Bước tiến mới của miền Bắc trong phát triển điện mặt trời mái nhà
Trong nhiều năm, điện mặt trời mái nhà ở miền Bắc được đánh giá là khó phát triển do điều kiện tự nhiên khác biệt. Tuy nhiên, những mô hình triển khai tại Hà Nội, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hưng Yên… đã chứng minh hiệu quả rõ rệt.
Hiện nay, điện mặt trời mái nhà tại miền Bắc chủ yếu phát triển dựa trên nhu cầu tự thân: tiết kiệm chi phí trong mùa nắng nóng, chủ động nguồn năng lượng tại khu vực phụ tải cao, đồng thời hướng tới mục tiêu “xanh hóa” sản xuất và sinh hoạt.
Đáng chú ý, xu hướng đang chuyển dịch từ các hệ thống nhỏ lẻ sang mô hình đa năng, tích hợp nhiều mục tiêu: vừa phát điện, vừa lưu trữ, giảm nhiệt độ chuồng trại, tận dụng hạ tầng mái sẵn có, đồng thời góp phần vào sản xuất xanh. Nhiều trang trại ở Hưng Yên, Thái Nguyên, Sơn La đã tận dụng mái nhà xưởng, chuồng trại để lắp đặt pin năng lượng mặt trời phục vụ vận hành.
Tại Sơn La, gia đình anh Sơn ở xã Chiềng Mung lắp hệ thống điện mặt trời mái nhà trên khu trồng nấm và chăn nuôi. Điện từ hệ thống không chỉ phục vụ kho lạnh bảo quản nấm, làm mát chuồng trại mà còn đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của gia đình và công nhân. Nhờ đó, anh đã bán ra hơn 19 tấn nấm hương, 13 tấn gà vịt thịt, thu về khoảng 2,4 tỷ đồng.
Hệ thống điện mặt trời cho trang trại giúp tiết kiệm 60-90% chi phí điện hàng tháng, giảm rủi ro gián đoạn do sự cố lưới điện, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường.
Điện mặt trời mái nhà gắn với chiến lược xanh của doanh nghiệp
Ở quy mô lớn, nhiều doanh nghiệp đã coi điện mặt trời mái nhà như một phần trong chiến lược ESG (môi trường - xã hội - quản trị). Việc giảm phát thải CO₂ không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tạo lợi thế cạnh tranh, đặc biệt với các ngành xuất khẩu sang thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ.
Thực tế tại Khu công nghiệp Yên Phong (Bắc Ninh), Samsung Electronics Việt Nam đã đưa vào vận hành hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 2,38 MWp trong năm 2025. Dự án cung cấp khoảng 2,59 triệu kWh điện sạch mỗi năm, góp phần giảm chi phí năng lượng và thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính.
Theo Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC), đến giữa năm 2025, miền Bắc đã có hơn 8.600 khách hàng lắp đặt điện mặt trời mái nhà, với tổng công suất gần 580 MWp – phản ánh xu hướng tăng trưởng mạnh và sự chủ động của người dân.
Hiệu quả kép: Kinh tế và môi trường
Điện mặt trời mái nhà ở miền Bắc không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp mà còn góp phần bảo vệ môi trường, tạo hiệu quả kép thúc đẩy chuyển dịch năng lượng bền vững.
Gia đình bà Trần Thu Thủy ở TP. Bắc Ninh đầu tư hơn 200 triệu đồng cho hệ thống 18 kWp kèm bộ lưu trữ 16,1 kWh. Trước đây, mỗi tháng gia đình phải trả gần 5 triệu đồng tiền điện, nay chi phí chỉ còn 600.000 – 800.000 đồng.
Tại Thái Nguyên, ông Bùi Quang Hữu lắp hệ thống điện mặt trời mái nhà cho trang trại, cung cấp điện ổn định cho hệ thống làm mát trại lợn và thiết bị sinh hoạt. Nhờ đó, chi phí điện giảm khoảng một phần ba, đồng thời hạn chế rủi ro gián đoạn nguồn điện.
Một hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 5 kWp có thể giúp giảm khoảng 5 tấn CO₂ mỗi năm, tương đương việc trồng 200 cây xanh. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Xu hướng tiêu dùng điện thay đổi
Không ít hộ gia đình ở nông thôn đã mạnh dạn đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà mà không cần trợ giá, nhờ chi phí thiết bị giảm đáng kể trong những năm gần đây. Nhiều trường học, trạm y tế, hợp tác xã ở Ninh Bình, Hưng Yên, Bắc Ninh cũng đã lắp đặt hệ thống quy mô nhỏ nhằm tiết kiệm chi phí vận hành.
Sự phổ biến của công nghệ giám sát, điều khiển qua điện thoại thông minh khiến điện mặt trời mái nhà trở nên thuận tiện, phù hợp với lối sống hiện đại.
Những tấm pin năng lượng trên mái nhà đang trở thành biểu tượng của sự chủ động, trách nhiệm và khả năng thích ứng của người dân miền Bắc trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thách thức an ninh năng lượng.
H.M
