“Vướng” pháp lý, hàng nghìn sơ mi rơ moóc biến thành phế liệu

THCL Theo phản ánh của nhiều DN vận tải hàng hóa tại TP. HCM, việc đẩy mạnh hoạt động kiểm tra tải trọng xe trên phạm vi cả nước nhằm chống xe chở hàng quá tải, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân, đồng thời cũng bảo vệ cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ - là chủ trương được giới vận tải hoan nghênh.

 Hàng loạt sơ mi rơ moóc bỗng chốc trở thành phế liệu

Tuy nhiên, việc buộc DN vận tải hàng hóa bằng container phải cải tạo sơ mi rơ moóc (SMRM) là chưa phù hợp với thực tế, gây nhiều khó khăn, tăng chi phí cho DN.

Từ “cần câu cơm” thành đống phế liệu

Xuất phát từ đề xuất của Vụ Khoa học công nghệ, Vụ Kết cấu hạ tầng, cách đây khoảng 2 năm, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ GTVT ban hành những quyết định, theo đó, yêu cầu các DN vận tải phải điều chỉnh lại SMRM.

Cụ thể như, Bộ GTVT đã yêu cầu điều chỉnh tăng khối lượng cho phép tham gia giao thông lên 33.000 kg đối với 3.465 SMRM loại 02 trục chở container. với 3.640 SMRM 03 trục chở container, khối lượng được phép chở tăng lên 38.000 kg. Để đảm bảo SMRM không còn vi phạm tải trọng trục khi chở một container lưu hành trên các tuyến đường đã được nâng cấp, cải tạo đồng bộ sau khi được điều chỉnh, các DN vận tải còn phải điều chỉnh, thay đổi vị trí chốt kéo và vị trí cụm trục của SMRM đối với các loại SMRM ở trên theo tiêu chuẩn quốc tế là 30.480 kg.

Nhưng thực tế cho thấy, trong hơn 2 năm tiến hành cải tạo SMRM thì 3.640 SMRM loại 03 trục phải điều chỉnh, cải tạo phải đối mặt với những thủ tục rườm rà, khó khăn, bất tiện và tốn kém. Do đó, hơn 3.000 chiếc SMRM loại 02 trục và hàng trăm SMRM loại 20 feet đang lưu thông trên thị trường vô hình chung bị loại bỏ, bỗng chốc trở thành “phế liệu” do không đủ tải trọng để vận chuyển container theo tiêu chuẩn quốc tế. Điều này gây tốn kém hàng nghìn tỷ đồng của DN vận tải trong thời điểm khó khăn như hiện nay.

Trước tình hình đó, Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP. HCM cho rằng, việc đưa các SMRM vào cải tạo mất nhiều thời gian, do nhiều DN không có năng lực cải tạo được phương tiện SMRM. Với số ít DN còn lại có khả năng cải tạo SMRM thì luôn nằm trong tình trạng quá tải, DN vận tải phải đăng ký trước, xếp hàng chờ đợi để được đưa phương tiện đi điều chỉnh, cải tạo…

Điều khiến nhiều DN vận tải bức xúc đó là không những các phương tiện SMRM cũ phải điều chỉnh, mà ngay cả các SMRM được đầu tư mới hoàn toàn cũng phải đưa vào điều chỉnh, cải tạo lại mới đủ điều kiện để chở một container có trọng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế.

Ngoài ra, những DN vận tải có phương tiện SMRM phải đi điều chỉnh còn cho biết, nhiều SMRM cải tạo xong nhưng không thể sử dụng được hoặc sử dụng được, nhưng không bảo đảm an toàn giao thông như trước khi chưa điều chỉnh, cải tạo. Nguyên nhân là sau khi điều chỉnh cụm trục bánh xe lùi ra phía sau SMRM, bán kính vòng quay của phương tiện khi ôm cua mở rộng hơn. Trong khi đó, cơ sở hạ tầng tại các nhà máy, bến cảng luôn có mật độ xe lưu thông dày đặc nên thường chật hẹp. Việc này gây khó khăn cho người điều khiển phương tiện, nhất là phương tiện này di chuyển trên đường đèo dốc, nguy cơ dẫn đến tai nạn giao thông rất cao. Và cũng do chiều dài cơ sở của SMRM được gia tăng sau khi cải tạo, nên SMRM trở nên yếu hơn, dễ bị cong khi DN xếp, đặt hàng ở đoạn giữa SMRM.

Chính sách liên tục thay đổi

Các DN vận tải hàng hóa phản ánh, trong thời gian thực hiện việc cải tạo SMRM cũ, giai đoạn 2014 – 2016 vừa qua, Cục Đăng kiểm Việt nam liên tục thay đổi tải trọng thiết kế, tải trọng được phép chở của SMRM mới. Điều này khiến cho DN vận tải liên tục phải chạy theo chính sách đầu tư, đổi mới phương tiện. Để tránh sự lạc hậu, không cạnh tranh được với thị trường, các DN vận tải không còn giải pháp nào khác ngoài vay vốn ngân hàng để kịp thời đầu tư, đổi mới phương tiện khiến các DN hết sức mệt mỏi, khó khăn và tốn kém.

Một điều khó khăn nữa đó là quy định của Bộ GTVT thay đổi quá nhanh và đột ngột, khiến các nhà sản xuất SMRM trong nước không kịp sản xuất để cung ứng cho thị trường. Do đó, chỉ trong một thời gian ngắn, các DN phải nhập khẩu hàng nghìn thiết bị SMRM mới từ các nước khác, chủ yếu là từ Trung Quốc vào Việt Nam để thay thế cho những SMRM trước đây vẫn đang hoạt động.

Ngoài số ngoại tệ dùng để nhập khẩu, DN sản xuất SMRM trong nước cũng không được hưởng lợi gì từ câu chuyện này. Bức xúc với chuyện quản lý gây khó cho DN, Hiệp hội DN Vận tải hàng hóa TP. HCM đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT có biện pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc mà các DN đang gặp phải. Đây cũng là đòi hỏi chính đáng về một môi trường ổn định để các DN vận tải trong nước hoạt động.

Việt Dũng