Ông Châu cho rằng nếu không có những giải pháp tổng thể và mang tính đột phá, hàng loạt dự án bất động sản sẽ tiếp tục rơi vào cảnh “đắp chiếu”, kéo theo hệ lụy dây chuyền đến ngân hàng, nhà đầu tư và người lao động. “Xử lý nợ xấu không chỉ là thu hồi nợ, mà còn là cơ hội để phục hồi thị trường. Chúng tôi kiến nghị thành lập tổ công tác liên ngành cấp trung ương để rà soát, phân loại các dự án đang ngưng trệ, từ đó có chính sách riêng phù hợp với từng nhóm nợ xấu, thay vì áp dụng một cơ chế cứng nhắc”, ông Châu nói.
Dưới góc nhìn chuyên gia tài chính, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, cho rằng tài sản bảo đảm đóng vai trò then chốt trong việc cấp tín dụng, giúp ngân hàng yên tâm và kiểm soát rủi ro. Tuy nhiên, theo ông Tuấn, giá trị thực sự của tài sản bảo đảm chỉ phát huy khi có thể được thu giữ và xử lý một cách nhanh chóng, minh bạch và hợp pháp nếu người vay mất khả năng trả nợ.
Ông Tuấn phân tích, các quốc gia hiện xử lý tài sản bảo đảm theo hai hệ thống pháp lý chính: Thông luật (Common Law) như Mỹ, Anh, Singapore và Dân luật (Civil Law) như Việt Nam, Đức, Nhật. Với hệ thống Dân luật, quy trình xử lý tài sản thường phải thông qua tòa án hoặc cơ quan thi hành án, dù hợp đồng đã có điều khoản rõ ràng, điều này làm kéo dài thời gian xử lý nợ xấu.
Từ kinh nghiệm thực tiễn của Nghị quyết 42, ông Tuấn đề xuất cần luật hóa những nội dung hiệu quả nhằm đảm bảo quyền thu giữ tài sản hợp pháp cho ngân hàng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của bên vay. “Cần một cách tiếp cận cân bằng trong quá trình sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng, đảm bảo sự hài hòa giữa quyền và nghĩa vụ của cả hai bên trong quan hệ vay – thế chấp”, ông nhấn mạnh.
Ở góc độ pháp lý, luật sư Lê Trung Phát – Giám đốc Hãng luật Lê Trung Phát (Đoàn Luật sư TP.HCM) – cho rằng việc xử lý tài sản bảo đảm nhìn tưởng đơn giản nhưng thực tế lại rất phức tạp do liên quan đến pháp luật. Ngay cả các ngân hàng cũng phải mất nhiều thời gian, công sức nếu gặp phải khách hàng thiếu thiện chí, không hợp tác khi mất khả năng trả nợ.
Theo ông Phát, để xử lý hiệu quả nợ xấu, cần xây dựng sự minh bạch trong các hợp đồng thế chấp và hợp đồng tín dụng, đồng thời đảm bảo quyền tài sản của bên thế chấp. “Hợp đồng không nên làm theo kiểu luật hóa, mà phải phân rõ quyền và nghĩa vụ giữa các bên. Ngân hàng cũng cần thông báo trước cho khách hàng rằng tài sản sẽ bị thu hồi nếu không trả nợ đúng hạn để tránh tranh chấp sau này”, ông phân tích.
Hội thảo đã chỉ ra rằng, để xử lý triệt để vấn đề nợ xấu – đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản – không thể thiếu vai trò của cải cách pháp lý, chính sách linh hoạt và sự đồng hành của cả hệ thống tài chính – ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Phương Thảo(t/h)
