Thống kê cho thấy, trung bình mỗi tháng, người Việt chi gần 1 tỷ USD (khoảng 24 nghìn tỷ đồng) để mua sắm trực tuyến. Việt Nam cũng nằm trong nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, song song với sự phát triển nhanh chóng này, tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và thất thoát thuế cũng ngày càng tinh vi, phức tạp.
Công ty Thống nhất cho biết, một tháng doanh nghiệp sản xuất hơn 30.000 sản phẩm xe đạp, tiêu thụ trong thị trường nội địa. Tuy nhiên, gần đây đã xuất hiện các sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, bắt chước kiểu dáng và bán với giá chỉ bằng 1/5 của doanh nghiệp sản xuất. "Họ sẽ làm suy yếu thương hiệu trong nước với sản phẩm có chất lượng không đủ tốt", ông Phí Trọng Thành, Phó Tổng Giám đốc Công ty Thống nhất cho hay.
Không chỉ doanh nghiệp trên, mà hiện nay một số doanh nghiệp khác cũng đang rơi vào tình cảnh tương tự. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, năm 2024, số vụ vi phạm bị xử lý về hàng giả, hàng nhái, cạnh tranh không lành mạnh trên không gian mạng tăng 2,4 lần, số tiền xử phạt tăng gần 3 lần so với năm 2023.
Từ thực tế hiện nay, việc nhanh chóng thực hiện định danh trên sàn TMĐT là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo tính minh bạch trong các giao dịch, đồng thời giúp môi trường kinh doanh điện tử thêm an toàn.
Mới đây, dự thảo đề xuất người bán phải thực hiện định danh và xác thực điện tử (về tên thương nhân, địa chỉ, mã số định danh, mã số thuế thu nhập cá nhân) trước khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ và thông tin cho nền tảng TMĐT. Ngoài ra, người bán cũng phải công bố công khai điều kiện giao dịch chung, giá cả, vận chuyển và giao nhận, phương thức thanh toán (nếu có); minh bạch thông tin hàng hóa, dịch vụ, các quy định về bảo vệ thông tin cá nhân, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đây là những quy định rất mới trong việc quản lý hàng hóa trên sàn TMĐT khi thời gian qua giao dịch bùng nổ nhưng chất lượng hàng hóa dường như thả nổi. Lực lượng chức năng xử lý không ít vụ hàng giả, kém chất lượng nhưng cũng chỉ như “đá ném ao bèo”.
Ông Phan Minh Nhựt, Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (VACIP) cho rằng, việc định danh người bán hàng trên thương mại điện tử là điều cần thiết. Bởi hiện nay người bán mở gian hàng online quá dễ dàng, là lỗ hổng để các đối tượng xấu lợi dụng các sàn TMĐT bán hàng giả, hàng không đảm bảo chất lượng, hoặc trốn thuế.
"Các cơ quan quản lý, đặc biệt là cơ quan thuế không thể theo dõi đầy đủ giao dịch và hoạt động của người bán. Người tiêu dùng khó có thể xác minh độ tin cậy của người bán hàng online. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người tiêu dùng và làm giảm độ tin cậy của nền tảng TMĐT", ông Nhựt cho hay. 
Theo ông Nhựt, hiện một số quốc gia đã áp dụng việc định danh người bán qua thương mại điện tử khá thành công. Việt Nam nếu triển khai sẽ có lợi thế vì hiện cơ quan chức năng đã tích hợp việc định danh vào ứng dụng VNeID.
“Nếu định danh được tài khoản TMĐT, trong trường hợp người bán có hành vi bán hàng giả, hàng kém chất lượng, các sàn TMĐT và cơ quan chức năng sẽ dễ phát hiện vi phạm và xử lý, góp phần ngăn được tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng lộng hành”, ông Phan Minh Nhựt chia sẻ.
Để đảm bảo tính minh bạch trong các giao dịch, đồng thời giúp môi trường kinh doanh điện tử thêm an toàn, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 09, yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu sửa đổi hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền chỉnh sửa các quy định pháp luật về thương mại điện tử, nhằm định danh người bán trên các sàn giao dịch thông qua VNeID.
Theo ông Nguyễn Bình Minh, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam, việc áp dụng định danh qua VNeID sẽ cải thiện đáng kể khả năng xác định danh tính người tham gia giao dịch, giúp giải quyết tranh chấp dễ dàng hơn khi xảy ra sự cố, vì có thể xác định rõ người mua và người bán, đặc biệt là các cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử. Hơn nữa, khi sử dụng định danh điện tử qua VNeID, mỗi cá nhân sẽ ý thức rõ hơn về trách nhiệm của mình, góp phần giảm thiểu vi phạm và nâng cao tính minh bạch trong thương mại điện tử.
Trước một số băn khoăn về thông tin cá nhân của người mua - bán trên sàn liệu có được đảm bảo tốt hơn khi áp dụng định danh điện tử qua VneID? Ông Nguyễn Bình Minh cho hiết, hệ thống VneID được bảo mật rất cao, VNeID đảm bảo mỗi cá nhân chỉ có một định danh duy nhất, loại bỏ nguy cơ sử dụng nhiều định danh khác nhau. Đồng thời, với năng lực bảo mật và an ninh thông tin của các cơ quan quản lý tại Việt Nam, dữ liệu cá nhân được bảo vệ an toàn hơn, đặc biệt khi người dùng giao dịch trên các sàn thương mại điện tử mới chưa rõ độ tin cậy. VNeID giúp người dùng tránh phải khai báo toàn bộ thông tin cá nhân trực tiếp, tăng tính an toàn và bảo mật.
Lợi ích của việc sử dụng định danh điện tử qua VneID là rất lớn, tuy nhiên về mặt hạ tầng cũng đặt ra một số thách thức khi thực hiện. Theo ông Minh, hiện tại hầu hết người dân sử dụng smartphone (điện thoại thông minh) với mức độ định danh cấp 2, đủ để tích hợp với các nền tảng số, đặc biệt là các nền tảng lớn. Tuy nhiên, cần có thời gian để phối hợp giữa các cơ quan, như Bộ Công an với các sàn thương mại điện tử và các doanh nghiệp có nhu cầu tích hợp VNeID vào hệ thống của họ. Sự phối hợp này phải chặt chẽ để đảm bảo hệ thống vận hành trơn tru.
Thiên Trường (t/h)
