Cơ chế chính sách hết sức quan trọng cho tăng trưởng xanh
Ông Lê Việt Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) khẳng định: Trong tiến trình tăng trưởng xanh, doanh nghiệp là chủ đạo nhưng vai trò hỗ trợ trực tiếp hoặc gián tiếp của Nhà nước thông qua cơ chế chính sách hết sức quan trọng.
Thứ nhất, về cơ chế chính sách, Chính phủ và các cơ quan ban ngành đang nhanh chóng, kịp thời ban hành đầy đủ để hỗ trợ cho phát triển bền vững và tăng trưởng xanh.
Thứ hai, phải huy động đủ nguồn lực tài chính để các tiến trình phát triển bền vững và tăng trưởng xanh đủ nguồn lực để triển khai và hỗ trợ cho các doanh nghiệp.
Thứ ba là tăng cường nâng cao nhận thức cho cả khối doanh nghiệp và người dân, bởi hàng hóa sản xuất cuối cùng đến tay người tiêu dùng. Khi người tiêu dùng có xu hướng tiêu thụ sản phẩm xanh, thân thiện với môi trường thì sẽ tạo ra động lực rất mạnh để doanh nghiệp tiếp tục quá trình sản xuất kinh doanh của mình.
Ngoài ra, sản phẩm xanh hiện nay cơ bản có giá thành cao hơn so với các sản phẩm thông thường. "Khi chúng ta đã huy động và đảm bảo sự tham gia của người dân trong việc tiêu dùng các sản phẩm xanh thì tôi tin sẽ là động lực quan trọng hàng đầu để doanh nghiệp đổi mới công nghệ và tiếp tục triển khai tiến trình phát triển bền vững và tăng trưởng xanh", ông Lê Việt Anh cho hay.
Ông Lê Việt Anh nhấn mạnh nội dung xây dựng khung khổ pháp lý dành cho phát triển bền vững và tăng trưởng xanh. Rõ ràng về pháp lý có ý nghĩa hết sức quan trọng của hệ thống phân loại xanh quốc gia. Đối với nội dung này, Chính phủ đã có chỉ đạo hết sức quyết liệt và rõ ràng, tuy nhiên, trong thời gian tới các cơ quan, bộ ngành có liên quan phải phối hợp lắng nghe doanh nghiệp, để đưa ra được một hệ thống phân loại xanh đạt chuẩn mực Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế.
"Chúng ta biết rằng đây là cuộc chơi không phải chỉ có chúng ta tham gia mà là cuộc chơi toàn cầu. Chúng ta phải đáp ứng các yêu cầu của toàn cầu, cũng như đáp ứng các nhu cầu của bối cảnh trong nước", Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường, Bộ KH&ĐT trao đổi.
Bộ KH&ĐT với tư cách là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo quốc gia về tăng trưởng xanh mong muốn trong thời gian tới sẽ nhận được ý kiến tham gia đầy đủ của các bộ, ngành, địa phương cũng như khối doanh nghiệp, để ban hành được một hệ thống phân loại xanh và hệ thống ngành kinh tế xanh chuẩn mực nhất, phù hợp nhất với tiến trình của quốc gia cũng như cam kết toàn cầu. "Chúng tôi xin cam kết hệ thống này sẽ tạo ra được cơ chế, chính sách phù hợp và rõ ràng nhất đối với các doanh nghiệp, để doanh nghiệp biết mình cần phải đáp ứng điều kiện gì và sẽ được những ưu đãi, khuyến khích gì trong cơ chế chính sách quốc gia", ông Việt Anh nói.
Hệ thống phân loại xanh này cũng sẽ đảm bảo được tính tiến bộ và có thể linh hoạt thay đổi hoặc bổ sung. Công nghệ sẽ thay đổi nên không thể có một hệ thống phân loại xanh cứng; chúng ta phải có một hệ thống tương đối mở, đảm bảo các công nghệ mới, các loại hình kinh doanh mới sẽ tiếp tục được bổ sung, cập nhật vào hệ thống này và sẽ được hưởng các ưu đãi, chính sách của Chính phủ.
Điều này có nghĩa là những người tiên phong trong tiến trình tăng trưởng xanh và phát triển bền vững sẽ là được hưởng ưu đãi chuẩn xác nhất từ phía Chính phủ.
Tăng trưởng xanh cần những sáng kiến, mô hình
Ông Binu Jacob, Tổng Giám đốc Công ty Nestlé Việt Nam cho rằng cần phải đẩy mạnh hơn nữa về tăng trường xanh, về phát triển bền vững. Việt Nam cần phải cải thiện khung khổ pháp lý để thúc đẩy hơn nữa tăng trưởng xanh, tăng trưởng bền vững.
Thứ hai, "tôi nghĩ Chính phủ Việt Nam đã làm rất tốt, nhưng vẫn còn dư địa lớn phải làm, đó là phát triển nguồn nhân lực để có thể triển khai việc phát triển bền vững, phát triển xanh", ông Binu Jacob chia sẻ.
Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng là chúng ta cần xây dựng những sáng kiến, mô hình ở địa phương. Bởi những mô hình tăng trưởng bền vững, mô hình tăng trưởng xanh chúng ta thường thấy trên thế giới cũng phải điều chỉnh cho phù hợp với từng địa phương tại Việt Nam, chứ không phải bê nguyên mẫu để áp dụng.
Những bài học hay, kinh nghiệm quý cũng như các khuyến nghị, đề xuất của các chuyên gia có ý nghĩa hết sức thiết thực để các cơ quan chức năng bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách cho tăng trưởng và phát triển xanh, từ đó tạo điều kiện, mở ra những cơ hội, triển vọng hợp tác đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực xanh, góp phần tích cực thực hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trước cộng đồng quốc tế trong hiện thực hóa mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Vấn đề tài chính xanh
Ông Lê Hoàng Lân, đại diện Vụ Tài chính, tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, các dự án xanh hiện tại còn dàn trải, phân mảnh, chủ yếu được tổ chức theo từng bộ ngành, lĩnh vực, thiếu cơ chế hỗ trợ xuyên suốt cho các công nghệ xanh mới và đột phá. Bên cạnh đó, doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn để có nguồn lực mở rộng sản xuất, từng bước trở thành doanh nghiệp xanh; nguồn vốn vay từ ngân hàng với lãi suất ưu đãi, hay từ quỹ đầu tư đổi mới sáng tạo vẫn rất khiêm tốn với nhu cầu của nhiều doanh nghiệp.
Tiến sỹ Cấn Văn Lực, Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho biết, sản xuất xanh đang là mô hình được nhiều doanh nghiệp Việt Nam hướng tới để bắt kịp xu hướng tiêu dùng xanh, nhưng việc chuyển đổi xanh lại gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong tiếp cận nguồn vốn. Điều này đòi hỏi nhiều giải pháp hữu hiệu để khơi thông, thúc đẩy nguồn vốn xanh, giúp sớm hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng xanh của Việt Nam.
Về trái phiếu xanh, Tiến sỹ Cấn Văn Lực cho hay, đến giai đoạn 2019 - 6/2024, toàn thị trường đã phát hành khoảng 1,16 tỷ USD trái phiếu xanh.
Thực tế, doanh nghiệp chuyển đổi xanh trong sản xuất là đòi hỏi, sức ép của thị trường, cũng là lợi ích của doanh nghiệp trong hiện tại và lâu dài. Nếu doanh nghiệp không sản xuất ra các sản phẩm xanh thì khó có thể xuất khẩu được vào nhiều thị trường khó tính (đơn cử thị trường Châu Âu).
Về giải pháp, Tiến sỹ Cấn Văn Lực khuyến nghị, thời gian tới cần gắn kết các chiến lược, kế hoạch phát triển xanh và tài chính xanh với quy hoạch, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, Chính phủ sớm ban hành Danh mục phân loại xanh, trong đó nên có xác định lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên và tổ chức thẩm định/xác nhận đủ tiêu chuẩn xanh. Ban hành chính sách định hướng thay đổi hành vi; khuyến khích, hỗ trợ đổi mới sáng tạo cho xe điện, xe tiết kiệm năng lượng.
Bên cạnh các hỗ trợ tài chính về thuế, phí, lãi suất, gồm cả chi phí xác nhận xanh, nếu có… cho các sản phẩm, dịch vụ xanh, cần sớm nghiên cứu thành lập Quỹ chuyển đổi xanh, Quỹ đầu tư mạo hiểm xanh, Quỹ tăng trưởng xanh; xây dựng hệ sinh thái tài chính xanh; thành lập thị trường tín chỉ carbon. Đồng thời, thu hút nhân lực gắn với đào tạo, phát triển nguồn nhân lực tham gia quá trình xanh hóa bao gồm cả cơ quan quản lý, nhà đầu tư/nhà băng, nhà trường…
PV (t/h)
