Mỹ dịch chuyển khẩu vị, Robusta trở thành tâm điểm
Các chỉ số trong hai năm trở lại đây cho thấy thị trường Mỹ đang có xu hướng chuyển dịch sang dùng cà phê Robusta đặc sản, bên cạnh dòng Arabica truyền thống. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi:
Giá cà phê Arabica đang ở mức quá cao (tương đương 2 tấn Robusta), khiến các nhà rang xay phải tìm đến nguồn Robusta giá rẻ hơn để thay thế.
Chính sách thương mại Mỹ áp thuế cao với hàng nhập khẩu từ Brazil, khiến các nhà rang xay Mỹ dịch chuyển nguồn cung sang Việt Nam - quốc gia sản xuất Robusta lớn nhất thế giới, với mức thuế ưu đãi hơn.
Thành công này đã giúp kim ngạch xuất khẩu cà phê Việt Nam đạt cột mốc kỷ lục: trên 8,4 tỷ USD trong niên vụ 2024/2025, tăng 55,5% về giá trị so với niên vụ trước.
Khoảng trống thị trường: Thiếu tiêu chuẩn và sản lượng
Dù có lợi thế về sản lượng và sự quan tâm lớn từ thị trường Mỹ, Việt Nam lại đang gặp khó khăn trong việc mở rộng thị phần Robusta đặc sản.
Thị phần khiêm tốn Theo ông Thái Như Hiệp, Tổng giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, thị phần cà phê Robusta đặc sản của Việt Nam tại Mỹ chưa tới 1%.
Thiếu bộ tiêu chuẩn theo Ông Lê Đức Huy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Simexco Đắk Lắk, cho rằng thách thức lớn nhất là Việt Nam chưa có bộ tiêu chuẩn phân tích cà phê Robusta đặc sản được toàn cầu chấp nhận. Điều này cản trở việc tiếp cận rộng rãi với các nhà rang xay thế giới.
Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành bộ tiêu chuẩn chất lượng quốc tế cho cà phê Robusta và Robusta đặc sản để không lỡ nhịp xuất khẩu.
Triển vọng và áp lực từ EUDR
Các chuyên gia dự báo giá cà phê sẽ duy trì ở mức cao trong niên vụ 2025-2026 do tồn kho trên các sàn London và New York đang xuống mức thấp kỷ lục. Tuy nhiên, ngành cà phê Việt Nam cũng đối mặt với áp lực từ Luật chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR). Sự thiếu rõ ràng của luật này khiến các doanh nghiệp thận trọng, không dám đưa cà phê Robusta lên sàn, làm giảm nguồn cung và đẩy giá bán lên cao.
Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện bộ tiêu chuẩn và giải quyết các rào cản pháp lý để tận dụng cơ hội vàng này, đưa cà phê Robusta đặc sản trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực trên thị trường thế giới.
Tâm An (t/h)
