Xây dựng và ban hành Luật Phòng thủ dân sự là cần thiết và phù hợp trong thời điểm hiện nay

Báo cáo tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 09/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết: Luật Phòng thủ dân sự được xây dựng với mục đích tạo khung pháp lý chung nhất cho việc phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân, nâng cao hiệu quả pháp lý của hệ thống pháp luật về phòng thủ dân sự.

Đồng thời, tăng cường các biện pháp phòng ngừa và bảo đảm tính chủ động trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ người dân, cơ quan, tổ chức, bảo vệ môi trường.

Nâng cao năng lực phòng thủ dân sự, góp phần làm giảm thiểu thiệt hại do thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh gây ra; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước gắn với củng cố quốc phòng, an ninh và từng bước hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật là thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và nhiệm vụ phòng thủ dân sự. Tăng cường tính chủ động phòng ngừa, ứng phó có hiệu quả với thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; nâng cao năng lực chỉ đạo, chỉ huy, tổ chức điều hành; bảo đảm các nguồn lực thực hiện; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân.

Kế thừa và phát triển các quy định của pháp luật hiện hành về phòng thủ dân sự, đồng thời bổ sung những vấn đề mới để đáp ứng yêu cầu về phòng thủ dân sự. Nghiên cứu, tham khảo có chọn lọc pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn về tổ chức và hoạt động phòng thủ dân sự của một số nước phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam, pháp luật và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Hiện, Luật Phòng thủ dân sự được xây dựng gồm 7 chương, 71 điều, quy định nguyên tắc, chính sách, hoạt động về phòng thủ dân sự; quyền và nghĩa vụ của công dân; chế độ, chính sách và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng thủ dân sự.

Thẩm tra sơ bộ về dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) Lê Tấn Tới khẳng định Thường trực UBQPAN tán thành sự cần thiết xây dựng và ban hành Luật Phòng thủ dân sự.

Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, một số ý kiến cho rằng, cần phân biệt rõ phạm vi điều chỉnh của Luật với các quy định có liên quan đang được các luật chuyên ngành điều chỉnh để tránh chồng chéo, mâu thuẫn, khó áp dụng.

Bên cạnh đó, một số ý kiến khác cho rằng, Luật này chỉ nên điều chỉnh về phòng ngừa, ứng phó với thảm họa, sự cố gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc chỉ điều chỉnh đối với thảm họa; ý kiến khác cho rằng, chỉ nên điều chỉnh đối với tình huống chiến tranh và thảm họa.

Thường trực UBQPAN nhận thấy phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật rộng, liên quan đến hoạt động, chính sách, biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh đã có tại nhiều luật chuyên ngành nên Luật Phòng thủ dân sự cần quy định những nguyên tắc, xác định những vấn đề chung, bao quát để thực hiện đồng bộ, hiệu quả hoạt động phòng thủ dân sự; nghiên cứu xác định đầy đủ những quy định khác nhau giữa dự thảo Luật và các luật liên quan hoặc dẫn chiếu, đề xuất sửa đổi, bổ sung những nội dung cụ thể tại các luật khác.

Về sự phù hợp với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, sự phù hợp với Hiến pháp, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, sự tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, Thường trực UBQPAN cho rằng, nội dung dự thảo Luật cơ bản phù hợp nhưng còn một số nội dung chưa thống nhất với các luật chuyên ngành, cần tiếp tục rà soát và luật hóa những quy định đang thực hiện ổn định.

Việc xây dựng Luật cần bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng, nhất là các nhiệm vụ và giải pháp được nêu trong Nghị quyết 22 của Bộ chính trị và kết luận của UBTVQH theo hướng đây là đạo luật quy định các nguyên tắc, cơ chế chung về phòng thủ dân sự.

Thường trực UBQPAN khẳng định hồ sơ dự án Luật được Chính phủ chuẩn bị cơ bản đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. 

Bố cục của dự thảo Luật được xây dựng cơ bản hợp lý, nhưng cần bám sát khái niệm "Phòng thủ dân sự" để thiết kế thêm một số nội dung cho phù hợp, thống nhất, bảo đảm cân đối giữa các nội dung lớn, giữa các chương, mục và nghiên cứu bổ sung, làm rõ thêm các quy định về phân công, quan hệ phối hợp.

Theo Báo Chính phủ