Đó là quan điểm chia sẻ của Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trong Phiên thảo luận chuyên đề “Đẩy mạnh cải cách thể chế - Hoàn thiện chính sách về đất đai, giải pháp quan trọng trong phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội” sáng 18/09.
Tại Phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương là “kim chỉ nam” trong việc định hướng để xây dựng luật và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật trong thời gian tới.
Trong khuôn khổ Phiên thảo luận, Bộ trưởng nêu 3 vấn đề cần quan tâm, một trong số đó là chênh lệch địa tô.
Để hiểu rõ hơn, Bộ trưởng nêu ví dụ, ở một số doanh nghiệp sau khi thực hiện cổ phần hóa, có tình trạng doanh nghiệp chuyển mục đích sử dụng sang thương mại hoặc đất ở, làm thất thoát ngân sách nhà nước. Đây là lỗ hổng lớn, vì chỉ cần một quyết định hành chính có thể làm mất đi hàng trăm tỷ, hàng nghìn tỷ; và cần có cơ chế bịt lỗ hổng này.
“Việc quản lý mục đích sử dụng đất phải chặt chẽ. Đất được sử dụng cho mục đích cho thuê chỉ được phép dùng để phát triển sản xuất kinh doanh trên mục đích cho thuê đó, còn khi không còn nhu cầu sử dụng thì Nhà nước sẽ thu hồi lại để đấu giá, hoặc chuyển cho cơ quan, tổ chức khác sử dụng một cách hiệu quả hơn. Điều đó sẽ tạo động lực phát triển, hay nói cách khác là tạo nguồn lực cho nền kinh tế phát triển”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.
Về vấn đề giá đất, Bộ trưởng Tài chính đã nêu ra 5 phương pháp xác định giá đất nhưng chưa thật sự nhất quán, chính xác, do đó đã tạo nên một số lỗ hổng. “Khi chuyển mục đích sử dụng đất hiện nay đa số là sử dụng phương pháp thặng dư, nhưng phương pháp thặng dư rõ ràng là phương pháp không không chính xác. Bởi vì, giá trị doanh thu của chúng ta và chi phí đầu tư của chúng ta đều giả định mà khi đã giả định thì sẽ không chính xác và không chính xác thì gây ra rủi ro pháp lý.
Ngoài ra cũng tạo nên rủi ro cho doanh nghiệp và rủi ro cho bản thân những người làm cơ quan nhà nước...” Bộ trưởng Tài chính cho biết và nhấn mạnh: “Thời gian tới cần phải rà soát lại để định ra phương pháp định giá đất phù hợp nhất, chính xác, nhất nhất quán nhất”.
Còn đối với việc giao đất, Bộ trưởng Tài chính cho rằng cần quy định thời điểm xác định giá đất đến thời điểm giao đất không quá 06 tháng, như thế mới bảo đảm được độ chính xác và khi nộp tiền vào ngân sách mới tiến hành giao đất.
Liên quan định giá đất, tài chính đất đai, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, vấn đề này vẫn còn tồn tại nhận thức khác nhau và còn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn. Theo đó, nếu giải quyết được vấn đề định giá đất đai một cách công khai, minh bạch, bình đẳng, sẽ giúp giải quyết được các mối quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội, cũng như mối quan hệ giữa Nhà nước, người dân có đất, người dân bị thu hồi đất và doanh nghiệp. Đồng thời, giải quyết được các vấn đề hiện nay như đầu cơ, thổi giá, đất đai sử dụng không hiệu quả…
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, xây dựng hệ thống dữ liệu đất đai cũng là một nội dung đột phá trong sửa đổi Luật Đất đai lần này. Thông qua dữ liệu đất đai sẽ giúp giám sát được nguồn lực, giúp người dân tiếp cận các thông tin đất đai một cách công bằng, công khai, bình đẳng, đồng thời cải cách thủ tục hành chính để hướng tới phục vụ nhân dân tốt hơn.
Mở rộng, bảo đảm quyền tự do kinh doanh là thành công của cải cách thể chế kinh tế
Phát biểu tại Phiên thảo luận, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Nguyễn Đình Cung cho rằng, việc mở rộng và bảo đảm an toàn, quyền tự do kinh doanh cho người dân và doanh nghiệp là một trong những thành công nhất trong quá trình cải cách thể chế của Việt Nam trong thời gian qua.
Từ mức doanh nghiệp, người dân được quyền kinh doanh những gì mà cơ quan Nhà nước cho phép đã chuyển sang mức doanh nghiệp, người dân được quyền kinh doanh những gì mà pháp luật không cấm, tiến đến hiện nay là doanh nghiệp, người dân được quyền kinh doanh những gì mà luật không cấm.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Đình Cung cho hay, hạn chế về thể chế cần khắc phục là sự hay thay đổi, không đoán định được, sự bất định trong việc thực thi, tuân thủ pháp luật của người dân và doanh nghiệp. Những yếu tố này tạo ra rất nhiều rủi ro trong hoạt động kinh doanh, khiến doanh nghiệp không đầu tư lớn, không đầu tư đổi mới khoa học công nghệ, do đó kìm hãm động lực phát triển của nền kinh tế.
Đồng thời, Viện trưởng Cung đề xuất trong thời gian tới, cần giảm bớt việc ban hành các Thông tư và tiến tới bãi bỏ, các nội dung giao Chính phủ hướng dẫn cũng cần quy định rõ nguyên tắc và phạm vi hướng dẫn, không thực hiện tùy nghi.
Minh An (T/h)
