cải thiện. Đảng và Nhà nước đã triển khai nhiều chính sách an sinh xã hội nhằm nâng cao đời sống của Nhân dân thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia và Đề án về phát triển kinh tế xã hội. Hoạt động đối ngoại tiếp tục đạt được nhiều kết quả khả quan, quan trọng. 

Ngoài ra, trong điều kiện phát triển kinh tế khó khăn, thị trường thu hẹp, chuỗi cung cầu đứt quãng thì nước ta vẫn đảm bảo các nguồn thu, điều hành chính sách tài khóa hợp lý, hiệu quả đã tạo nguồn vốn đầu tư các công trình trọng điểm, nhất là đầu tư trong quá trình hoàn thiện hạ tầng kinh tế xã hội như đường cao tốc Bắc Nam đi qua 45 tỉnh thành, nhà ga hành khách, cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất... Qua đó đã tạo nền tảng đất để đất nước phát triển nhanh, bền vững. 

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy, nhiều chỉ tiêu quan trọng cũng chưa đạt được theo kỳ vọng mà chúng ta đã đặt ra như trong các báo cáo cũng đã nêu. Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị Chính phủ cũng cần đánh giá, phân tích kỹ hơn về những khó khăn, các nguyên nhân, dự báo tình hình khó khăn trong những khó khăn. Để từ đó, đưa ra các giải pháp sát với thực tiễn, các chỉ tiêu, mục tiêu kế hoạch mà chúng ta đã đặt ra.

Đại biểu Tráng A Dương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Nhiều lãng phí trong thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia

Đánh giá cao công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của Chính phủ trong năm 2023, đại biểu Tráng A Dương cho rằng, vẫn còn tồn tại, bất cập, lãng phí trong thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia. Đại biểu cho biết, qua giám sát và kiến nghị của cử tri, đại biểu nhận thấy còn nhiều tồn tại lãng phí nguồn nhân lực trong 3 Chương trình. Trong đó có tình trạng ban hành chậm hoặc sửa đổi bổ sung hướng dẫn chi tiết đã diễn ra ngay từ đầu năm thực hiện chính sách nhưng đến nay vẫn còn lúng túng chưa được khắc phục, nhất là những vướng mắc trong lồng ghép vốn các chương trình.

Công tác phân bổ ngân sách trung ương cho Chương trình chậm, tỉ lệ giải ngân vốn ngân sách trung ương của các Chương trình thấp, chỉ đạt tỷ lệ 46% kế hoạch, bao gồm cả vốn năm 2022 được kéo dài thời gian thực hiện giải ngân sang năm 2023. Riêng ngân sách Trung ương thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia nông thông mới đến ngày 31/6/2023 mới đạt 9,17% kế hoạch, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững chỉ đạt 6,53%, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi chỉ đạt 12,3%.

Đại biểu cho rằng, đã gần 3 năm thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, đây cũng là thời điểm thích hợp để đánh giá kết quả bước đầu của Chương trình. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá sơ kết thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia trên cơ sở chỉ ra những nguyên nhân khách quan, chủ quan, kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, có giải pháp phù hợp…

Đại biểu cũng đề nghị mạnh dạn đưa ra khỏi Chương trình những dự án triển khai không hiệu quả để dành nguồn vốn cho những dự án, chương trình có nhu cầu vốn. Chính phủ cũng cần chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành tăng cường công tác hướng dẫn tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, có cơ sở để các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp triển khai thực hiện. 

Nhìn vào kết quả triển khai Nghị quyết số 74/2022/QH15 của Quốc hội về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Tráng A Dương cảm nhận sự chưa quyết tâm, chưa nghiêm túc trong việc triển khai nghị quyết của Quốc hội, khi nhiều nhiệm vụ, giải pháp đang bắt đầu triển khai kết quả báo cáo trước Quốc hội chưa được như yêu cầu đặt. 

Để giải quyết những tồn tại, hạn chế, hoàn thành nhiệm vụ giải pháp trong Nghị quyết 74/2022/QH15, đại biểu cho rằng cần có sự quyết tâm, trách nhiệm cao triển khai phù hợp. Vì vậy, đại biểu kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành địa phương cần tổ chức thực hiện Nghị quyết 74/2022/QH15; thường xuyên thanh tra, kiểm tra thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

PV (lược ghi)