Xe hợp đồng và... lách luật
Công ty TNHH Vận tải Hoàng Công, được biết đến là đơn vị vận tải hành khách và hàng hóa chủ yếu trên tuyến Hà Nội – Quảng Ninh và các tuyến liên tỉnh phía Bắc. Theo giới thiệu, Hoàng Công tổ chức 11 tuyến vận tải tại Hà Nội, Quảng Ninh, Ninh Bình, Thanh Hóa… Bên cạnh vận chuyển hàng hóa, Hoàng Công còn nổi bật với dịch vụ đưa đón hành khách bằng xe hợp đồng, limousine, cam kết tiện ích và đón trả tận nơi. Tuy nhiên, chính mô hình vận hành này đang gây ra nhiều tranh cãi và thách thức pháp lý.
Cụ thể, Hoàng Công bị cho là đã tổ chức các chuyến xe với lịch trình, điểm đón trả cố định và thu tiền như xe tuyến, thay vì phục vụ riêng cho từng hợp đồng nhóm khách như quy định pháp luật. Việc này giúp Hoàng Công né tránh các tiêu chuẩn, kiểm soát chặt chẽ áp dụng cho xe tuyến cố định, đồng thời tận dụng những ưu đãi, quy định lỏng hơn đối với xe hợp đồng. Với mác "xe hợp đồng", các phương tiện của nhà xe này vô tư chạy qua các tuyến phố xuyên tâm hay các phố nhỏ của Hà Nội bất kể giờ giấc, gây áp lực cho giao thông trong giờ cao điểm, đặc biệt khi mật độ tham gia giao thông tăng cao.
Để kiểm chứng, phóng viên đã liên hệ theo số hotline 1900 0392 của nhà xe, trong vai một hành khách muốn đi từ Hà Nội về Quảng Ninh vào khung giờ 17h, đón tại đường Đê La Thành (một tuyến đường có mật độ giao thông rất đông vào giờ cao điểm tại Thủ đô Hà Nội). Nhân viên trực tổng đài đã đồng ý và yêu cầu cung cấp chính xác địa chỉ để cho xe qua đón. Điều này càng khẳng định việc Hoàng Công đang vận hành như một hãng xe khách tuyến cố định nhưng lại núp bóng dưới danh nghĩa "xe hợp đồng", bất chấp các quy định của pháp luật.
Thực trạng này không chỉ gây ra cạnh tranh không lành mạnh, đẩy các doanh nghiệp vận tải tuân thủ đúng quy định vào thế yếu, làm méo mó thị trường vận tải hành khách liên tỉnh, mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông do giảm kiểm soát hoạt động của xe hợp đồng.
Trao đổi với báo chí, một chỉ huy Đội TTKS số 2 Phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Ninh chia sẻ, những chiếc xe khách Hoàng Công hoạt động trên địa bàn hết sức tinh vi và luôn tìm cách “lách luật” khi lực lượng chức năng kiểm tra. Điển hình như việc tạo sẵn hợp đồng đưa đón khách với danh sách cụ thể từng hành khách. Do được khách hàng ủng hộ nên quá trình đấu tranh, khai thác thông tin từ hành khách, lực lượng chức năng thường không nhận được sự hợp tác. Vị lãnh đạo này cho biết: “Việc chứng minh nhà xe lập “khống” danh sách, đón trả khách tận nơi cũng như trực tiếp thu tiền từng người gặp nhiều khó khăn do không có cơ sở, bằng chứng nếu không phải là người trực tiếp di chuyển trên các phương tiện này”. Điều này cho thấy Hoàng Công đã tận dụng những bất cập trong việc quy định và kiểm soát xe hợp đồng, khiến lực lượng chức năng khó xử lý dứt điểm và triệt để các vi phạm do giấy tờ, hợp đồng thường đã được chuẩn bị sẵn để đối phó kiểm tra.
Biển số trắng và những hệ lụy khôn lường
Có mặt tại một điểm đón trả khách nằm trên đường Cổ Linh (Hà Nội), chỉ trong thời gian ngắn, từng chiếc xe đăng ký 5 – 7 chỗ ngồi gắn phù hiệu của Hoàng Công chở khách từ khắp mọi ngả tập kết về đây để dồn lên xe bắt đầu hành trình Hà Nội – Hải Phòng hoặc Hà Nội – Quảng Ninh. Đáng chú ý, mặc dù những chiếc xe này là xe dịch vụ trung chuyển khách nhưng lại mang biển số màu trắng – màu sắc dành cho xe cá nhân.
Theo quy định, tất cả xe kinh doanh vận tải hành khách bắt buộc phải chuyển sang biển số nền vàng, chữ đen để phân biệt với xe cá nhân và phục vụ công tác quản lý nhà nước. Quy định này được áp dụng rộng rãi nhằm giúp cơ quan chức năng dễ dàng nhận diện, phân biệt xe kinh doanh với xe không kinh doanh trên đường, đồng thời tăng cường kiểm soát hoạt động vận tải, bảo đảm công bằng giữa các doanh nghiệp chịu trách nhiệm pháp lý, thuế, phí và kiểm tra kỹ thuật. Ghi nhận tương tự tại ngã ba Cao Bồ (Ninh Bình), những chiếc xe đăng ký 5 chỗ, biển trắng gắn thương hiệu Hoàng Công đứng chờ từng chiếc xe chạy tuyến Hà Nội – Thanh Hóa đến bàn giao khách để di chuyển tiếp về trung tâm của Ninh Bình.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc các doanh nghiệp không chuyển đổi biển vàng còn giúp trốn tránh nghĩa vụ pháp lý và giảm chi phí phát sinh. Xe kinh doanh vận tải (biển vàng) có chu kỳ đăng kiểm ngắn hơn, quy trình kiểm định kỹ lưỡng hơn vì hoạt động nhiều, còn xe cá nhân (biển trắng) đăng kiểm ít hơn, dễ dàng và ít tốn kém hơn. Đồng thời, hành vi này còn giúp trốn tránh nghĩa vụ đóng các loại phí, thuế, bảo hiểm... Xe biển vàng bị quản lý chặt, dễ bị soi xét kê khai thu nhập, thuế môn bài…, còn xe biển trắng dễ “làm ngơ” hơn với các nghĩa vụ tài chính.
Với những hành vi trên, Hoàng Công đang tạo ra sự mất bình đẳng thị trường, đẩy các doanh nghiệp tuân thủ quy định phải gánh chi phí cao, cạnh tranh với xe không minh bạch. Bên cạnh đó, việc sử dụng xe biển trắng để phục vụ vận chuyển hành khách sẽ tăng nguy cơ mất an toàn giao thông, bởi những chiếc xe này sẽ không đăng kiểm, duy tu kỹ lưỡng như quy định (giống như xe biển vàng) dễ xuống cấp, gây nguy hiểm cho hành khách và người tham gia giao thông.
Thực trạng xe hợp đồng trá hình và việc sử dụng biển số trắng của Hoàng Công đang đặt ra những thách thức lớn cho công tác quản lý nhà nước, đồng thời gây tổn hại đến môi trường kinh doanh minh bạch và quyền lợi của người tiêu dùng. Các cơ quan chức năng cần có những giải pháp quyết liệt và đồng bộ hơn để chấn chỉnh tình trạng này, đảm bảo sự công bằng và an toàn trên thị trường vận tải hành khách.
T.N
