Tuy nhiên, cùng với quá trình phát triển, yêu cầu đặt ra ngày càng rõ nét, làm thế nào để vừa bảo tồn, phát huy giá trị di sản, vừa nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của du lịch trong bối cảnh xu thế chuyển đổi số ngày càng sâu rộng. Bám sát các chủ trương lớn của Trung ương và của tỉnh, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Quảng Ninh xác định chuyển đổi số là hướng đi tất yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc đổi mới phương thức quản lý, khai thác và phát triển du lịch.
Các giải pháp công nghệ gắn trực tiếp với trải nghiệm du khách từng bước được triển khai. Bảo tàng Quảng Ninh là đơn vị tiêu biểu trong việc ứng dụng công nghệ số vào trưng bày, giới thiệu di sản, tài liệu, hiện vật. Đơn vị đã xây dựng mô hình “bảo tàng ảo” giúp du khách tham quan phiên bản số hóa trên website, đồng thời đầu tư hạ tầng trưng bày hiện đại với hệ thống màn hình cảm ứng, thuyết minh tự động, mã QR code gắn tại hiện vật.
Bên cạnh đó, Bảo tàng Quảng Ninh triển khai hệ thống kiểm soát vé điện tử qua quét mã QR tại cổng vào và thử nghiệm bán vé điện tử thông qua nền tảng Zalo Official Account với các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt như mã QR, ví điện tử, chuyển khoản. Kết quả cho thấy, tỷ lệ du khách sử dụng thanh toán điện tử chiếm khoảng 80% tổng lượng khách tham quan. Đơn vị cũng cung cấp dịch vụ thuyết minh tự động bằng hai thứ tiếng Việt - Anh, đồng thời mở rộng kênh giới thiệu, quảng bá văn hóa, du lịch Quảng Ninh thông qua nền tảng số.
Từ năm 2018-2019, Sở VHTT&DL triển khai dự án số hóa di sản với việc xây dựng website quản lý di sản (disanquangninh.gov.vn); đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, trang thiết bị chuyên dụng và phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu di sản. Trong đó, đã thực hiện số hóa toàn diện, dựng hình ảnh 360 độ cho 17 di sản di tích và 7 di sản văn hóa phi vật thể; đồng thời số hóa hồ sơ các di tích được xếp hạng để phục vụ công tác quản lý, bảo tồn. Việc số hóa di sản không chỉ góp phần lưu giữ, bảo tồn lâu dài các giá trị văn hóa – lịch sử, mà còn tạo điều kiện để khai thác, phát huy giá trị di sản phục vụ phát triển du lịch trong bối cảnh mới.
Cùng với nỗ lực của cơ quan quản lý nhà nước, nhiều doanh nghiệp du lịch trên địa bàn tỉnh đã chủ động ứng dụng công nghệ, số hóa toàn bộ hoạt động kinh doanh. Các dịch vụ đặt phòng, check-in, check-out, thanh toán được thực hiện trực tuyến, không dùng tiền mặt; mã QR được sử dụng phổ biến tại các điểm dịch vụ để cung cấp thông tin, menu số và tiếp nhận phản hồi của khách hàng.
Các công ty lữ hành ứng dụng VR/AR cho phép du khách “trải nghiệm thử” trước khi lựa chọn sản phẩm. Đặc biệt, việc tích hợp AI chatbot trên các nền tảng chăm sóc khách hàng giúp du khách dễ dàng tra cứu thông tin, nhận tư vấn trực tuyến 24/7, góp phần nâng cao mức độ hài lòng và tiện ích.
Nhiều địa phương, điểm đến trong tỉnh cũng chủ động ứng dụng chuyển đổi số để thu hút và phục vụ du khách. Đặc khu Cô Tô cũng đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, coi đây là công cụ quan trọng để thu hút, phục vụ du khách. Ngoài việc vận hành website cung cấp thông tin điểm đến, áp dụng công nghệ thực tế ảo VR 360 độ và truyền thông trên mạng xã hội, từ tháng 7/2025, Cô Tô đã chính thức ra mắt ứng dụng “Cô Tô Digital”, nền tảng công dân số thông minh, hiện đại và thân thiện với người dùng. Với giao diện trực quan, dễ sử dụng, ứng dụng tích hợp nhiều tiện ích nổi bật như: Tra cứu nhanh, cập nhật theo thời gian thực lịch trình tàu đi Cô Tô; tìm kiếm địa chỉ nhà hàng, khách sạn uy tín; kết nối hai chiều giữa công dân, du khách và chính quyền; cập nhật thông báo, thời tiết, hoạt động du lịch; cung cấp đường dây nóng…
Bên cạnh đó, website amazinghalong.vn với giao diện thân thiện, tích hợp bản đồ Foodtour Quảng Ninh và công nghệ thực tế ảo VR360 toàn cảnh Quảng Ninh, đã trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả cho du khách trong việc tìm kiếm địa điểm ăn uống, vui chơi, lưu trú uy tín. Website đóng vai trò như một “hướng dẫn viên ảo”, giúp du khách dễ dàng lên kế hoạch trải nghiệm, đặc biệt là du lịch ẩm thực.
Để bảo đảm chuyển đổi số được triển khai bài bản, thống nhất, ngành VHTT&DL Quảng Ninh tiếp tục hoàn thiện nền tảng dữ liệu và hệ thống quản lý. Giai đoạn 2025-2026, Sở VHTT&DL đã báo cáo và được UBND tỉnh thống nhất xây dựng 5 CSDL, gồm: CSDL sản phẩm du lịch trên địa bàn tỉnh; CSDL thống kê khách du lịch trên địa bàn tỉnh; CSDL sự kiện, hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch trên địa bàn tỉnh; CSDL quản lý báo chí và truyền; CSDL quản lý nhà nước về hoạt động xuất bản, in và phát hành trên địa bàn tỉnh. Các cơ sở dữ liệu này dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 vào cuối năm 2025, phục vụ trực tiếp công tác chỉ đạo, điều hành của Trung tâm điều hành thông minh (IOC) của tỉnh.
Cùng với đó, Sở VHTT&DL đã đề xuất UBND tỉnh triển khai trong năm 2026 đối với 3 nền tảng số dùng riêng của ngành. Đó là nền tảng Bảo tàng số và hệ thống tham quan ảo VR360 tại Bảo tàng tỉnh; nền tảng Thư viện số và hệ thống tham quan ảo Thư viện tỉnh; nền tảng quản lý các hoạt động VHTT&DL, thông tin, báo chí, xuất bản tỉnh.
Triển khai ứng dụng IoT (Internet vạn vật) trong lĩnh vực du lịch được ưu tiên phát triển, Sở VHTT&DL đã báo cáo và đề nghị UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch ứng dụng IoT trong du lịch trên địa bàn tỉnh đến năm 2030. Theo đó, giai đoạn 2025-2026 sẽ xây dựng hệ thống Camera AI + Face ID (công nghệ nhận diện khuôn mặt 3D) tại Vịnh Hạ Long, Khu di tích và danh thắng Yên Tử, Bảo tàng Quảng Ninh. Qua đó nhằm kiểm soát vào ra bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt 3D, loại bỏ vé giấy; đếm lưu lượng khách; giám sát an ninh. Đồng thời, ứng dụng Du lịch thông minh Quảng Ninh (bản thử nghiệm) được xây dựng theo hướng tích hợp mua vé, checkin; bản đồ số gợi ý hành trình, thuyết minh tự động, tìm kiếm dịch vụ… Giai đoạn 2027-2030, xây dựng hệ thống hệ thống IoT cảm biến thông minh tại các khu, điểm du lịch trọng điểm và các ứng dụng quản lý và kết nối du khách. Sau năm 2030, hoàn thiện hệ sinh thái du lịch thông minh Quảng Ninh, kết nối IoT đồng bộ giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và du khách.
Với lộ trình và cách làm phù hợp, chuyển đổi số đang dần trở thành “sợi dây kết nối” giữa công tác quản lý, doanh nghiệp và du khách, góp phần làm mới sản phẩm, nâng cao trải nghiệm, gia tăng sức hút điểm đến. Quan trọng hơn, đây chính là nền tảng để du lịch Quảng Ninh phát triển theo hướng hiện đại, bền vững, từng bước nâng cao sức cạnh tranh trong giai đoạn mới.
Trần Trang (t/h)
