Vừa qua, lễ đón nhận Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia Thạp đồng văn hóa Đông Sơn và ra mắt Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng đã diễn ra tại thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
Giám đốc Ban Quản lý di tích tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Hữu Mạo cho biết, Thạp đồng văn hóa Đông Sơn ở Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia đợt 11 năm 2022.
Thạp đồng văn hóa Đông Sơn là sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của văn hóa Đông Sơn, phân bố chủ yếu tại vùng núi trung du và đồng bằng của các con sông lớn ở miền bắc Việt Nam.
Thạp đồng văn hóa Đông Sơn ở Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng cơ bản còn nguyên thân thạp. Căn cứ vào hình dáng, kỹ thuật chế tác và đặc biệt là hoa văn trang trí của thạp đồng của Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng thuộc giai đoạn văn hóa Đông Sơn có niên đại cách ngày nay 2200-2300 năm, thuộc thế kỷ III - II trước Công nguyên.
Điểm độc đáo của thạp đồng văn hóa Đông Sơn tại là hoa văn động vật trên các băng trang trí. Tiêu biểu, trong số này, tại băng thứ 21 có trang trí 14 con thú (giống chồn/cáo) nối đuôi nhau chạy ngược chiều kim đồng hồ. Thú có miệng dài, thân dài và cong, đuôi dài to, bốn chân có móng rõ ràng, phía sau đầu có bờm (mào) dài.
Hội đồng Di sản quốc gia đánh giá, đây là những con thú được đúc trong tư thế vận động. Điều này tạo cho người xem cảm giác đang chuyển động. Đó là nghệ thuật thể hiện động trong tĩnh, được nghệ nhân đúc đồng thời Đông Sơn vận dụng hiệu quả.
Đây là chiếc thạp đồng Đông Sơn duy nhất hiện biết ở Việt Nam có trang trí bằng hoa văn này. Theo thống kê của các nhà nghiên cứu, hiện nay ở nước ta phát hiện được hơn 235 chiếc thạp đồng. Thạp đồng văn hóa Đông Sơn của Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng là một tác phẩm đẹp hoàn hảo, hoa văn trên thạp sắc nét, độc đáo, được bố cục cân đối, hài hòa mang đặc trưng của văn hóa Đông Sơn.
Thạp đồng đóng góp một hiện vật đặc sắc, góp phần làm tăng thêm giá trị của kho tàng thạp đồng Văn hóa Đông Sơn ở Việt Nam, đồng thời đóng góp tư liệu mới, xác thực cho việc tìm hiểu và nhận thức lịch sử-văn hóa thời dựng và giữ nước đầu tiên của dân tộc.
Bá Đoàn
