Ở bài viết trước, Tạp chí Thương hiệu và Công luận đã phản ánh tới bạn đọc về tình trạng lợi dụng chính sách ưu đãi của nhà nước trong việc tạo điều kiện cho cư dân biên giới có thể mua bán, trao đổi hàng hóa trong định mức để phục vụ sản xuất, tiêu dùng, một nhóm người đã thường xuyên thay nhau xách hàng thuê cho các chủ hàng qua trạm kiểm soát. Việc này đã tồn tại từ lâu tại khu vực cửa khẩu quốc tế Lào Cai. Vậy thực tế đường dây “Cửu vạn vali” này hoạt động ra sao?
Trong những ngày phóng viên (PV) có mặt tại cửa khẩu quốc tế Lào Cai, điều mà PV cũng như không ít người khi đặt chân tới đây đều ghi nhận được đó là không khí sầm uất, nhộn nhịp không khác gì khu chợ đầu mối diễn ra tại khu kiểm soát đối với khu vực cư dân biên giới.
Tại trạm kiểm soát hải quan vị trí Barie số 2 giáp bờ sông trên đường Nguyễn Quang Bích, bên kia trạm, dòng người đứng xếp hàng dài chờ đến lượt kiểm tra hàng hóa để chuẩn bị thông quan.
Trực tiếp kiểm tra hàng hóa tại trạm này là cán bộ thuộc lực lượng Hải quan và cán bộ thuộc lực lượng Bộ đội Biên phòng.
Tới lượt, người đẩy chiếc vali kềnh càng tới trước mặt cán bộ Hải quan, Bộ đội Biên phòng vội chìa ra tờ giấy khai báo rồi nhanh chóng mở vali để cán bộ kiểm tra hàng hóa bên trong. Ước tính thời gian kiểm tra hàng hóa chừng khoảng 3-5 phút/người.
Cứ thế, lần lượt những chiếc vali cồng kềnh được đẩy qua trạm kiểm soát hải quan một cách nhanh chóng.
Bên này trạm, khi “Cửu vạn vali” rời khỏi trạm kiểm soát, một đội đứng đón những chiếc vali ấy, trong số những người đứng đón có cả những người được cơ quan chức năng cấp cho chiếc Thẻ ra vào. Vậy quyền lực của những chiếc thẻ ấy ra sao? Tại sao lại phải cấp những chiếc thẻ ấy cho một số người trong nhóm “Cửu vạn vali”? Ai là người đã cấp cho họ những chiếc thẻ ấy? Câu hỏi này xin nhường lại cho các cơ quan chức năng kiểm làm rõ.
Tại khu vực bờ sông, cách trạm kiểm soát của cửa khẩu chừng 40m, hàng chục chiếc lán trại được dựng lên để phục vụ mục đích tập kết hàng, gom hàng từ người xách thuê qua trạm kiểm soát. 
Sau khi qua được trạm kiểm soát, nhóm người này lại đưa những chiếc vali vào vị trí tập kết để tháo dỡ hàng bên trong. Chờ gom đủ hàng, những chếc xe thồ, xe máy chuyên dụng lại hối hả đặt hàng lên xe để di chuyển đi nơi khác. Không khí ồn ào, sôi động không kém gì một khu chợ đầu mối chuyên phân phối, giao hàng sỉ cho các đại lý khi đến lấy hàng. Càng sôi động hơn khi thời điểm này là thời điểm cuối năm, nhu cầu tiêu thụ hàng hóa trong nước tăng cao, nhóm “Cửu vạn vali” lại càng hoạt động tấp nập hơn trước.
Tính chừng chỉ trong vòng một giờ đồng hồ, hàng chục chuyến hàng đựng trong vali cồng kềnh được đẩy qua trạm kiểm soát tại Cửa khẩu quốc tế Lào Cai.
Theo tính toán của “cửu vạn vali” thì, với số lượng khoảng 1.000 đôi giày được vận chuyển trót lọt qua cửa khẩu này, chủ số hàng này đã đủ số lượng để mở một cửa hàng bán giày hoành tráng. Ngoài tiền chi phí rất rẻ để thuê người mang hàng qua trạm kiểm soát một cách công khai, chủ của số hàng này không phải mất bất kỳ đồng thuế nhập khẩu nào.
Có một điều lạ là những chiếc lán, trại mọc lên giáp khu vực kiểm soát của cửa khẩu quốc tế Lào Cai đã tồn tại từ rất lâu, hoạt động gom hàng, tập kết hàng cũng diễn ra một cách công khai nhưng không thấy bóng dáng của các cơ quan chức năng giám sát khu vực này.
Theo Nghị định số 112/2014/NĐ-CP quy định về quản lý hoạt động khu vực cửa khẩu thì Bộ đội Biên phòng sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành hướng dẫn thủ tục, kiểm tra, kiểm soát, giám sát tổ chức, cá nhân, phương tiện của Việt Nam và nước ngoài hoạt động tại khu vực cửa khẩu theo quy định của Nghị định này. Ngoài ra, Nghị định cũng quy định về trách nhiệm của Bộ đội Biên phòng là: Phối hợp kiểm tra, giám sát hàng hóa, vật phẩm xuất, nhập qua cửa khẩu biên giới, đảm bảo an ninh hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Vậy hoạt động dựng lán, trại để tập kết hàng ngay trước cửa trạm kiểm soát như trên có được lực lượng Bộ đội Biên phòng khu vực cửa khẩu quốc tế Lào Cai thường xuyên kiểm tra, giám sát hay không?
Ngoài hình thức chuyển hàng bằng vali, nhóm xách hàng thuê này còn hình thức chuyển hàng nào khác? Để qua mặt các cơ quan chức năng, họ đã phải làm gì? Sau khi hàng hóa được gom đủ tại đây, những chiếc xe chở hàng sẽ được chuyển đi đâu? Thương hiệu và Công luận sẽ gửi tới độc giả ở bài viết tiếp theo.
Tâm Thanh
