Ai chống lưng cho 'cung đường cát lậu' - Bài 5: Cát nhiễm mặn lũ lượt đổ về các “siêu dự án” ở Vũng Tàu?

Cát lậu thả sức hoành hành

Như Báo TH&CL đã có loạt phóng sự điều tra về hoạt động khai thác cát trái phép hoành hành trên các sông và biển giáp ranh Sài Gòn. Điều đáng nói ở đây hàng ngày có hàng chục sà lan “khủng” ngang nhiên cày xới cả một vùng biển Cần Giờ để hút “trộm” cát biển, rồi lại lặc lè di chuyển về hướng sông Thị Vải – Cái Mép, đi qua các Đội tuần tra kiểm soát của Bộ đội Biên phòng, Phòng Cảnh sát đường thủy. Lũ lượt đổ cát về các đại công trình trên địa bàn tình Bà Rịa - Vũng Tàu như Phú Mỹ 2, Phú Mỹ 3, Khu công nghiệp Cái Mép

Những con tàu với tải trọng lớn cùng những "súc tu" vô tư di chuyển dọc theo sông Thị Vải đổ về các đại dự án

Theo quan sát chỉ riêng dự án Khu công nghiệp (KCN) Cái Mép thuộc thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, hàng ngày có từ 2 đến 5 tàu cát loại tải trọng 1.000  đến 1200 tấn cập vô 3 phà bơm hoạt động 24/24h ngay tại sông Thị Vải bơm cát vào dự án. Được biết dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng kỹ thuật Khu công nghiệp Cái Mép, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập và phê duyệt vào năm 2002. Dự án đã được Ban Quản lý các KCN tỉnh BR-VT cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần thứ 4 ngày 19/6/2013. Với tổng vốn đầu tư của Dự án là 1.502,75 tỷ đồng, thời gian xây dựng là 14 năm 9 tháng (kể từ tháng 4/2003 - 12/2017). Nhà đầu tư Dự án là Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn - TNHH MTV (SGCC). Dự án hiện đã hoàn thành chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng, Nhà đầu tư đã được giao đất trên toàn bộ diện tích 670 ha và bắt đầu đổ cát san lấp.

Theo chân các vòi bạch tuộc đến các bãi tập kết, chúng tôi nhận thấy cứ từ khoảng 6 - 8 giờ, khi nước bắt đầu lên, thì cũng là lúc hàng chục sà lan “bạch tuộc” chở đầy ắp cát từ biển Cần Giờ bắt đầu “đổ bộ” về các đại dự án theo hướng sông Thị Vải – Cái Mép.

Theo ghi nhận của phóng viên, hầu hết các sà lan “khủng” này mang số hiệu đăng ký như: SG 8449, SG 7663, SG 8024, SG6986,  LA 07285,  HP 4242, HP1878, HD 2282,  BV 2979,  HP 5959, TG 18479,  BV 2339, BV 1274, BV 0959... và cả những con tàu che biển số như tàu Đất Việt 07.

Hàng loạt tàu với tải trọng lớn, cả biển số rõ ràng lẫn che biểnsố đang ngày đêm vận chuyển cát  tiến về Cái Mép - Thị vải

Dọc theo nhánh sông Thị Vải, cát lậu không chỉ đổ vào KCN Cái Mép mà còn có các đại công trình khác như KCN Phú Mỹ 2, Phú Mỹ 3. Bám theo những tàu bạch tuộc  hướng về tỉnh Bà Rịa - Vũng tàu, chúng tôi đã tiếp cận được nhiều điểm tập kết khác là các đại dự án  như KCN Phú Mỹ 2 do Tổng Công ty Đầu tư và phát triển Đô thị KCN (IDICO) làm chủ đầu tư. Cũng theo quan sát, hàng ngày có từ 5 đến 10 tàu cát loại tải trọng 1.000 tấn đến 1200 tấn cập vô 6 phà bơm. Điều đáng nói những phà bơm này cũng hoạt động 24/24h bơm cát vào dự án. Tương tự điều này cũng xảy ra đối với dự án KCN Phú Mỹ 3, do công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ làm chủ đầu tư. Cát lậu vô tư vượt mặt cơ quan chức năng lắp đặt phà bơm, bơm trước tiếp vào các công trình này…

Không có giấy phép phà bơm, bến bãi vẫn vô tư bơm

Điều đáng nói hoạt động vận chuyển, bơm hút cát hoạt động rầm rộ diễn ra bất kể ngày đêm là vậy, nhưng  Sở tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết: Trong năn 2017, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh này đã phát hiện, xử lý vi phạm hành chính 25 trường hợp trong đó có 11 trường hợp vận chuyển khoáng sản quá tải trọng, 14 trường hợp vận chuyển không xuất trình được giấy tờ  của hàng hóa theo quy định, xử phạt hành chính với số tiền 74.750.000 đồng riêng Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh phát hiện, bắt giữ , xử lý 14 trường hợp với số tiền 356.200.000 đồng, tịch thu 3620m3 cát, không có trường hợp nào bị xử lý vì lý không có giấy phép hoạt động bến bãi.

Một số hình ảnh dự án KCN Phú Mỹ 2

Trong 6 tháng đầu năm 2018, đoàn Kiểm tra liên ngành của tỉnh và UBND các địa phương đã tiến hành trên 170 buổi kiểm tra, phát hiện 37 trường hợp khai thác khoáng sản không phép, thu giữ 02 phương tiện khai thác (máy hút cát) và tịch thu trên 70m³ cát; xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt trên 730 triệu đồng.

Còn theo  ông Phạm Đăng Lâm, Phó Chánh thanh tra  Sở GTVT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu khẳng định: Năm 2018, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu không cấp phép cho các dự án khai thác mỏ, nạo vét luồng lạch có yếu tố tận thu vật liệu xan lấp. Tỉnh BRVT cũng đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành 1390/QĐ - UBND gồm 7 lực lượng các sở ban ngành, 1 tuần đi 1-2 ngày kiểm tra luồng thủy nội địa, hàng hải, đường đi của cát lậu và qua kiểm tra không phát hiện được trường hợp nào khai thác cát trái phép. Vận chuyển cát trên đường thủy chủ yếu đều có hóa đơn chứng từ, trường hợp không có giấy tờ sẽ xử phạt theo Nghị định 132 của Chính phủ với mức phạt hành chính 2.500.000 đồng, không được giữ phương tiện hàng hóa vì chưa có chế tài.

Tuy nhiên, khi phóng viên yêu cầu làm rõ các bến bãi tập kết, bơm hút cát vào các đại dự án đã được cấp phép hay chưa thì Thanh tra sở GTVT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng khẳng định thì tất cả các dự án trên như Phú Mỹ 2, Phú Mỹ 3 và KCN Cái Mép đều chưa được cấp phép theo Thông tư số 50/2014/TT-BGTVT.

Chính quyền tỏ ra lúng túng?

Như vậy, có thể thấy các bến thủy lắp đặt phà bơm của các đại dự án này đều chưa được cấp phép hoạt động bến thủy là vi phạm luật giao thông đường thủy nghiêm trọng. Trong khi đó, các đầu nậu khai thác vận chuyển cát lậu, thường mang theo các hợp đồng liên danh, liên kết, các hợp đồng cát mỏ Miền Tây… “làm bùa hộ mạng” để hợp pháp hóa nhằm qua mặt cơ quan chức năng.

Trong khi đó theo tìm hiểu của phóng viên, tại các mỏ khai thác cát  ở Miền Tây thì các mỏ này chỉ được cấp phép khai thác bằng sáng chế cạp và phương tiện vận chuyển là  sà lan boong, trong khi các tàu bạch tuộc vận chuyển cát cho các đại dự án ở Bà Rịa – Vũng Tàu có trọng tải lên đến 1000 đến 1200 tấn.

Trong buổi làm việc với Thanh tra sở GTVT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mới đây, theo  ông Phạm Đăng Lâm, Phó Chánh thanh tra  Sở GTVT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu khẳng định, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành 1390/QĐ - UBND gồm 7 lực lượng các sở ban ngành, thường xuyên kiểm tra kiểm soát luồng lạch, bến thủy nội địa, tình hình khai thác khoáng sản. Trên thực tế dù công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng hùng hậu từ biên phòng, cảnh sát giao thông,  Sở tài nguyên môi trường,  Sở giao thông vận tải nhưng cát lậu vẫn ngang nhiên tập kết về các đại dự án. Ông này cũng cho rằng vì cát đó là đổ vào dự án, nhưng các chủ dự án không lập hồ sơ xin cấp phép tạm cho hoạt động bến thủy nội địa. Sở giao thông vận tải cũng đang tham mưu xin ý kiến xem có cần cấp phép cho các phà bơm, bến tạm này hay không? Ông Lâm cũng khẳng định, thực tế trên địa bàn tỉnh Bà Rịa  - Vũng Tàu chưa cấp phép cho các phà bơm, bến tạm…

Sở GTVT Vũng Tàu khẳng định chưa cấp phép bất kỳ phà bơm, bến tạm nào

Theo quan sát của phóng viên hiện nay tại dự án KCN  Phú Mỹ 3 đang có 8 phà bơm, Phú Mỹ 2 có 6 phà nay đã rời đi 4 chỉ còn lại 2 phà, Cái Mép đang có 4 phà bơm… Trong khi Bộ Giao thông vận tải quy định theo Thông tư số 50/2014/TT-BGTVT ngày 17 - 10 – 2014 quy định về quản lý cảng, bên thủy nội địa thì các dự án khi tiến hành san lấp mặt bằng, chiếm dụng mặt nước, không gian mặt sông thì phải xin cấp phép hoạt động bến bãi và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép. 

Như vậy, là hoạt động bơm cát vô các dự án trước nay đều không có phép. Vậy có hay không chuyện chính quyền buông lỏng quản lý hay bảo kê? Câu hỏi này xin dành cho các ngành chức năng!

Thương hiệu và Công luận sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.

Hải Dương - Trọng Tiến