Nợ xấu ngân hàng tăng mạnh, cảnh báo rủi ro trong tăng trưởng tín dụng

Nợ xấu vượt trần, nhiều ngân hàng mất an toàn

Cùng với đà tăng trưởng tín dụng tích cực, tỷ lệ nợ xấu của nhiều ngân hàng đang gia tăng mạnh, đặt ra thách thức lớn cho hệ thống tài chính. Theo thống kê, tổng giá trị nợ xấu của 28 ngân hàng đến cuối tháng 6/2025 đạt 294.215 tỷ đồng, tăng hơn 12% so với đầu năm. Đáng chú ý, nợ dưới tiêu chuẩn (nhóm 3) tăng 26,9%, nợ nghi ngờ (nhóm 4) tăng 22% và nợ có khả năng mất vốn (nhóm 5) tăng 10,5%, chiếm gần 55% tổng nợ xấu. Điều này cho thấy một phần nợ xấu mới phát sinh nhanh chóng dịch chuyển sang nhóm rủi ro cao nhất.

Chỉ trong 6 tháng đầu năm, số dư nợ xấu (từ nhóm 3 đến nhóm 5) toàn ngành đã tăng hơn 16% so với cuối năm 2024, lên 267.329 tỷ đồng – mức kỷ lục mới. Trong khi đó, nhiều ngân hàng lại giảm trích lập dự phòng rủi ro để bảo vệ lợi nhuận, khiến “bộ đệm” dự phòng ngày càng mỏng. Hiện số dư dự phòng toàn hệ thống đạt 213.393 tỷ đồng, chỉ tăng 3,2%.

Một số ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu tăng mạnh gồm PGBank (tăng 0,76% so với đầu năm), BVBank (tăng 0,74%), Saigonbank (tăng 0,55%). Đáng lo ngại, tỷ lệ nợ xấu trên 3% – ngưỡng được khuyến nghị an toàn – đã xuất hiện ở Saigonbank (3,21%), BaoVietBank (3,70%) và BVBank (3,83%).

Trong đó, PGBank tập trung tín dụng nhiều vào bất động sản và xây dựng, với dư nợ hai lĩnh vực này cuối quý II/2025 đạt 10.632 tỷ đồng, chiếm 23,4% tổng cho vay khách hàng, tiềm ẩn rủi ro cao.

Cảnh báo rủi ro khi tín dụng tăng nóng

Thông tin trên báo chí, TS. Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TP. HCM, nhận định việc tín dụng giải ngân mạnh nhưng nợ xấu tăng nhanh là tín hiệu đáng lo ngại, đặc biệt với các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu vượt ngưỡng 3%. Nguyên nhân đến từ việc Thông tư 02/2023/NHNN-TT hết hiệu lực, buộc các ngân hàng phải phân loại lại nợ đúng bản chất, khiến nhiều khoản nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu.

Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp còn khó khăn và thị trường bất động sản hồi phục không đồng đều, rủi ro nợ xấu tiếp tục hiện hữu. Ông Huân cho rằng việc mở rộng tín dụng là cần thiết để hỗ trợ sản xuất, nhưng phải đi kèm với kiểm soát chất lượng, đặc biệt khi dư nợ bất động sản tại nhiều ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn.

Từ đầu năm đến nay, nhiều ngân hàng đã rao bán nợ xấu hàng trăm tỷ đồng với tài sản đảm bảo là cổ phiếu, bất động sản. Công ty chứng khoán MBS dự báo trong nửa cuối năm 2025, các ngân hàng buộc phải tăng trích lập dự phòng để kiểm soát tỷ lệ nợ xấu khi tín dụng bán lẻ mở rộng.

Tính đến 8/8/2025, tín dụng toàn hệ thống tăng 10,28% so với đầu năm, cao hơn nhiều so với mức 5,84% cùng kỳ 2024. Cả năm, tín dụng dự kiến có thể đạt 17–18%. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng cao luôn tiềm ẩn rủi ro về chất lượng. Nếu không kiểm soát tốt, nợ nhóm 2 có thể quay đầu tăng, tạo áp lực lớn cho hệ thống trong năm 2026.

Kỳ vọng cải thiện từ chính sách và xử lý nợ xấu

Theo Yuanta Việt Nam, chất lượng tài sản ngân hàng có thể cải thiện từ nửa cuối 2025 nhờ thị trường bất động sản dần hồi phục, cùng các chính sách thúc đẩy đầu tư công và tháo gỡ pháp lý. SSI cũng dự báo, trong môi trường lãi suất thấp, các giải pháp hỗ trợ cơ cấu nợ và tái cơ cấu doanh nghiệp sẽ giúp giảm áp lực trích lập dự phòng.

Tuy nhiên, giới phân tích lưu ý rằng hiệu quả còn phụ thuộc vào cách triển khai và sự phối hợp của các bên liên quan. Theo TS. Nguyễn Đức Độ (Học viện Tài chính) cảnh báo nếu không kiểm soát chặt dòng vốn, tiền có thể chảy lệch vào lĩnh vực rủi ro, thậm chí bị chi phối bởi sở hữu chéo, tạo hệ lụy cho hệ thống.

Từ ngày 15/10/2025, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng có hiệu lực, kỳ vọng tạo điều kiện xử lý nợ xấu thuận lợi hơn. TS. Nguyễn Hữu Huân cho rằng, song song với điều tiết vốn tín dụng, cần đẩy mạnh tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém và khẩn trương xử lý nợ xấu để củng cố sự phát triển lành mạnh của hệ thống ngân hàng.

P.T (t/h)