Những năm qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ đã chú trọng triển khai đồng bộ các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. Các di sản trên địa bàn được tiến hành nhận diện, kiểm kê và công bố rộng rãi, tạo cơ sở khoa học và pháp lý cho việc xây dựng, triển khai các kế hoạch đầu tư, bảo tồn và khai thác hợp lý. Đây là nền tảng quan trọng để các giá trị di sản được gìn giữ bền vững, đồng thời trở thành nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.
Công tác lập kế hoạch bảo tồn, trùng tu và tôn tạo di tích luôn được Sở quan tâm, thực hiện bài bản. Việc lập hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng di tích các cấp, cũng như hồ sơ đề nghị đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, được duy trì thường xuyên và có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn. Nhờ đó, nhiều di tích, lễ hội và loại hình nghệ thuật truyền thống của Phú Thọ đã được bảo vệ, phục hồi, đồng thời nâng cao giá trị nhận diện trong cộng đồng.
Một số di sản tiêu biểu của tỉnh, đặc biệt là các di sản mang giá trị văn hóa – lịch sử nổi bật, đã được lựa chọn, đề xuất và tham mưu trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để phối hợp với các cơ quan, tổ chức quốc tế. Nhiều hồ sơ đã được gửi tới UNESCO để xem xét, ghi danh và công nhận, góp phần quảng bá hình ảnh đất Tổ Hùng Vương tới bạn bè trong nước và quốc tế, đồng thời khẳng định vị thế của Phú Thọ là địa phương giàu bản sắc, giữ vai trò quan trọng trong việc gìn giữ và lan tỏa các giá trị di sản văn hóa Việt Nam.
Tính đến tháng 7/2025, Phú Thọ có gần 2.000 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó 5 di sản được UNESCO ghi danh. Hai di sản được ghi danh với tư cách là chủ thể gồm: Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ và Hát xoan Phú Thọ.
Ngoài ra, tỉnh còn có 3 di sản thuộc hồ sơ đa quốc gia với vai trò là vùng lan tỏa: Nghi lễ và trò chơi Kéo co; Hát ca trù của người Việt; Thực hành tín ngưỡng Tam phủ của người Việt. Toàn tỉnh hiện có 41 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã bố trí và huy động nguồn lực đầu tư khoảng 1.100 tỷ đồng cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. Nguồn vốn này được sử dụng để tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa, tổ chức các hoạt động quảng bá, giới thiệu di sản, đồng thời hỗ trợ các địa phương, cộng đồng trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Các dự án, chương trình được triển khai bài bản, có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm vừa bảo tồn nguyên vẹn giá trị gốc, vừa đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân.
Công tác quản lý, bảo tồn di sản văn hóa ngày càng gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ phát huy giá trị di sản trong đời sống đương đại. Các di sản được khai thác hiệu quả trong giáo dục truyền thống yêu nước, bồi đắp niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ, nhất là thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, di sản còn trở thành nguồn lực quan trọng phục vụ phát triển du lịch văn hóa, tạo điểm nhấn thu hút du khách, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo hướng bền vững.
Chi Chi
