Năm 2023 là một năm đầy khó khăn, thách thức với kinh tế Việt Nam. Ngoại trừ đầu tư công, các động lực tăng trưởng chính hầu hết phải trải qua những giai đoạn ảm đạm. Thậm chí, do khó khăn từ sự suy giảm nhu cầu của thị trường thế giới nên xuất khẩu nước ta có mức tăng trưởng âm lần đầu tiên kể từ năm 2009.
Theo thống kê, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa năm 2023 nước ta ước đạt 683 tỷ USD, giảm 6,6% so với năm 2022. Trong đó, xuất khẩu giảm 4,4%, nhập khẩu giảm 8,9%.
Tuy nhiên, tình hình xuất, nhập khẩu của nước ta trong hai tháng đầu năm 2024 đã phục hồi tăng trưởng tương đối tốt.
Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 1 ước đạt 33,57% tỷ USD, tăng 6,7% so với tháng trước và tăng tới 42% so với cùng kỳ năm 2023. Tính chung hai tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước đạt 113,96 tỷ USD, tăng 18,6% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 19,2%; nhập khẩu tăng 18%.
Đáng chú ý, có khá nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực lấy lại đà tăng trưởng, điển hình là điện thoại và linh kiện đạt 9,58 tỷ USD; máy vi tính, điện tử và linh kiện đạt 9,55 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác cũng mang về 6,82 tỷ USD. Tiếp đến là dệt may đạt 5,23 tỷ USD.
Trong nhóm kim ngạch tỷ USD, máy vi tính, điện tử và linh kiện có mức tăng trưởng cao nhất với 6,3%.
Một số mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh so cùng kỳ năm trước như cà phê tăng 67,5%; máy ảnh, máy quay phim và linh kiện tăng 65,0%; gỗ và sản phẩm gỗ tăng 43,8%, sắt thép tăng 45,4%.
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, khác với năm 2023, ngay những tháng đầu năm nay, các doanh nghiệp đã nhận được nhiều đơn hàng hơn, nhờ đó khu vực sản xuất cũng sôi động trở lại để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu.
Với sự khởi đầu ấn tượng, nhất là sự vươn lên tăng trưởng của khối doanh nghiệp trong nước đã góp phần làm “ấm” lên nền kinh tế vốn đang chịu nhiều tác động tiêu cực từ tình hình ảm đạm của thế giới. Chúng ta có cơ sở để kỳ vọng hoạt động xuất khẩu trong năm 2024 sẽ đạt được nhiều kết quả tích cực, là một gam màu sáng cho bức tranh kinh tế năm nay.
Ở phía doanh nghiệp (DN), ông Nguyễn Chí Trung, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Gia Định, một DN lớn trong lĩnh vực da giày cho biết, gần đây DN nhận được hàng loạt đơn hàng của các đối tác lớn trên thế giới và đã có đơn hàng đến hết tháng 6. Đây là điều hiếm gặp trong 2 năm vừa qua khi ngành da giày trải qua giai đoạn khó khăn.
Để đáp ứng kịp cho các đơn hàng xuất khẩu, tại các nhà máy của công ty, công nhân đang được huy động tăng ca trong cả 5 ngày/tuần, mỗi ngày tăng thêm 2 - 2,5 tiếng. Theo ông Trung, trong bối cảnh khó khăn, DN đã có những thay đổi khi tập trung mở rộng các thị trường nhỏ và tìm kiếm các thị trường mới. “DN cũng đa dạng hoá các sản phẩm và giảm phụ thuộc vào đơn hàng của khách hàng truyền thống trước đây. Đặc biệt, DN tập trung vào những sản phẩm giày dép có chất lượng từ trung bình có nhiều đối tác ủng hộ”, ông Trung chia sẻ.
Đại diện Công ty TNHH Sản xuất hàng may mặc Việt Nam (huyện Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) cho biết, đến nay, DN đã nhận được đơn hàng đến quý III/2024. Tính từ đầu năm, công ty đã xuất khẩu gần 1,4 triệu sản phẩm, tăng trên 10% so với cùng kỳ năm ngoái, tạo động lực và khí thế mới cho cán bộ và người lao động để hướng đến giai đoạn phát triển trở lại trong năm nay.
Trong khi đó, lĩnh vực thủy sản sau giai đoạn xuất khẩu trồi sụt đã bắt đầu có nhiều khởi sắc. Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta cho biết, năm nay công nhân trại tôm và lãnh đạo công ty đều đón Tết ở trại tôm, bởi đây là năm đầu tiên công ty triển khai tôm mùa nghịch đã thả giống từ cuối tháng 11/2023. Lứa tôm này là nguồn nguyên liệu chế biến cho sản phẩm xuất khẩu năm nay. Nhờ đó, bước sang năm mới, các nhà máy chế biến của công ty đang tất bật chế biến trước đơn hàng và công nhân phải tăng ca liên tục để chuẩn bị cho những chuyến hàng xuất khẩu.
Theo ông Lực, trong tháng 1, sản xuất tôm thành phẩm của DN tăng hơn gấp đôi so cùng kỳ năm trước, đạt 1.250 tấn. Cùng với đó, sản lượng tiêu thụ tôm thành phẩm đạt hơn 1.600 tấn, bằng 145% so cùng kỳ năm trước. Doanh số chung toàn công ty đạt hơn 19 triệu USD, bằng 126 % so cùng kỳ năm trước.
Bà Trần Thụy Quế Phương, Chánh văn phòng Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong tháng 1, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt gần 750 triệu USD, tăng 64% so với cùng kỳ năm ngoái. Những mặt hàng chủ lực đều có sự bứt phá đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó, xuất khẩu tôm đạt 242 triệu USD, cá tra đạt 165 triệu USD, cá ngừ 79 triệu USD...
Về thị trường, theo đại diện VASEP, Trung Quốc và Hồng Kông là thị trường quan trọng của thủy sản Việt Nam (với kim ngạch hơn 118 triệu USD, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái), sau đó là Mỹ (với kim ngạch đạt 111 triệu USD), Nhật Bản, châu Âu tăng...
Thiên Trường (t/h)
