Các nhà hoạch định chính sách của Fed đang theo dõi chặt chẽ một số rủi ro có thể khiến việc kiềm chế lạm phát trở nên khó khăn, ví dụ nhu cầu tiêu dùng ở mức cao đã gây áp lực tăng giá và những ảnh hưởng đối với giá dầu do căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông.
Tuy nhiên, Fed đang phải đối mặt với một dấu hiệu đáng lo ngại là liệu người tiêu dùng Mỹ có còn tin rằng, lạm phát sẽ sớm quay trở lại mức bình thường hay không, CNN nhận định. Bởi có vẻ niềm tin đó đang dần bị “xói mòn”.
Cuộc khảo sát người tiêu dùng được Đại học Michigan công bố gần đây cho thấy chỉ số kỳ vọng lạm phát dài hạn của người Mỹ đã tăng lên mức 3,2% trong tháng này, mức cao nhất kể từ năm 2011. Và kỳ vọng này có thể tiếp tục tăng lên, khiến Fed mất nhiều thời gian hơn để đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu 2%. Trong dự báo mới nhất được Fed công bố hồi tháng Chín, các nhà hoạch định chính sách cho rằng phải đến năm 2026 lạm phát mới quay về mức 2%.
Thực tế, nếu người tiêu dùng chấp nhận mức giá cao hơn như một điều “hiển nhiên mới”, họ sẽ có xu hướng quen với lạm phát cao và có thể tiếp tục chi tiêu mạnh tay.
“Nếu chúng tôi thấy chỉ số kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng hay doanh nghiệp bắt đầu cao hơn, chúng tôi sẽ phải hành động để đưa mức kỳ vọng đó về tầm kiểm soát”, Chủ tịch Fed chi nhánh Atlanta, ông Raphael Bostic trả lời Bloomberg vào đầu tháng này.
Theo CNN, nếu người Mỹ mất đi niềm tin rằng lạm phát có thể quay trở lại mức bình thường, điều đó sẽ buộc Fed phải thắt chặt thêm chính sách tiền tệ - có thể bằng cách tăng lãi suất hoặc giữ lãi suất ở mức cao trong thời gian dài hơn dự kiến. Phạm vi lãi suất cơ bản của Fed đang ở mức 5,25 - 5,5%, cao nhất trong 22 năm.
Nhà kinh tế trưởng Luke Tilley của Wilmington Trust Investment Advisors nhận định: “Tôi từng có khoảng thời gian làm việc 06 năm tại Fed. Nếu kỳ vọng lạm phát tăng cao hơn và vượt khỏi tầm kiểm soát, Fed chắc chắn sẽ hành động. Đó là một vấn đề khiến các nhà hoạch định chính sách tiền tệ của Fed phải khó ngủ. Họ không quá lo ngại về suy thoái kinh tế, vì suy thoái đến rồi lại đi, nhưng họ sẽ mất ngủ nếu kỳ vọng lạm phát dài hạn tăng lên”.
Không rõ liệu chỉ số này của người tiêu dùng Mỹ có tăng cao nữa hay không. Fed cũng đang xem xét một loạt các cuộc khảo sát ngoài báo cáo của Đại học Michigan. Nhưng cuộc khảo sát của trường đại học này rất được giới đầu tư và chuyên gia kinh tế theo dõi nhiều.
Theo CNN, Fed rất chú trọng vào kỳ vọng lạm phát dài hạn và Chủ tịch Fed Jerome Powell đã đề cập đến vấn đề này tại tất cả các cuộc họp báo sau cuộc họp chính sách tiền tệ.
Trong buổi họp báo diễn ra vào đầu tháng này, sau khi Fed quyết định giữ nguyên lãi suất, ông Powell nói “kỳ vọng lạm phát dài hạn có vẻ như vẫn ổn định”. Tuy nhiên, lạm phát Mỹ vẫn đang cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Fed. Một số nhà kinh tế cho rằng chặng đường cuối cùng trong cuộc chiến chống lạm phát có thể là khó khăn nhất.
“Tôi vẫn sẵn sàng ủng hộ việc tăng lãi suất thêm trong một cuộc họp tới đây, nếu các dữ liệu kinh tế sắp tới cho thấy tiến trình hạ nhiệt lạm phát chững lại hoặc không đủ để đưa lạm phát về mức mục tiêu 2% một cách kịp thời”, Thống đốc Fed Michelle Bowman, một trong những quan chức “diều hâu” nhất của Fed, phát biểu tại một diễn đàn gần đây của Hiệp hội các nhà ngân hàng New York ở Palm Beach, Florida.
Bên cạnh đó, ông Tilley nói rằng “Fed đang quá mức bi quan” khi cho rằng lạm phát phải đến năm 2026 mới đạt mức 2%. Và theo dữ liệu của Fed chi nhánh New York, việc lạm phát liên tục giảm trong hơn 1 năm qua là cơ sở để tin như vậy.
Một phân tích gần đây của Fed New York về quan điểm của người tiêu dùng Mỹ về lạm phát cho thấy “ngày nay, người tiêu dùng đủ hiểu về Fed để nhận thấy rằng chính sách của ngân hàng trung ương là nhân tố quan trọng nhất giúp lạm phát giảm gần đây và tiếp tục giảm trong tương lai”.
Bởi vậy, việc Fed cần làm để kiểm soát chỉ số kỳ vọng lạm phát có lẽ chỉ là tiếp tục chứng minh rằng họ đang đạt tiến bộ trong cuộc chiến dài hơi này.
Giám đốc chiến lược thị trường Drew Matus của MetLife Investment Management nhận định: “Tôi cho rằng 2% chỉ là một con số. Điều quan trọng hơn là lạm phát đang đi đúng hướng. Điều Fed cần là người tiêu dùng sẽ không cho rằng lạm phát sẽ mãi cao hơn 4%”.
Hà Trần (t/h)
