THCL Biển Đông là vùng biển quốc tế quan trọng của thế giới. Vì vậy, bất kỳ hành động nào gây ra sự mất ổn định, cũng như thay đổi hiện trạng tại vùng biển này đều sẽ bị thế giới lên án mạnh mẽ.

Viện sỹ, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu

Tại biển Đông, Việt Nam có quyền và lợi ích theo quy định của luật pháp quốc tế. Đối với Việt Nam, chủ quyền quốc gia (vùng đất liền, vùng biển, vùng trời) là tối thượng.Với truyền thống lịch sử, Việt Nam sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia bằng sức mạnh Việt Nam, trí tuệ Việt Nam và nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam…

Những bài học lịch sử trong quá trình dựng nước và giữ nước, chống quân xâm lược hàng nghìn năm qua cho thấy “giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc” chính là hành động phù hợp nhất trong bối cảnh hiện nay.Việc nhiều nước lên tiếng và có những hành động phản đối Trung Quốc - là một trong những yếu tố góp phần giúp Việt Nam bảo vệ chủ quyền độc lập dân tộc. Việt Nam cần tranh thủ tuyệt đối sự ủng hộ của nhân dân thế giới và nhân dân Trung Quốc yêu chuộng hòa bình. Và tôi cho rằng, chỉ khi chúng ta chọn tư thế tự chủ, độc lập dân tộc thì mọi sự giúp đỡ kia - mới có ý nghĩa thực sự.

Mới đây, tờ Thời báo Tài chính lớn nhất Nhật Bản (Nikkei) đã nêu 3 bước để Mỹ “siết chặt” Trung Quốc: Sẽ đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, công khai hành vi của Trung Quốc tới dư luận quốc tế; Nhiều lần nhắc lại và khẳng định, chỉ trích Trung Quốc đang là tác nhân gây trở ngại cho tự do hàng hải và thực thi luật pháp quốc tế ở biển Hoa Đông cũng như biển Đông; Washington chắc chắn sẽ điều máy bay vào khu vực 12 hải lý của các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây trái phép ở biển Đông để tỏ rõ cho Bắc Kinh thấy rằng Mỹ không thừa nhận chủ quyền mà Trung Quốc "nhận bừa" tại khu vực này. Tôi cho rằng, những dự đoán trên đang trở thành hiện thực khi chúng ta được chứng kiến hàng loạt hoạt động của Mỹ: từ việc điều máy bay trinh sát, tàu chiến đến biển Đông cho đến thái độ quyết liệt của Mỹ tại Đối thoại Shangri - La 2015. Một khi các bước đi này được thực hiện thì đó đều là những hành động mang tính “hòa bình”, là những bước đi đấu tranh khôn ngoan, bài bản trong thời đại hiện đại - lấy pháp luật quốc tế làm cơ sở để hành động.

Và tôi tin rằng, những hành động đó từ phía Mỹ sẽ rất có sức nặng đối với Trung Quốc.

Có một vấn đề mà nhiều người đã nhắc đến đó là biển Đông là khu vực có nhiều nước liên quan. Vì thế, những vấn đề đàm phán về vùng biển này cần phải có sự có mặt của nhiều nước, tức là đàm phán đa phương, chứ không phải song phương.

Trong bối cảnh đó, tôi ủng hộ ý kiến này và hơn lúc nào hết, các nước ở khu vực biển Đông cần thường xuyên ngồi lại với nhau để đưa ra những quyết định mang tính toàn diện. Và những quyết định mang tính đa phương như vậy - sẽ đem lại hiệu ứng mạnh hơn trước những hành động ngang ngược của Trung Quốc.

Việc Mỹ có những hành động quyết liệt trong bối cảnh hiện nay - được cho là một “biến số” lớn trong “bài toán biển Đông”. Tuy nhiên, xảy ra xung đột về quân sự là rất thấp, nhưng Việt Nam không loại trừ một tình huống nào. Tuy nhiên, có một phương diện khác mang tính chất sống còn chính là kinh tế. Hiện nay, Trung Quốc có quan hệ thương mại với rất nhiều nước trên thế giới.

Những hành động ngang ngược của Trung Quốc không chỉ đang hạ thấp uy tín của họ trên trường quốc tế, mà đến một giới hạn nào đó sẽ khiến các nước yêu chuộng chính nghĩa và tôn trọng luật pháp quốc tế không thể chấp nhận được. Tôi nghĩ rằng, một biện pháp nào đó về kinh tế không phải là biện pháp không thể áp dụng trong bối cảnh phát triển hòa bình - đòi hỏi các nước phải có trách nhiệm chung đối với các vấn đề quốc tế như hiện nay.

Và trong quá trình đó, tất yếu, những nước có chung ý tưởng mong muốn xây dựng biển Đông trở thành một vùng biển quốc tế ổn định, thịnh vượng - có thể sẽ tiến sát đến nhau hơn trên nhiều phương diện hợp tác.

Viện sỹ, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu