Điều kiện kinh doanh còn "trói chân" doanh nghiệp

Phát biểu tại tạ đàm "Điều kiện gia nhập thị trường, tổ chức quản lý và hoạt động của doanh nghiệp: Vướng mắc và kiến nghị", ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI nhận định việc cải cách, cắt giảm các điều kiện kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp gia nhập thị trường là yêu cầu quan trọng, xuyên suốt và cũng là áp lực của cơ quan quản lý, nhất là vấn đề quy hoạch đất đai, xây dựng, môi trường...

VCCI đã đề xuất 25 điểm chồng chéo, bất cập trong các quy định hiện hành. Nhiều cơ quan, bộ ngành đã vào cuộc cùng tham gia rà soát theo yêu cầu của VCCI. Quốc hội và Chính phủ cũng rất quan tâm và đã xây dựng tổ công tác chuyên biệt để xử lý vấn đề này.  

Các chuyên gia cho rằng, việc cắt giảm điều kiện kinh doanh dù số lượng giảm nhưng vẫn chưa đi vào thực chất

Trên thực tế qua 2 đợt cải cách trước đây, cũng đã có nhiều vấn đề khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp liên quan tới điều kiện kinh doanh đã được đơn giản hóa, thậm chí hủy bỏ. Tuy nhiên tới đây, các cơ quan quản lý cần nhiều nỗ lực hơn nữa, gia tăng tốc độ thực thi các yêu cầu, chỉ đạo của Chính phủ trong việc tạo thuận lợi và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.

Hy vọng, đợt tổng rà sát 11 lĩnh vực mà dự kiến được triển khai tới đây sẽ không chỉ giới hạn ở tầm nghị định, thông tư mà còn ở toàn bộ hệ thống văn bản pháp luật về kinh doanh. Đồng thời, đưa ra được những kiến nghị tới Chính phủ và Quốc hội để có được những sửa đổi thích hợp nhằm xử lý những bất cập, bất hợp lý và tạo nên làn sóng thứ 3 về cải cách, góp phần thúc đẩy công cuộc cải cách thể chế ở Việt Nam.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban pháp chế (VCCI) cho biết, VCCI đã triển khai việc lấy ý kiến doanh nghiệp, hiệp hội, hợp tác xã, các UBND địa phương và cũng đã tiếp nhận hơn 770 ý kiến phản ánh. Qua việc rà soát 411 văn bản quy phạm pháp luật về các điều kiện kinh doanh, VCCI đã đưa ra 106 kiến nghị; trong đó sửa đổi 93 văn bản quy phạm pháp luật, đề xuất sửa 32 luật, 51 nghị định và 10 thông tư.... Nội dung chính của việc rà soát sẽ tập trung vào 2 nhóm quy định về gia nhập thị trường và về tổ chức quản lý, hoạt động doanh nghiệp.

Qua thực tiễn của các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, có 243 ngành nghề trong danh mục của Luật Đầu tư có thể bỏ thêm 20 ngành nghề căn cứ vào việc đó là những ngành nghề không có tác động đáng kể nào tới lợi ích công cộng. Đó là những ngành nghề có thể quản lý bằng hình thức khác thay vì điều kiện kinh doanh và không nhận thấy rõ tính đặc thù so với các ngành nghề kinh doanh thông thường cùng loại.

Nhìn thẳng vào những "vấn đề" của các điều kiện kinh doanh, ông Tuấn cho rằng, sẽ khó có thể đảm bảo cải thiện môi trường kinh doanh khi các điều kiện kinh doanh còn "trói" chân doanh nghiệp, can thiệp vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp như yêu cầu phải thiết lập hệ thống phân phối với mặt hàng rượu hay xăng dầu hay yêu cầu về phương án kinh doanh, xếp hạng tín nhiệm với ngành bưu chính, sản phẩm, dịch vụ an toàn thông tin mạng, thông tin tín dụng...

Các điều kiện kinh doanh do hai cơ quan cấp phép cùng đánh giá, cùng làm căn cứ để cấp giấy phép cho 1 hoạt động kinh doanh như với ngành khí hay điều kiện về an ninh, trật tự...là rất bất hợp lý. 

Cũng tại tọa đàm, Luật sư Lê Nết, đại diện Công ty Luật LNT&Parterns bày tỏ quan điểm về việc chưa ban hành danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó, hiện nay danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng với các FDI mới chỉ được công bố một cách không chính thức trên Cổng thông tin quốc gia về đầu tư nước ngoài.

Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn thị hành chưa quy định danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với các nhà đầu tư nước ngoài, dẫn tới khó khăn trong quá trình thực hiện các thủ tục đăng ký đầu tư của nhà đầu tư; cũng như hoạt động của doanh nghiệp tại Việt Nam. Vì vậy, việc chính thức ban hành danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài là cần thiết. 

Ngoài ra, hiện nay vẫn còn thiếu quy định về thời hạn trả lời văn bản lấy ý kiến đối với ngành nghề, dịch vụ chưa cam kết; các thủ tục hợp pháp hóa lãnh sự còn rườm rà, phức tạp; cũng chưa có sự tách biệt, rõ ràng về quy định thành lập doanh nghiệp hay thành lập dự án. Đối với ngành, nghề chưa cam kết, đồng thời phải xin giấy phép kinh doanh, cơ quan đăng ký cũng phải thực hiện việc xin ý kiến của các bộ, ngành 2 lần....

Đại diện Công ty Luật TNHH SMiC, Giám đốc Đặng Hải Yến chia sẻ nhận định, quy định về vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và vốn của doanh nghiệp Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp hiện nay vẫn chưa có sự phân định rõ ràng. Theo đó, tác động đến cách thức quản lý của các doanh nghiệp; nhiều doanh nghiệp nhỏ có vốn đầu tư của doanh nghiệp Nhà nước cũng gặp nhiều khó khăn khi thực hiện các hoạt động đầu tư, kinh doanh.

 Thạch Huê (TTXVN)