Đề xuất này đã gây ra nhiều tranh luận khi một bộ phận người dân cho rằng việc yêu cầu đăng ký cho hệ thống không đấu nối lưới điện quốc gia là không hợp lý, gây thêm thủ tục hành chính.
Đề xuất xử phạt và những vướng mắc từ thực tiễn
Theo báo cáo của EVN, mặc dù Nghị định 58/2025 của Chính phủ đã quy định rõ các tổ chức, cá nhân lắp đặt điện mặt trời áp mái tự dùng, không đấu nối với lưới điện quốc gia phải gửi thông báo tới Sở Công Thương và đơn vị điện lực cấp tỉnh, nhưng lại chưa có chế tài xử phạt cụ thể nếu vi phạm.
EVN cho rằng, sự thiếu vắng chế tài sẽ gây ra nhiều khó khăn trong công tác quản lý. Khi một hệ thống điện mặt trời được lắp đặt mà không đăng ký, các cơ quan quản lý sẽ không có căn cứ để xác định đó là hành vi vi phạm, dẫn đến sự lúng túng khi áp dụng Luật xử lý vi phạm hành chính. Do đó, EVN đề xuất cần bổ sung quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực điện lực đối với những trường hợp này.
Quy định hiện hành và trách nhiệm của người dân
Trên thực tế, quy định về việc thông báo lắp đặt điện mặt trời áp mái đã được Chính phủ ban hành từ ngày 3/3/2025 tại Nghị định 58/2025. Theo đó, các tổ chức, cá nhân có nhu cầu đầu tư xây dựng nguồn điện mặt trời áp mái tự sản, tự tiêu, không đấu nối với hệ thống điện quốc gia, có nghĩa vụ gửi thông báo tới Sở Công Thương và đơn vị điện lực cấp tỉnh. Thông tin cần thông báo bao gồm: tên tổ chức/cá nhân, loại hình nguồn điện, quy mô công suất, mục đích và thời điểm bắt đầu/hoàn thành.
Việc đầu tư xây dựng nguồn điện này phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy. Đối với hộ gia đình, cần phối hợp với đơn vị điện lực địa phương để được hướng dẫn công tác lắp đặt và đấu nối kỹ thuật, nhằm đảm bảo an toàn điện trong quá trình vận hành.
Nghị định 58 cũng yêu cầu UBND cấp tỉnh giao Sở Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để kiểm tra việc tuân thủ các quy định về an toàn, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường. Các cơ quan này cũng có trách nhiệm xử lý vi phạm theo thẩm quyền và tổng hợp, báo cáo tình hình phát triển nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ.
Việc lắp đặt điện mặt trời áp mái tự sản, tự tiêu không phải là không có quy định. Mặc dù còn thiếu chế tài xử phạt cụ thể, nhưng Nghị định 58/2025 đã yêu cầu các tổ chức, cá nhân phải tuân thủ việc thông báo. EVN đề xuất xử phạt nhằm hoàn thiện khung pháp lý, giúp công tác quản lý được thực hiện đồng bộ và hiệu quả hơn.
Thành Nam (t/h)
