Năm 2025 đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ, bùng nổ của làn sóng Pickleball, cầu lông Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn: làm thế nào để cân bằng giữa truyền thống và đổi mới, giữ vững vị thế "môn thể thao quốc dân" và hướng tới sự bền vững.
Sự hình thành và lan tỏa của cầu lông tại Việt Nam
Cầu lông du nhập vào Việt Nam từ những năm 1960, chủ yếu tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Sau năm 1975, khi đất nước thống nhất, môn thể thao này mới thực sự lan tỏa rộng rãi. Từ 1977-1980, phong trào phát triển mạnh tại các đô thị như Hải Phòng, An Giang và các tỉnh miền Bắc. Mốc son năm 1994 khi Liên đoàn Cầu lông Việt Nam (VBF) trở thành thành viên chính thức của Liên đoàn Cầu lông Thế giới (BWF) đã mở cửa cho các giải đấu quốc tế, thúc đẩy sự chuyên nghiệp hóa.
Từ những năm 2000, phong trào mở rộng ra miền Trung và Tây Nguyên, với các giải như Giải Cầu lông Trung cao tuổi Toàn quốc (2013). Đến nay, theo báo cáo của Tổng cục Thể dục Thể thao, Việt Nam có khoảng 50.000 sân tập, trong đó 12.000 sân trong nhà đạt chuẩn, thể hiện sự xã hội hóa mạnh mẽ. Phong trào lan tỏa từ đô thị đến nông thôn, với các giải cấp tỉnh, trường học và doanh nghiệp diễn ra quanh năm. Năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ với các sự kiện lớn: Giải Vô địch Cầu lông trẻ quốc gia tại Hải Phòng (8-15/6/2025, thu hút gần 200 VĐV từ 24 đơn vị), Giải Vô địch đồng đội quốc gia tại Ninh Bình (110 VĐV từ 9 đoàn), và Giải các nhóm tuổi trẻ tại Thái Nguyên (15-20/7/2025). Ngoài ra, các giải quốc tế như YONEX SUNRISE Vietnam Open 2025 (9-14/9 tại TP. Hồ Chí Minh), FELET Vietnam International Series 2025 (28/10-2/11), và LI-NING Vietnam International Series 2025 (21-26/10) đã thu hút hàng trăm vận động viên từ khắp nơi. HLV trưởng đội tuyển quốc gia Ngô Trung Dũng nhấn mạnh: "Phong trào tại Hà Nội và các địa phương đang phát triển mạnh, với các giải như Giải Cầu lông Học sinh - Sinh viên Hà Nội mở rộng là cơ sở phát hiện tài năng cho đội tuyển quốc gia."
Với môn cầu lông các VĐV như Nguyễn Tiến Minh, Nguyễn Thùy Linh, Vũ Thị Trang không chỉ mang về huy chương mà còn truyền cảm hứng, thúc đẩy đầu tư và tham gia cộng đồng. Nguyễn Tiến Minh, biểu tượng của cầu lông Việt Nam, từng lọt Top 5 thế giới, giành HCĐ Giải Vô địch Thế giới 2013 – thành tích lịch sử của Việt Nam, và tham gia ba kỳ Olympic. Năm 2025, ở tuổi 42, anh vẫn duy trì đẳng cấp, vô địch quốc nội và tham gia bán kết Giải vô địch đồng đội hỗn hợp quốc gia với đội TP. Hồ Chí Minh, đạt HCĐ, đồng thời trở lại tại Vietnam Open 2025. Thành tích của anh thu hút tài trợ, nâng cao hình ảnh Việt Nam, và khuyến khích phong trào tập luyện rộng rãi qua các hoạt động cộng đồng như "trạm tiếp đam mê" cho trẻ em.
Nguyễn Thùy Linh, tay vợt nữ số một, lập kỷ lục hạng 18 thế giới tháng 7/2025, với thành tích á quân Canada Open 2025 (thua Manami Suizu 0-2), á quân German Open, á quân Vietnam Open 2025 (thua Cai Yan Yan 0-2), và tham dự Giải Vô địch Thế giới 2025 tại Pháp. Cô trở thành nguồn cảm hứng cho VĐV trẻ, góp phần nâng tầm cầu lông nữ. Chuyên gia BWF đánh giá cao sự kiên trì của cô, giúp Việt Nam có đại diện tại World Tour Finals. Những thành tích này thúc đẩy đầu tư, tổ chức giải quốc tế, và tăng số lượng CLB phong trào.
Vũ Thị Trang: Biểu tượng của cầu lông Việt Nam
Hãy tưởng tượng một tay vợt với đôi chân lanh lẹ, cú smash như sét đánh, và ý chí thép – đó chính là Vũ Thị Trang, biểu tượng của cầu lông Việt Nam. Trong khi Pickleball đang "làm mưa làm gió" khắp các sân chơi đô thị, thu hút khoảng 30.000 người chơi thường xuyên chỉ trong năm 2025 (gần gấp đôi so với 2024), chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, Vũ Thị Trang vẫn kiên định với bộ môn đòi hỏi sự hy sinh khổng lồ. Từ cuộc phỏng vấn chân thực, chị không chỉ chia sẻ hành trình cá nhân mà còn hé lộ những thách thức gay gắt mà cầu lông Việt Nam đang đối mặt trước làn sóng mới này. Năm 2025, với những thành tích ấn tượng như lọt vào vòng 2 German Open, bán kết SBH Singapore International Challenge, tham dự BWF World Championships cùng Nguyễn Thùy Linh, và tham gia Vietnam Open, Vũ Thị Trang tiếp tục chứng minh rằng đam mê thực thụ có thể vượt qua mọi xu hướng.
Pickleball, môn thể thao lai giữa tennis, badminton và ping-pong, đang bùng nổ tại Việt Nam với nhận thức lên đến 88% dân số và 37% chơi thường xuyên, dự kiến hàng nghìn sân chơi mới ở châu Á. Nó dễ học, chi phí thấp, và phù hợp cho mọi lứa tuổi. Vũ Thị Trang nhấn mạnh: "Cầu lông đòi hỏi nhiều yếu tố: thể lực, kỹ thuật, khó hơn Pickleball. Để tập luyện môn cầu lông đánh được khó hơn môn Pickleball." Không giống như Pickleball với quy tắc đơn giản và sân nhỏ gọn, cầu lông là "cuộc chiến" thực thụ: phải rèn luyện hàng ngày, cường độ cao, và đủ đam mê..
Để vươn ra thế giới, cầu lông Việt Nam cần sự kiên trì phi thường. Vũ Thị Trang chia sẻ: "Để có thành tích đi thi đấu quốc tế thì phải đi thi đấu liên tục, mình có thứ hạng trên thế giới thì cũng phải tiếp tục thi đấu, đi rất nhiều giải để giữ thứ hạng." Thế nhưng, rào cản lớn nhất là tài trợ hạn chế: "Tài trợ của Việt Nam cũng rất ít, nếu xin được tài trợ cũng rất ít và không có điều kiện đi xa." Trong khi các nước láng giềng như Thái Lan có hệ thống mạnh mẽ, Việt Nam phải vật lộn để theo kịp.
Phong trào nội địa cũng sôi động nhưng chưa đủ "nóng": "Cầu lông các giải phong trào nhiều, có 3 giải quốc tế tổ chức tại Việt Nam. Phong trào so với Pickleball không bằng nhưng số lượng người đam mê cũng rất nhiều." Tuy nhiên, giải thưởng nhỏ so với chi phí: "Giải thưởng nhỏ, mà cường độ đánh thì cao." Pickleball, ngược lại, đang "chiếm lĩnh" với các trung tâm chuyên dụng và cộng đồng tăng vọt. Một số vận động viên trẻ thậm chí chuyển sang Pickleball vì "giao lưu nhiều hơn, giải thưởng lớn hơn," như Vũ Thị Trang trải lòng.
Với sự nghiệp lẫy lừng – 259 trận thắng, tham gia Olympic, và thứ hạng thế giới ổn định – Vũ Thị Trang không chỉ là vận động viên mà còn là nguồn cảm hứng. Cùng Nguyễn Tiến Minh, chị được hãng Kamito tài trợ và thường tham gia giải phong trào, giao lưu để "truyền cảm hứng về bộ môn cầu lông." Năm 2025, chị tiếp tục tỏa sáng tại các giải lớn, như đánh bại đối thủ mạnh tại BWF tournaments.
Tương lai, Vũ Thị Trang dự định: "Có thể mở lớp dạy thêm, làm huấn luyện viên." Lời khuyên của chị dành cho thế hệ trẻ: "Các bạn trẻ cố gắng thì sẽ đạt được thành tựu, theo đuổi đam mê." Đây không chỉ là lời nói suông – chị chính là minh chứng sống, từ SEA Games đến Youth Olympic Games. 
Giữa "cơn sốt" Pickleball – môn thể thao đã chinh phục hàng triệu người ở Việt Nam nhờ tính dễ tiếp cận và vui vẻ – cầu lông cần sự thay đổi. Vũ Thị Trang chia sẻ: "Để bộ môn cầu lông phát triển cũng như các giải đấu thu hút vận động viên tham gia thì cũng cần có thêm nhiều nhà tài trợ cùng tham gia, đồng hành cùng giải đấu." Với sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn, cầu lông không chỉ giữ chân tài năng mà còn trở thành biểu tượng quốc gia, cạnh tranh với các xu hướng mới.
Vũ Thị Trang không phải là câu chuyện của riêng ai – chị đại diện cho tinh thần bất khuất của thể thao Việt Nam. Trong thế giới nơi Pickleball đang "bay cao," chị nhắc nhở chúng ta: Đam mê thực thụ sẽ luôn chiến thắng.
Góc nhìn từ nhà đầu tư về cơ sở hạ tầng
Từ góc nhìn của nhà đầu tư – Anh Hoàng Minh, chủ đầu tư sân cầu lông tại Đồng Nai, việc phát triển cơ sở hạ tầng gặp nhiều thách thức. "Với đặc thù là môn thể thao trong nhà, nên việc đầu tư sân cầu lông sẽ tốn kém hơn những môn khác. Để đạt chuẩn thi đấu, trần cần cao tối thiểu 12m so với mặt đất để khi các vận động viên thực hiện những cú đánh cao sâu, hay cứu cầu sát lưới có thể bung cầu lên cao mà không đụng trần nhà thi đấu. Bên cạnh đó, cần thiết kế hệ thống thoát nhiệt riêng chứ không thể xây hở vì như vậy sẽ có gió vào, không thể thi đấu." Quả cầu màu trắng đòi hỏi tường màu sẫm để dễ quan sát, nhưng điều này hút ánh sáng, dẫn đến nhu cầu chiếu sáng cao hơn, tăng chi phí đầu tư, bảo dưỡng và vận hành. "Khá biệt với những môn thể thao khác là môn cầu lông phải chơi dưới ánh đèn, đó là đặc thù của môn thể thao này." Sân cần trải thảm để giảm chấn thương, nhưng so với tennis hay Pickleball, giá cho thuê sân cầu lông rẻ hơn (50-120k/giờ), dẫn đến tần suất khai thác thấp và ít nhà đầu tư tham gia.
Lợi ích sức khỏe và chi phí thực tế của người chơi cầu lông
Cầu lông là môn thể thao dễ tiếp cận, phù hợp mọi lứa tuổi, nhưng đòi hỏi kỹ thuật đúng để tránh rủi ro. Ưu điểm nổi bật bao gồm lợi ích sức khỏe toàn diện: tăng cường sức bền tim mạch, cải thiện phản xạ, linh hoạt, và đốt cháy 300-500 calo/giờ, giúp giảm nguy cơ loãng xương, tiểu đường, béo phì. Nó còn giảm stress, tăng tự tin và gắn kết cộng đồng. Chi phí thấp (chỉ cần vợt, cầu và không gian rộng) khiến môn này trở nên đại chúng, có thể chơi trong nhà hoặc ngoài trời.
Tuy nhiên, nhược điểm không thể bỏ qua: rủi ro chấn thương như đau cổ tay, vai, đầu gối nếu không khởi động đúng hoặc chơi quá sức; nền sân kém chuẩn tăng nguy cơ lật cổ chân. Yêu cầu thể lực cao, đặc biệt ở nội dung đơn, và ảnh hưởng môi trường (gió ngoài trời hoặc chi phí sân trong nhà) là những thách thức. Theo khuyến nghị của BWF và Cục Thể dục thể thao Việt Nam, lợi ích vượt trội nếu chơi đúng kỹ thuật, làm cầu lông trở thành lựa chọn lý tưởng cho sức khỏe lâu dài.
Là một người chơi cầu lông hơn 20 năm, Anh Hoàng Thanh chia sẻ về chi phí thực tế: "Chi phí đầu tư ban đầu không cao: Đôi giày tầm 1,5 – 3 triệu, vợt dao động 1,5 – 3 triệu. So với các môn khác thì môn này đầu tư ít hơn." Tuy nhiên, "Chi phí chơi hàng ngày của môn này nhìn có vẻ không nhiều nhưng thực chất chi phí tốn nhất là trái cầu. Khác với bóng tennis hay Pickleball giá có thể đắt hơn nhưng chơi được nhiều lần. Bóng tennis 1 hộp 4 bóng giá 200k có thể chơi khoảng 7-10 ngày, Bóng Pickleball giá cũng có thể chơi 5-7 ngày. Riêng về trái cầu lông thì mỗi set có thể hỏng 1-2 quả cầu. Với giá dao động từ 26.000 – 30.000đ/trái, mỗi ngày chơi 3-4 set thì chi phí của người chơi CL hàng ngày khá tốn." Hiện nay, có hai hình thức tham gia CLB: vãng lai (65-80k/buổi bao gồm sân và cầu) hoặc trả tiền sân riêng (12-15k/buổi, thua set nào trả tiền cầu set đó), dẫn đến chi phí hàng ngày khoảng 50-80k. "Bên cạnh đó vợt cầu lông được thiết kế nhẹ, cứng nên tỷ lệ gãy vợt, hỏng vợt so với các môn khác khá cao, sợi cước đan lưới cũng mỏng nên đối với VĐV chuyên nghiệp thì 12-15 ngày phải thay lưới khác, người chơi phong trào khoảng 25-30 ngày. Giá cước dao động từ 160-220k/sợi."
Định hướng phát triển phong trào cầu lông trong tương lai
Bên cạnh những thành tiich1 đạt được mà môn thể thao cầu lông đem lại, các VĐV cầu lông vẫn đối mặt nhiều thách thức. Cơ sở vật chất hạn chế, thiếu sân tập chuẩn quốc tế và thiết bị phân tích kỹ thuật, tài chính thấp, kinh phí thi đấu quốc tế phụ thuộc gia đình hoặc tài trợ. Nghị định 152/2018/NĐ-CP quy định chế độ tập huấn, thi đấu, nhưng tồn tại "độ vênh" thực tiễn như lương thấp và thưởng bất định. HLV Ngô Trung Dũng cho rằng cần hệ thống đào tạo dài hạn và hỗ trợ tài chính để vượt chênh lệch với các nước mạnh.
Để đạt thành tích cao hơn tại SEA Games 33 và quốc tế, cần cải thiện chính sách: nâng chuẩn dinh dưỡng-y tế, hoàn thiện hành lang nghề nghiệp, xã hội hóa tài trợ, bồi dưỡng HLV, và chuẩn hóa sân bãi. Với chiến lược đồng bộ, cầu lông Việt Nam có thể trở thành ngành thể thao tự chủ, bền vững.
Phong trào cầu lông Việt Nam đang ở thời điểm vàng, với nền tảng rộng lớn và ảnh hưởng từ các ngôi sao như Tiến Minh, Thùy Linh và Vũ Thị Trang. Từ những sân tập cộng đồng đến các giải đấu quốc tế, môn thể thao này không chỉ rèn luyện thể chất mà còn nuôi dưỡng đam mê và tinh thần dân tộc. Tuy nhiên, để biến "cơn sốt" thành nền tảng vững chắc, cần sự phối hợp đồng bộ từ nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng – đặc biệt trước sức hút của Pickleball. Với sự kiên trì và đầu tư đúng đắn, cầu lông Việt Nam sẽ tiếp tục vươn xa, xứng đáng với tiềm năng của một "môn thể thao quốc dân".
Lê Thanh
