Theo số liệu từ Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về SPS Việt Nam, EU đã phát đi 60 cảnh báo đối với nông, lâm, thủy sản Việt Nam trong năm 2025, giảm 48% so với 114 cảnh báo của năm 2024. Đây là mức giảm sâu hiếm thấy trong bối cảnh kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này vẫn duy trì tăng trưởng.
Kết quả trên cho thấy những chuyển biến tích cực trong công tác quản lý chất lượng, kiểm soát dư lượng hóa chất, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Việc tiếp nhận, phân tích và phản hồi các thông báo SPS quốc tế cũng ngày càng bài bản, giúp doanh nghiệp và địa phương điều chỉnh quy trình sản xuất ngay từ đầu chuỗi, thay vì xử lý bị động khi hàng hóa đã xuất khẩu hoặc gặp sự cố tại cửa khẩu.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, giảm số cảnh báo chưa đồng nghĩa với việc rủi ro đã được loại bỏ. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định, SPS hiện không còn là yêu cầu kỹ thuật đơn thuần mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để nông sản Việt Nam tiếp cận các phân khúc thị trường cao cấp. “Nếu đáp ứng tốt SPS, doanh nghiệp không chỉ mở rộng thị trường mà còn nâng cao giá trị và giá bán sản phẩm”, ông Nguyên nhấn mạnh.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, cần nhìn nhận kết quả giảm cảnh báo trong mối tương quan với quy mô xuất khẩu. Khi sản lượng và kim ngạch tăng mà số cảnh báo giảm, đó mới là tín hiệu thực sự bền vững. Ngược lại, nếu chỉ nhìn vào con số tuyệt đối, rất dễ dẫn đến tâm lý chủ quan.
Đáng lưu ý, EU và nhiều thị trường lớn đang chuyển mạnh từ kiểm soát từng lô hàng sang đánh giá năng lực quản lý theo chuỗi sản xuất và hồ sơ rủi ro quốc gia. Điều này đồng nghĩa rủi ro không chỉ nằm ở một doanh nghiệp cụ thể, mà có thể lan rộng nếu hệ thống quản lý bị đánh giá thiếu tin cậy. Trước đó, Ủy ban châu Âu đã thông báo tăng 50% tần suất kiểm tra SPS với hàng hóa từ các nước thứ ba và siết chặt giám sát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Trong bối cảnh SPS ngày càng được sử dụng như một hàng rào kỹ thuật gắn với điều tiết thương mại, việc coi tuân thủ SPS là chiến lược dài hạn, thay vì chi phí bắt buộc, trở nên đặc biệt quan trọng. Giảm cảnh báo là nền tảng tích cực, nhưng chỉ những doanh nghiệp và ngành hàng đầu tư bài bản cho hệ thống quản lý chất lượng, minh bạch và bền vững mới có thể đứng vững và đi xa trên thị trường quốc tế.
Nam Sơn (t/h)
