Chống hàng giả: Giải pháp từ công nghệ số

Số hóa để truy xuất nguồn gốc

Nhận định của các cơ quan chức năng thời gian gần đây cho thấy, các hành vi sản xuất, tiếp thị, mua bán hàng hóa xâm phạm sở hữu trí tuệ , đang có xu hướng gia tăng, đa dạng về chủng loại.

Những vụ việc bị phát hiện, ngày càng tinh vi về hình thức. Điều này, đã và đang gây không ít khó khăn cho công tác thực thi của phía cơ quan chức năng, gây thiệt hại cho cả DN sản xuất và người tiêu dùng.

Vấn đề đặt ra, cần phải có giải pháp để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, đang và sẽ trở thành một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và an toàn cho người tiêu dùng.

Để làm được điều này, doanh nghiệp cần phải đảm bảo cơ sở cho niềm tin của khách hàng, người tiêu dùng, đối với thông tin về sản phẩm. Cụ thể, DN cần phải có hệ thống thông tin xuất xứ sản phẩm từ phía nhà cung cấp; hàng hóa phải được minh bạch từ quá trình sản xuất, chế biến, lưu trữ, bảo quản, vận chuyển, đến phân phối và kinh doanh. Việc đáp ứng nhu cầu truy xuất nguồn gốc sản phẩm đang dần trở thành xu thế tất yếu và là yêu cầu bắt buộc trong giai đoạn hiện nay.

Xuất phát từ nhu cầu, cũng như tình hình thực tế đó, một giải pháp được Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam (VATAP) lựa chọn đó là sử dụng tem truy xuất nguồn gốc, thông qua việc quét mã QR trên sản phẩm (Vatap CheckVN).

Chủ tịch Hiệp hội VATAP Nguyễn Đăng Sinh cho biết: “Sau bao năm dự nhiều hội thảo, với nhiều lần nghiên cứu, chúng tôi đã chốt lại một giải pháp đó là cung cấp QR cho các DN để truy xuất thông tin sản phẩm bằng hệ thống VatapCheck. Bên cạnh quét mã QR code là để truy xuất nguồn gốc, chúng tôi có giải pháp chống hàng giả theo công nghệ số”.

Theo Chủ tịch Hiệp hội VATAP, việc ứng dụng công nghệ chuyển đổi số trong công tác chống hàng giả, phần mềm truy xuất nguồn gốc là cần thiết, trong bối cảnh hiện nay. Theo đó, các giải pháp này thể hiện trách nhiệm của DN trong việc sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn, hàng hóa chất lượng.

Đối với người tiêu dùng, cần ý thức hơn việc sử dụng sản phẩm có nguồn gốc minh bạch, hạn chế tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng.

Cơ chế hoạt động của Vatap CheckVN

Theo Chủ tịch Nguyễn Đăng Sinh, Vatap CheckVN là hệ thống truy xuất nguồn gốc và xác thực chống hàng giả của Hiệp hội VATAP, được xây dựng bằng công nghệ CheckVN theo sáng chế “Quy trình xác thực chống hàng giả” - đã được cấp Bằng độc quyền công nghệ số của Cục Sở hữu trí tuệ.

Vatap CheckVN ra đời tháng 6/2024, đúng vào thời điểm Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN (Thông tư 02) quy định về quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa có hiệu lực.

Thông tư tập trung quy định về: Quản lý Nhà nước đối với hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa; hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu; quản lý sử dụng mã truy vết sản phẩm, mã truy vết địa điểm, vật mang dữ liệu và tổ chức triển khai, thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa.

Ngoài việc tích hợp các thông tin cần thiết trên tem Vatap CheckVN theo quy định của Thông tư 02 (tên sản phẩm hàng hóa, hình ảnh, tên đơn vị sản xuất, kinh doanh, các công đoạn, thời gian sản xuất…), khi sử dụng tem Vatap CheckVN gắn trên mỗi sản phẩm, sẽ giúp cho việc truy xuất nguồn gốc xuất xứ sản phẩm một cách chi tiết hơn.

Cụ thể, trên tem QR Vatap CheckVN, sẽ tích hợp đầy đủ các công đoạn trong sản xuất, kinh doanh một sản phẩm:

Tối thiểu thông tin mã truy vết sản phẩm, mã truy vết địa điểm và thời gian sự kiện truy xuất nguồn gốc của từng công đoạn; Thời gian sản xuất, kinh doanh (thời gian các sự kiện truy xuất nguồn gốc diễn ra); mã truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa; thương hiệu, nhãn hiệu, mã ký hiệu, số seri sản phẩm (nếu có); Thời hạn sử dụng của sản phẩm, hàng hóa (nếu có); các tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn cơ sở được áp dụng.

Thông tin này, được in mã gắn trên bao bì sản phẩm và được kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.

Người tiêu dùng chỉ cần quét mã QR Vatap CheckVN là có thể tra cứu những thông tin cần thiết về sản phẩm như hạn sử dụng, nguồn gốc xuất xứ, quy trình sản xuất sản phẩm...

Khách hàng sử dụng tem QR Vatap CheckVN gắn trên sản phẩm, sẽ được nhà cung cấp hướng dẫn nhập thông tin một cách cụ thể, đúng quy trình. Điều đó, đảm bảo rằng, mỗi sản phẩm khi mang theo tem QR Vatap CheckVN, đều được tích hợp đầy đủ thông tin về nguồn gốc xuất xứ, cũng như  quy trình để sản xuất sản phẩm một cách minh bạch nhất.

Theo ông Nguyễn Đăng Sinh, những thông tin này, sẽ được lưu giữ tại Trung tâm mã số mã vạch quốc gia (Bộ Khoa học Công nghệ). Ngoài ra, khi khách hàng sử dụng công nghệ tem QR Vatap CheckVN để gắn trên sản phẩm, những thông tin về sản phẩm của khách hàng, sẽ được kết nối chia sẻ dữ liệu để cập nhật vào hệ thống quản lý của các bộ như Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Y tế…, việc mà từ trước tới nay, các giải pháp chống giả bằng công nghệ số khác đều chưa làm được.

Bên cạnh việc gắn tem QR chứa thông tin để truy xuất sản phẩm, Vatap CheckVN còn cung cấp mã QR chống giả tuyệt đối bằng công nghệ phủ bạc trên tem. Theo đó, để xác thực xem sản phẩm này có phải là giả hay không, người sử dụng chỉ việc cào lợp bạc phủ trên tem rồi quét để xác thực trực tuyến. Khi ấy, thông tin xác thực sẽ cung cấp đầy đủ seri tem, định danh riêng biệt cho cá thể sản phẩm cần xác thực.

Việc sử dụng mã QR Vatap CheckVN để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, xã hội, là một trong những yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy các hoạt động đổi mới sáng tạo, tạo dựng môi trường kinh doanh lành mạnh và là tài sản giá có trị đặc biệt của các DN.

Chính vì vậy, kể từ khi triển khai cung cấp mã QR Vatap CheckVN, đã có nhiều DN biết tới và tin tưởng sử dụng.

Thành Nam - Tâm An