Việt Nam hiện là một trong những điểm nóng của thị trường tài sản mã hóa toàn cầu. Các báo cáo quốc tế và phân tích trong nước ước tính có khoảng 17 triệu người Việt Nam tham gia giao dịch tài sản số - tương đương gần một phần năm dân số trưởng thành. Tổng khối lượng giao dịch hàng năm thậm chí vượt mốc 100 tỷ USD, minh chứng cho quy mô và tiềm năng phát triển vượt bậc.
Tuy nhiên, chính những con số khổng lồ này lại đặt ra áp lực quản lý mạnh mẽ, khi phần lớn giao dịch vẫn diễn ra qua các sàn nước ngoài hoặc kênh chưa nằm trong khuôn khổ pháp luật. Tình trạng này không chỉ tiềm ẩn rủi ro lớn cho nhà đầu tư cá nhân, khiến họ dễ trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo và biến động khó lường, mà còn gây thất thoát một nguồn thu đáng kể cho ngân sách Nhà nước, đồng thời bỏ lỡ cơ hội quản lý dòng vốn quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế số.
Không thể để dòng vốn này tiếp tục chảy tự do, Chính phủ đã có động thái mạnh mẽ. Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP ngày 9/9/2025 chính thức phê duyệt thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm. Đây là mốc son đánh dấu việc đưa hoạt động tài sản mã hóa vào khuôn khổ pháp lý, với ba nguyên tắc cốt lõi: "thận trọng - có kiểm soát - minh bạch". Mục tiêu không chỉ là bảo vệ nhà đầu tư, quản lý rủi ro mà còn thúc đẩy phát triển công nghệ tài chính nội địa.
Tinh thần của Nghị quyết 05 là cam kết về một thị trường "sạch", nơi minh bạch phải bắt nguồn từ chính nền tảng công nghệ và công khai báo cáo hoạt động. Theo đó, các sàn thí điểm sẽ không còn được phép "úp mở" thông tin mà phải công bố rõ ràng bản cáo bạch, cơ cấu cổ đông, cơ chế lưu ký tài sản số, và quy trình xử lý sự cố.
Đặc biệt, Nghị quyết đặt ra các tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật cực cao cho hệ thống công nghệ thông tin (CNTT). Các sàn phải tuân thủ việc kiểm toán hợp đồng thông minh, chứng minh dự trữ, báo cáo bảo mật định kỳ và hiển thị dashboard công khai theo thời gian thực.
Dưới góc độ chuyên gia, ông Trần Mạnh Hùng, chuyên gia thị trường nhận định, kiểm toán smart contract, chứng minh dự trữ và báo cáo bảo mật định kỳ sẽ là tiêu chuẩn mà nhà đầu tư quốc tế coi trọng. Theo ông, minh bạch công nghệ và quy trình lưu ký mới là yếu tố then chốt để các "ông lớn" tài chính an tâm hợp tác.
Bên cạnh sự minh bạch của sàn, việc bảo vệ nhà đầu tư còn được củng cố bằng một "lớp phòng thủ" kiên cố từ Nhà nước. Đây không còn là nhiệm vụ đơn lẻ của sàn mà là trách nhiệm liên ngành. Nghị quyết 05 đã phân công rõ ràng nhiệm vụ phối hợp giữa Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an. Các quy định về KYC (Xác minh danh tính khách hàng) và AML/CFT (Chống rửa tiền/chống tài trợ khủng bố) sẽ được thực thi nghiêm ngặt, đặc biệt với những giao dịch lớn hoặc có dấu hiệu bất thường. Điều này đòi hỏi một cơ chế chia sẻ thông tin nhanh chóng, ứng dụng công nghệ giám sát cao cấp và quy trình xử lý sự cố rõ ràng để mọi dòng tiền được theo dõi sát sao.
Thu Trang
