Việt Nam tìm thấy “cơ trong nguy” đối với ngành bán dẫn

Theo báo cáo trên Tom’s Hardware, trong năm 2023, trung bình cứ mỗi ngày trôi qua lại có 30 công ty liên quan đến chip bán dẫn đóng cửa tại Trung Quốc.

Báo cáo của DigiTimes chỉ ra, tính từ năm 2019 đến nay, hơn 22.000 công ty liên quan đến chip tại thị trường Trung Quốc đã ngừng hoạt động. Năm 2023 là năm “ác mộng” nhất khi có tới 10.900 công ty liên quan đến chip bị phá sản, tăng gần gấp 2 lần so với con số 5.746 của năm 2022.

Những doanh nghiệp còn trụ lại cũng trải qua một năm đáng buồn về doanh thu. Theo giáo sư Wei Shaojun, trưởng nhóm thiết kế vi mạch tại Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Trung Quốc và là giáo sư tại Đại học Thanh Hoa, trong số 3.243 công ty thiết kế chip ở Trung Quốc đang còn hoạt động, hơn một nửa số công ty chỉ kiếm được chưa tới 1,4 triệu USD mỗi năm.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ảm đạm của ngành công nghiệp chip tại Trung Quốc là do tình trạng tồn kho quá nhiều. Việc cung vượt quá cầu cũng như sự suy thoái chung của ngành bán dẫn đã khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn trong năm 2023 này.

Trong năm 2021 và 2022, ngành công nghiệp chip bán dẫn bùng nổ trên toàn cầu và Trung Quốc là một trong những quốc gia đi đầu. Trong giai đoạn tăng trưởng nóng của ngành chip, nhiều công ty đã đẩy mạnh sản xuất hàng tấn chip với kỳ vọng sẽ “bội thu”.

Thế nhưng khi đại dịch Covid-19 qua đi, nền kinh tế toàn cầu suy thoái trong khi nhu cầu về chip bán dẫn cũng sụt giảm mạnh vào cuối năm 2022 đầu năm 2023. Các công ty giờ đây đau đầu với số lượng hàng tồn kho khủng, không thể bán được ra thị trường. Đáng nói là, những sản phẩm này còn mất dần giá trị theo thời gian.

Không chỉ chết vì cung vượt quá cầu, nhiều công ty chip còn chết vì thiếu vốn đầu tư. Lệnh hạn chế của Mỹ đã “bóp nghẹt” dòng vốn đầu tư vào các công ty chip bán dẫn ở Trung Quốc. Nhu cầu thấp, vốn thiếu, hàng tồn kho lại thừa khiến nhiều công ty buộc phải rời khỏi cuộc chơi bán dẫn.

Sự ảm đạm này không chỉ diễn ra ở Trung Quốc mà còn bao trùm lên toàn bộ ngành chip bán dẫn trên toàn cầu trong năm 2023.

Giữa những gam màu tối đó, ngành chip bán dẫn của Việt Nam lại trở mình đón những tin vui. Được hưởng lợi từ làn sóng “Trung Quốc + 1” cùng với nhiều lợi thế về địa chính trị, vị trí địa lý cũng như nguồn lao động dồi dào và cơ sở hạ tầng ngày càng được cải thiện, Việt Nam đang được nhiều “ông lớn” trong ngành chip bán dẫn để mắt tới.

Đánh giá về tiềm năng của ngành bán dẫn tại Việt Nam, ông John Neuffer, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ (SIA) khẳng định sự quan tâm của Hiệp hội đối với Việt Nam và cho biết các doanh nghiệp (DN) thành viên của SIA đã có các khoản đầu tư đáng kể vào Việt Nam như Intel, Marvell, Synopsys, Qualcomm, Ampere, Infineon. Điều này minh chứng cho vai trò then chốt và ngày càng tăng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu; khẳng định Việt Nam ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp bán dẫn của thế giới, sẵn sàng đón tiếp các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực này.

“Việt Nam đã có những định hướng, mục tiêu và hành động khá cụ thể, nhất quán xây dựng những nền tảng quan trọng ban đầu cho ngành công nghiệp bán dẫn và hiện được đánh giá là một quốc gia có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động. Việt Nam cũng đang ngày càng khẳng định mình là trung tâm tăng trưởng kinh tế mới của Châu Á với vị thế vững chắc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, liên tục nhận nguồn đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia. Nhờ đó, chúng tôi nhận thấy những cơ hội tuyệt vời tại Việt Nam, đặc biệt là khi sự hợp tác giữa hai Chính phủ được tăng cường, trong đó có chiến lược hợp tác ngành công nghiệp bán dẫn trong thời gian tới”, ông John Neuffer nhấn mạnh.

Đầu tháng 12, tỷ phú Jensen Huang, Chủ tịch, CEO của Tập đoàn Nvidia (Mỹ) tới Việt Nam để thảo luận về việc hợp tác phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam. Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang đánh giá cao tiềm năng lớn và cơ hội của Việt Nam trong ngành công nghiệp bán dẫn và AI.

Ông Jensen Huang nhấn mạnh: “AI là làn sóng có thể nói là lớn nhất từ trước đến nay. Đây đang là cơ hội rất lớn cho Việt Nam. Việt Nam đã chuẩn bị tốt và đây là thời cơ của các bạn. Thời điểm cực kỳ tuyệt vời cho hai bên thiết lập quan hệ chiến lược, AI và chip - cả hai ngành mang tính sống còn cho sự phát triển thịnh vượng của các quốc gia. Việt Nam là đối tác của NVIDIA. Chúng tôi sẽ mở rộng hơn nữa mối quan hệ đối tác đã có sẵn với Việt Nam, đương nhiên sẽ đóng góp cho AI Việt Nam trong tương lai. Chúng tôi cam kết để biến Việt Nam thành quê hương thứ hai và thành lập pháp nhân tại Việt Nam”.

Khẳng định vai trò quan trọng của ngành công nghiệp bán dẫn trong thu hút FDI, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục phó Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH&ĐT) cho hay, hiện tại, có nhiều nhà đầu tư lựa chọn Việt Nam trở thành điểm đến (đầu tư) các ngành công nghiệp công nghệ cao, trong đó có công nghiệp bán dẫn. Đây là điểm khởi đầu rất quan trọng nhằm góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược của Chính phủ, đưa công nghiệp bán dẫn trở thành một trong những ngành công nghiệp tạo nên đột phá cho tăng trưởng.

Các nhà máy bán dẫn liên tục được thành lập. Vừa qua, nhà máy bán dẫn lớn thứ 2 miền Bắc của Tập đoàn Amkor tại Khu Công nghiệp Yên Phong 2 (Bắc Ninh) đã đi vào hoạt động. Hana Micron - “ông lớn” ngành bán dẫn Hàn Quốc khánh thành nhà máy đóng gói và kiểm định chất bán dẫn tại Bắc Giang. Dự án nhà máy sản xuất thanh silic đơn tinh thể và đĩa bán dẫn của Cty TNHH Công nghệ Runergy PV Technology (Thái Lan) có tổng mức đầu tư 440 triệu USD dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào tháng 6/2025. Nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn mong muốn rót vốn vào Việt Nam. Chủ tịch Tập đoàn Victory Gaint Technology (Trung Quốc) muốn đầu tư một dự án 400 triệu USD ở Bắc Ninh.

Nhiều ý kiến cho rằng ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam đang trên đà phát triển, với nhiều tiềm năng và lợi thế. Việt Nam đã và đang thu hút ngày càng nhiều tập đoàn lớn trong ngành bán dẫn của Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Hoa Kỳ...

Theo thống kê vào tháng Hai của Cục Thống kê dân số Mỹ, doanh thu chip từ Việt Nam nhập khẩu vào thị trường Mỹ tăng 74,9%, từ 321,7 triệu USD trong tháng 2.2022 lên 562,5 triệu USD sau một năm, chiếm 11,6% thị phần. Con số ấn tượng đưa Việt Nam cùng một số khu vực ở Châu Á vào Top thị trường tăng trưởng mạnh nhất, theo đánh giá của Bloomberg.

Việt Nam hiện có hơn 5.500 kỹ sư thiết kế chip, theo thống kê của Cộng đồng Vi mạch Việt Nam. Còn theo Cổng thông tin khoa học và công nghệ quốc gia, Việt Nam có 1.072 công bố quốc tế liên quan đến ngành bán dẫn, 635 công bố liên quan đến vi mạch tính đến hết 2022.

Tại Việt Nam, ngành công nghiệp bán dẫn được nhận định có nhiều tiềm năng tạo đột phá, thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh, bền vững. Chính vì thế, nước ta đã tận dụng mọi cơ hội để tạo dấu ấn trong lĩnh vực này.

Thiên Trường (t/h)