Trước khi “Sen nở Hoàng Triều” chính thức đưa vào thực hiện vào tháng 12 tới, mới đây, vào những ngày cuối tháng Chín vừa qua, tại thủ đô Hà Nội, Ban văn hóa trung ương Phật giáo Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm khoa học về kịch bản phim này với gần 40 thành viên tham dự do Hòa Thượng Thích Thọ Lạc Trưởng ban Tổ chức điều hành.
Theo đó, các ý kiến tại buổi tọa đàm đều nhất trí, ủng hộ rằng việc có một bộ phim về chân dung về vua Trần Nhân Tông là rất cần thiết, đồng thời tham gia đóng góp ý kiến xây dựng, hiệu đính về nhiều khía cạnh như: Lễ nghi, phong tục, văn hóa ứng xử, thời gian năm sinh của các nhân vật trong phim. Đặc biệt, là tính cách nhân vật, nhất là đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo)… Ban biên soạn đã tổng hợp, nghiên cứu các ý kiến để hoàn thiện kịch bản trong thời gian sớm nhất.
Dịp này, chúng tôi, đã có cuộc trao đổi với nhà biên kịch Đỗ Tài về bộ phim nói trên.
Xin ông cho biết đôi nét về nội dung của bộ phim “Sen nở Hoàng Triều”?
-Bộ phim là câu chuyện hành trình chuyển hóa tâm thức của thái tử Trần Khâm rồi đến vua Trần Nhân Tông và trở thành một vị Phật trong lòng dân tộc. Với 51 năm trụ thế trải nghiệm đời và đạo. Trần Nhân Tông trở nên siêu việt, bởi, những chân lý được đúc rút từ trí tuệ giác ngộ mà Phật Tổ đã truyền trao. Nhờ thấm nhuần tư tưởng triết lý nhà Phật mà Người đã ứng dụng tinh thần Bi- Trí- Dũng trong việc tu thân và điều hành đất nước. Người đã thành công làm vua cứu nước, làm Phật cứu muôn loài. Hậu thế nhìn thấy cuộc đời và sự nghiệp của Trần Nhân Tông thông qua phim lịch sử Sen nở Hoàng Triều.
Thời trai trẻ muốn đạt nhanh trên con đường giác ngộ nên phải xa hoàng cung để lên Yên Tử tu tập, nhưng vì trọng ân tình phải trở về để ra tay dẹp giặc cứu nước. Trong chiến tranh khi có cơ hội vẫn nói Phật Pháp với giặc, kêu gọi hòa bình. Trong hầu hết các cảnh quay, nhân vật chính Trần Nhân Tông trong phim truyện luôn luôn cho thấy tinh thần giác ngộ - Sen luôn nở trong nhân cách sống của Trần nhân Tông. Bên ngoài là oai vũ của bậc vương, nhưng bên trong là sự trầm hùng của bậc thánh.
Vua Trần Nhân Tông đã phải kinh qua hai lần đánh đuổi giặc ngại xâm giải phóng đất nước, trong sự bi thương mất mác đó, hơn ai hết Ngài thấu hiểu “Chiến tranh bắt nguồn trong tâm thức con người, do đó chính trong tâm thức con người ý thức hòa bình phải được xây dựng”. Đánh giặc xong, còn trẻ tuổi nhưng đã nhường ngôi cho con để tiếp tục con đường từ bi trí tuệ.
Phật giáo quan niệm hòa bình thế giới bắt nguồn từ hòa bình, ở trong lòng mỗi người mà việc khuất phục gốc rễ tham, sân, si là căn bản, đấu tranh cảm hóa con người bằng con đường giáo dục, chuyển hóa tâm thức của mỗi con người, nhằm thiết lập hoà bình và muốn hài hòa giữa nhân loại thì lấy trí tuệ là nguồn quyền uy đích thực nhất, nên chủ thuyết “Cư Trần Lạc Đạo” của Trần Nhân Tông là góp cho đời con đường hạnh phúc; con đường lý tưởng kết hợp tinh thần trượng phu và tinh thần Bồ tát đạo.
Phật giáo thời Trần nhập thế cao độ; một trong những thời đại đoàn kết thống nhất trong lịch sử; đoàn kết nội bộ, đoàn kết toàn quân toàn dân đánh giặc trên “ tuệ giác Phật” Đạo và đời – dân tộc và đạo pháp. Một trong vị vua đưa tuệ giác Phật qua nước lâng bang Chiêm Thành “hợp tác tuệ giác Phật để hướng đến hòa bình thế giới và phát triển bền vững”. Phật hoàng Trần Nhân Tông đã để lại những giá trị to lớn bao gồm: Tinh thần yêu nước, tinh thần yêu hòa bình và tinh thần giải thoát. Người đã tích đức, lập công và dẫn ngôn trọn vẹn. Cuối đời của vua Trần Nhân Tông là sơ tổ thiền Trúc Lâm Yên Tử, là vị Phật Hoàng trong lòng dân. Trần Nhân Tông là đóa sen trong triều đại nhà Trần nước Đại Việt xưa nhưng tư tưởng lớn của ông vẫn còn ngào ngạt trong tâm hồn thời đại hôm nay.
-Khởi đầu từ nhân duyên nào anh đã bắt tay xây dựng kịch bản bộ phim này?
-Năm 2019, sau khi tôi dự VESAK Liên hiệp Quốc tại Chùa Tam Chúc và đủ duyên lành làm việc với Hòa Thượng Thích Thọ Lạc - Trưởng ban văn hóa Phật giáo Trung ương bàn về ý tưởng dự án sản xuất phim Phật Hoàng Trần Nhân Tông, thầy Thọ Lạc đã lưu ý tôi :“anh Đỗ Tài nhớ rằng. Thế giới cực lạc của Phật Hoàng là không cầu tha lực bên ngoài, mà là tự lực, chuyển hóa bên trong thân tâm của mỗi người, tinh thần này đã thể hiện cái riêng của Phật giáo thời Trần rất sinh động, nhập thế cứu độ chúng sanh". Từ những lời khai thị của Hòa thượng Thích Thọ Lạc khiến bùng lên ý tưởng câu chuyện phim Sen nở Hoàng Triều (Phật Hoàng Trần Nhân Tông), lấy tư tưởng chủ đạo của kịch bản là: Cư Trần Lạc Đạo. Điều thuận lợi, vì tôi là ủy viên Ban Văn hóa Phật giáo, nên khi xây dựng kịch bản đã tiếp cận câu chuyện lịch sử đi sâu khai thác ở khía cạnh Phật giáo thời Trần, nhanh chóng thành lập tổ kịch bản, bám sát lịch sử dân tộc, lịch sử Phật giáo, mời giáo sư Lê Mạnh Thát và tiến sĩ phật học Thích Hạnh Tuệ làm cố vấn nội dung.
Đây là phim lịch sử hai trong một, biên kịch độc lập sáng tạo đưa ra nội dung tư tưởng và cấu trúc phim… Sau đó cần nhà sử học hiệu đính lại những khía cạnh sử học mà họ biết. Nhà biên kịch viết càng rõ trong kịch bản phim thì nhà sử học có cơ sở để hiệu đính dễ dàn hơn. Điện ảnh là phục vụ cho đại đa số quần chúng, nên dùng từ ngữ vừa không sai với cổ phong mà vừa được nhiều người cũng nghe. Làm cho câu chuyện xưa mà vẫn mới với thời đại. Không xa lìa sử liệu và cũng không quên tính hấp dẫn của nghệ thuật điện ảnh, đó là hai trong một.
-Xin cảm nhà biên kịch Đỗ Tài về cuộc trò chuyện vừa qua. Chúc dự án phim Sen nở Hoàng Triều” thực hiện thành công.
Nhà biên kịch Đỗ Tài, vốn là một họa sĩ, dạy vẽ và hoạt động mỹ thuật tại TP. Đà Nẵng từ nhiều thập niên trước. Sau khi vào TP. HCM, từ năm 2004, ông bắt đầu làm quen với thiết kế sân khấu, biên tập phim... Đỗ Tài viết kịch bản đầu tiên bộ phim Hương cỏ dại (33 tập, đạo diễn Quốc Thịnh). Đến nay, ông đã viết kịch bản gần 30 bộ phim, trong đó 2 phim trong giải Cánh diều vàng. Đăc biệt, phim bộ “Con đường giác” (4 tập,Công Hậu đạo diễn) đoạt giải nhất tại Liên hoan phim (LHP) Vesak quốc tế 2014.
Trần Trung sáng( thực hiện)
