Theo thông tin đăng tải trên website của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam có 3.450 sông, suối với chiều dài từ 10 km trở lên.
Các sông suối này nằm trong 108 lưu vực sông được phân bố và trải dài trên cả nước với tổng diện tích lưu vực khoảng 1.168.420 km2 , trong đó 837.430 km2 (chiếm 71,7%) nằm ở nước ngoài, chỉ có 330.990 km2 (chiếm 28,3%) diện tích lưu vực nằm trong lãnh thổ nước ta.
Dưới đây là 5 con sông dài nhất, chảy trên lãnh thổ Việt Nam:
Sông Đồng Nai
Là con sông nội địa dài nhất Việt Nam, sông Đồng Nai có nguồn gốc từ cao nguyên Langbiang (Lâm Đồng) và tổng chiều dài là 586 km. Với lưu lượng nước khổng lồ, sông là một nguồn thủy năng dồi dào cung cấp cho nhà máy thuỷ điện Đồng Nai.
Sông Đồng Nai chảy qua các tỉnh Lâm Đồng, Đăk Nông, Bình Phước, Đồng Nai, Bình Dương và Thành phố Hồ Chí Minh, với lưu vực 38.600 km2. Nếu tính từ đầu nguồn sông Đa Dâng, chiều dài là 586 km, còn nếu tính từ điểm hợp lưu với sông Đa Nhim phía dưới thác Pongour, chiều dài là 487 km. Sông Đồng Nai đổ vào biển Đông tại khu vực huyện Cần Giờ.
Dòng chính của sông ở thượng nguồn còn được gọi là sông Đa Dâng. Nó bắt nguồn từ cao nguyên Lâm Viên, uốn khúc chảy theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, vượt qua miền núi ra đến bình nguyên ở Tà Lài (huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai).
Sông là đường ranh giới tự nhiên giữa Đăk R'Lấp (Đắk Nông) và Bảo Lâm - Cát Tiên (Lâm Đồng), giữa Cát Tiên và Bù Đăng (Bình Phước) - Tân Phú, giữa Tân Phú và Đạ Tẻh.
Sau khi gặp sông Bé, sông Đồng Nai trở thành đường ranh giới tự nhiên giữa Đồng Nai (Vĩnh Cửu) ở tả ngạn - phía đông và Bình Dương (Tân Uyên) ở hữu ngạn - phía tây. Đến phường Uyên Hưng, thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, sông Đồng Nai chảy theo hướng Bắc - Nam, ôm lấy cù lao Tân Uyên và Cù Lao Phố.
Cù Lao Phố trên sông Đồng Nai là nơi phát triển sầm uất của cộng đồng người Minh Hương trước khi vùng đất này trở thành đơn vị hành chính chính thức của Đàng Trong vào năm 1698.
Sông Đồng Nai chảy qua thành phố Biên Hòa, sau đó dọc theo ranh giới giữa Đồng Nai (Long Thành, Nhơn Trạch) và Thành phố Hồ Chí Minh (quận 9, quận 2, quận 7, Nhà Bè, Cần Giờ), cũng như giữa Bà Rịa - Vũng Tàu (Phú Mỹ) và Thành phố Hồ Chí Minh (Cần Giờ).
Sông Mê Kông
Sông Mekong được biết đến là con sông dài nhất chảy qua lãnh thổ của Việt Nam, có tên gọi trong tiếng Việt là Sông Cửu Long.
Sông Mekong có chiều dài khoảng 4.350 km, là một trong những con sông dài nhất thế giới. Sông Mekong có nguồn gốc từ vùng núi cao của tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc, và chảy qua Tây Tạng theo suốt chiều dài của tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Trong khi toàn bộ sông Mekong chảy qua nhiều quốc gia như Trung Quốc, Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam.
Về mặt độ dài, Sông Mekong đứng thứ 12 trên thế giới (và thứ 7 tại châu Á), trong khi về lưu lượng nước, nó đứng thứ 10 trên thế giới với lưu lượng hàng năm khoảng 475 triệu m3. Lưu lượng trung bình là 13.200 m3/s, có thể tăng lên đến 30.000 m3/s trong mùa nước lũ. Lưu vực của sông rộng khoảng 795.000 km2 (theo số liệu từ Ủy ban sông Mê Kông) hoặc hơn 810.000 km2 (theo số liệu từ Encyclopaedia Britannica năm 2004).
Lưu vực sông Mekong ở Việt Nam rộng lớn, ảnh hưởng đến nhiều tỉnh thành như An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ và nhiều khu vực khác trên miền Tây Nam Bộ. Sông Mekong đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nước cho nông nghiệp và cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người dân ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Sông Mekong không chỉ là một con sông quan trọng về mặt địa lý và hệ sinh thái mà còn là yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế và xã hội của nhiều địa phương ở miền Tây Nam Bộ Việt Nam.
Sông Hồng
Sông Hồng có tổng chiều dài là 1,149 km, bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua Việt Nam và đổ ra biển Đông. Đoạn sông chảy trên đất liền Việt Nam dài 510 km.
Đây là một trong những dòng sông quan trọng của văn hóa lúa nước Việt Nam. Nơi tiếp xúc đầu tiên của sông Hồng với lãnh thổ Việt Nam là tại xã A Mú Sung, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.
Tại Lào Cai, Sông Hồng nằm ở độ cao 73 m so với mực nước biển. Khi đến Yên Bái, sông chỉ còn ở độ cao 55 m. Giữa hai tỉnh này có 26 ghềnh thác, nơi nước chảy xiết. Khi đến Việt Trì, triền dốc của sông giảm đi nên tốc độ dòng chảy giảm đáng kể. Đồng bằng sông Hồng nằm ở hạ lưu của con sông này.
Sông Hồng có lưu lượng nước bình quân hàng năm rất lớn, lên tới 2.640 m3/s (tại cửa sông), với tổng lượng nước chảy qua là khoảng 83,5 tỷ m3. Tuy nhiên, phân bố lưu lượng nước không đều. Vào mùa khô, lưu lượng nước giảm xuống chỉ khoảng 700 m3/s, trong khi vào cao điểm mùa mưa, nó có thể đạt tới 30.000 m3/s.
Sông Đà
Sông Đà còn được biết đến với các tên gọi khác như sông Bờ hay Đà Giang, là phụ lưu lớn nhất của sông Hồng. Chiều dài chính thức của sông là 910 km (một số nguồn thông tin ghi là 983 km), với diện tích lưu vực rộng lớn là 52.900 km2.
Nguồn chính của sông bắt nguồn từ núi Vô Lượng, thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, và chảy theo hướng tây bắc - đông nam trước khi hợp nhất với sông Hồng ở Phú Thọ. Phần của sông nằm trong lãnh thổ Việt Nam có chiều dài 527 km (một số nguồn thông tin ghi là 543 km).
Điểm xuất phát của sông Đà là tại biên giới Việt Nam - Trung Quốc, thuộc huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Sông chảy qua các tỉnh Tây Bắc Việt Nam như Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, và Phú Thọ (phân chia huyện Thanh Thủy, Phú Thọ với Ba Vì, Hà Nội). Điểm kết thúc của sông là tại ngã ba Hồng Đà, thuộc huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
Ở đoạn đầu tiên trên lãnh thổ Việt Nam, sông Đà còn được gọi là Nậm Tè, chảy theo chiều biên giới và hợp nhất với phụ lưu Tiểu Hắc tại Mù Cá, Mường Tè. Phụ lưu Tiểu Hắc nhập cảnh Việt Nam ở xã Ka Lăng, Mường Tè, chảy theo biên giới về phía tây và kết hợp với dòng chính của sông Đà ở Mù Cả.
Sông Đà đặc biệt quan trọng với lưu lượng nước lớn, cung cấp khoảng 31% lượng nước cho sông Hồng và đóng vai trò quan trọng trong nguồn cung nước cho ngành công nghiệp điện ở Việt Nam.
Sông Mã
Sông Mã là một dòng sông của Việt Nam và Lào, có chiều dài tổng cộng là 512 km, trong đó phần trên lãnh thổ Việt Nam chiếm 410 km và phần trên lãnh thổ Lào chiếm 102 km.
Lưu vực của sông Mã rộng lớn, đạt 28.400 km2, trong đó phần thuộc Việt Nam có diện tích 17.600 km2. Độ cao trung bình của lưu vực là 762 m, với độ dốc trung bình là 17,6%. Mật độ mạng lưới sông suối trên toàn lưu vực là 0,66 km/km2. Lưu lượng nước trung bình hàng năm là 121 m3/s tại Xã Là và 341 m3/s tại Cẩm Thuỷ.
Sông Mã chủ yếu chảy qua vùng rừng núi và trung du, và phù sa từ sông Mã tạo nên Đồng bằng Thanh Hóa lớn thứ ba ở Việt Nam. Con sông chảy theo vùng trũng giữa hai dãy núi Su Xung Chảo Chai và Pu Sam Sao và phần lớn các phụ lưu của nó bắt nguồn từ hai dãy núi này.
Nguồn gốc của sông Mã bắt đầu từ hợp lưu các suối tại vùng biên giới Việt - Lào, tại xã Mường Lói, phía nam huyện Điện Biên (phía nam tỉnh Điện Biên) 21°0′49″B 103°7′38″Đ.
Sông Mã chảy vào Việt Nam tại cửa khẩu Tén Tằn, Mường Lát, Thanh Hóa. Kể từ đây, sông chảy qua Mường Lát và Quan Hóa, trong đó một đoạn nhỏ qua huyện Quan Hóa là ranh giới giữa hai tỉnh Thanh Hóa và Hòa Bình.
Hệ thống sông Mã có tổng chiều dài là 881 km và tổng diện tích lưu vực là 39.756 km2, trong đó có 17.520 km2 nằm trong lãnh thổ Việt Nam. Tổng lượng nước trung bình hàng năm của toàn bộ hệ thống sông Mã là 19,52 tỷ m3...
T. Hương (Nguồn: https://nguoiquansat.vn/)
