Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn Hà Nội) đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã chuẩn bị hồ sơ công phu, nghiêm túc. Bà cho biết, sân bay Nội Bài hiện là cửa ngõ hàng không quốc tế chính của Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, song trong 10 năm qua lượng hành khách tăng trung bình 11,8%/năm và đã khai thác vượt công suất. Phương án mở rộng Nội Bài về phía Nam gặp nhiều khó khăn, từ di dời dân cư đến chi phí giải phóng mặt bằng, nên việc xây dựng sân bay mới tại Gia Bình là bước đi chiến lược, mang tính đột phá nhằm tái cấu trúc mạng lưới hàng không vùng Thủ đô.
Theo đại biểu, sân bay Gia Bình không chỉ tạo cực tăng trưởng mới, thúc đẩy các ngành logistics, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ, mà còn có ý nghĩa quan trọng về an ninh – quốc phòng, phục vụ các sự kiện đối ngoại lớn như APEC 2027. Khu vực Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Nội hiện là trung tâm sản xuất điện tử lớn với dòng vốn FDI mạnh, việc có một cảng hàng không hiện đại, đặt tại vị trí chiến lược sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Xét về quy hoạch, sân bay Gia Bình sẽ chia sẻ áp lực với Nội Bài, bảo đảm an toàn và chất lượng dịch vụ hàng không.
Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Lan bày tỏ lo ngại về việc giải phóng mặt bằng cho hơn 7.100 hộ dân. Bà cho rằng, nếu không có chính sách sinh kế hợp lý và thực hiện khéo léo, tiến độ toàn dự án có thể bị chậm. Các vấn đề môi trường như tiếng ồn, thoát nước, dòng chảy hay xử lý chất thải cũng cần được đánh giá kỹ để giảm thiểu tác động lâu dài. Nữ đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế hỗ trợ người dân khi thu hồi đất và yêu cầu chủ đầu tư nghiên cứu sâu các tác động môi trường.
Chung quan điểm về sự cần thiết của dự án, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Đà Nẵng) nhận định sân bay Gia Bình được xây dựng với quy mô quốc tế, kỳ vọng nằm trong nhóm 10 sân bay hàng đầu thế giới và đạt chuẩn 5 sao, đồng thời có chức năng lưỡng dụng. Ông khẳng định dự án không chỉ phục vụ vận chuyển hành khách mà còn là động lực phát triển vùng Thủ đô, chia sẻ gánh nặng với Nội Bài và mở ra cơ hội phát triển kinh tế – xã hội cho Bắc Ninh và các khu vực phụ cận. Đặc biệt, việc thu hút nhà đầu tư tư nhân tham gia xây dựng sân bay là mô hình mới, mang tính chiến lược đối với ngành hàng không Việt Nam.
Tuy vậy, đại biểu cho rằng thời gian thực hiện dự án trong 25 năm là khá dài và cần được rút ngắn để đảm bảo hiệu quả đầu tư. Bên cạnh đó, hạ tầng kết nối như đường bộ, đường sắt, đường thủy phải được triển khai đồng bộ với sân bay để phát huy tối đa hiệu quả.
Liên quan đến cơ chế đặc thù trong giải phóng mặt bằng, đại biểu Tạ Văn Hạ nhấn mạnh người dân xứ Kinh Bắc gắn bó sâu nặng với đất đai và văn hóa nghìn đời, do đó cách ứng xử phải phù hợp, “xứng đáng” với sự đồng thuận của người dân. Ông cũng đề cập chính sách chuyển đổi nghề, cho rằng diện tích tái định cư theo mô hình đô thị từ 70–100 m²/hộ sẽ khiến người dân khó duy trì sinh kế nông thôn như trước. Vì vậy, cần nghiên cứu hỗ trợ vốn và tạo điều kiện để người dân sắp xếp lại cuộc sống, ổn định sinh kế lâu dài.
Dự án Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình vì thế được các đại biểu đánh giá là chủ trương đúng, cần thiết nhưng đòi hỏi cơ chế đặc thù, chính sách hài hòa và tiến độ triển khai phù hợp để bảo đảm hiệu quả và đồng thuận xã hội.
Phương Thảo(t/h)
