Người lao động được nghỉ 3 liên tiếp
Theo quy định tại Điều 112 Bộ luật Lao động năm 2019, có hiệu lực từ ngày 01/01/2021, mỗi năm, người lao động có tất cả 11 ngày nghỉ lễ được hưởng nguyên lương. Trong đó, với lễ Giỗ Tổ Hùng Vương, người lao động được nghỉ 01 ngày. Tuy nhiên, số ngày nghỉ thực tế trong dịp này sẽ nhiều hơn 01 nếu ngày Giỗ Tổ Hùng Vương trùng hoặc sát kỳ nghỉ cuối tuần.
Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương 2022 rơi vào Chủ nhật 10/04 Dương lịch. Do đó, người lao động sẽ được nghỉ bù vào thứ hai tuần kế tiếp (tức ngày 11/04). Như vậy, dịp Giỗ Tổ Hùng Vương, mọi người được nghỉ 03 ngày liên tiếp, từ thứ Bảy 09/04 đến hết thứ Hai 11/04.
Giỗ Tổ Hùng Vương trong lịch sử
Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày 10/03 Âm lịch hàng năm tại Đền Hùng, Việt Trì, Phú Thọ.
Bản ngọc phả viết thời Trần, năm 1470 đời vua Lê Thánh Tông và đời vua Lê Kính Tông năm 1601 sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng, nói rằng: “...Từ nhà Triệu, nhà Đinh, nhà Lê, nhà Lý, nhà Trần đến triều đại ta bây giờ là Hồng Đức Hậu Lê vẫn cùng hương khói trong ngôi đền ở làng Trung Nghĩa. Những ruộng đất sưu thuế từ xưa để lại dùng vào việc cúng tế vẫn không thay đổi...”.
Như vậy, từ thời Hậu Lê trở về trước các triều đại đều quản lý Đền Hùng theo cách giao thẳng cho dân sở tại trông nom, sửa chữa, cúng bái, làm Giỗ Tổ ngày 10/03 Âm lịch. Bù lại họ được miễn nộp thuế 500 mẫu ruộng, miễn đóng sưu, miễn đi phu đi lính.
Đến đời nhà Nguyễn vào năm Khải Định thứ 2 (1917), Tuần phủ Phú Thọ Lê Trung Ngọc đã trình bộ Lễ định ngày 10/03 Âm lịch hàng năm làm ngày Quốc tế (Quốc lễ, Quốc giỗ). Điều này được tấm bia Hùng Vương từ khảo do Tham tri Bùi Ngọc Hoàn, Tuần phủ tỉnh Phú Thọ, lập năm Bảo Đại thứ 15 (1940) cũng đang đặt ở Đền Thượng trên núi Hùng, xác nhận: “Trước đây, ngày Quốc tế lấy vào mùa thu làm định kỳ. Đến năm Khải Định thứ hai (Dương lịch là năm 1917), Tuần phủ Phú Thọ là Lê Trung Ngọc có công văn xin bộ Lễ ấn định ngày mồng Mười tháng Ba hằng năm làm ngày Quốc tế, tức trước ngày giỗ tổ Hùng Vương đời thứ 18 một ngày. Còn ngày giỗ (11/03) do dân sở tại làm lễ”. Kể từ đây, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương ngày 10/03 Âm lịch hàng năm được chính thức hóa bằng luật pháp.
Sau cách mạng tháng Tám (1945) Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm tới Đền Hùng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đều đã về thăm viếng tại đây. Kế tục truyền thống cao đẹp của cha ông, nhất là đạo đức “uống nước, nhớ nguồn”, ngay sau cách mạng thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh của Chủ Tịch nước số 22/SL - CTN ngày 18/02/1946 cho công chức nghỉ ngày 10/03 Âm lịch hàng năm để tham gia tổ chức các hoạt động Giỗ Tổ Hùng Vương - hướng về cội nguồn dân tộc.
Trong ngày Giỗ Tổ năm Bính Tuất (1946) - năm đầu tiên của Chính phủ mới được thành lập, cụ Huỳnh Thúc Kháng - Quyền Chủ tịch nước đã dâng một tấm bản đồ Tổ quốc Việt Nam và một thanh gươm quý nhằm cáo với Tổ tiên về đất nước bị xâm lăng và cầu mong Tổ tiên phù hộ cho quốc thái dân an, thiên hạ thái bình cùng nhau đoàn kết, đánh tan giặc xâm lược, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã có hai lần về thăm Đền Hùng (19/09/1954 và 19/08/1962). Tại đây, Bác Hồ đã có câu nói bất hủ: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước - Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Năm 1995, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương đã được Ban Bí thư ghi trong thông báo là ngày lễ lớn trong năm. Ngành Văn hóa thông tin - thể thao phối hợp với các ngành chức năng đã tổ chức lễ hội trong thời gian 10 ngày (từ 01/03 đến 10/03 Âm lịch).
Ngày 02/04/2007, Quốc Hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã phê chuẩn sửa đổi, bổ sung Điều 73 của Luật Lao động cho người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (10/03 Âm lịch). Kể từ đây, ngày 10/03 Âm lịch hàng năm đã trở thành ngày lễ lớn - Quốc lễ mang ý nghĩa bản sắc văn hóa dân tộc.
Mâm cúng ngày Giỗ Tổ Hùng Vương
Xuyên suốt lịch sử Việt Nam, các Vua Hùng là người có công dựng nước, về sau còn là một thần linh trong tâm linh người Việt. Mùng 10/03 hằng năm là dịp để tất cả người con mang dòng máu Việt cùng hướng về Phú Thọ trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương. Trong các nghi lễ, nhất định không thể thiếu mâm cơm Việt với quy mô vượt khỏi một mâm cơm thường nhật. Đây cũng là dịp để các thành viên trong gia đình có cơ hội gần gũi, thân thiết hơn.
Chính vì thế, Giỗ Tổ Hùng Vường – Lễ hội Đền Hùng là sự kiện được chào đón nhất vào mỗi tháng 03 Âm lịch. Những món cơ bản được dâng lên các Vua Hùng có thể kể đến: bánh chưng, bánh giầy, cơm tẻ. Những món này gắn liền với thời kỳ Hùng Vương, bánh chưng, bánh giầy là sản vật, trong khi cơm tẻ là nhờ Vua Hùng dạy dân cấy lúa mà có. Có nếp có tẻ, mâm cơm ngày giỗ Tổ mới đầy đủ âm dương, tượng trưng cho sự phồn thịnh của đất nước.
Ý nghĩa ngày Giỗ Tổ Hùng Vương
Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày người Việt Nam thể hiện lòng tôn kính, tri ân đối với tổ tiên, theo tinh thần uống nước nhớ nguồn vốn là truyền thống của dân tộc.
Đây cũng là dịp để chúng ta đề cao niềm tự hào dân tộc, nhắc nhở mỗi người Việt Nam phải tìm hiểu thấu đáo bản sắc dân tộc, nguồn cội của tổ tiên, qua đó không ngừng nỗ lực phát huy các truyền thống quý báu để xây dựng đất nước giàu đẹp, xứng đáng với công lao của các thế hệ anh hùng dân tộc, với tổ tiên ta ngày trước.
Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương cũng có ý nghĩa nhắc nhở về tinh thần đại đoàn kết, yêu nước thương nòi, chung sức chung lòng vì một đất nước Việt Nam hùng cường, tiếp nối công việc bảo vệ và xây dựng đất nước mà tổ tiên nhiều đời để lại.
Minh An (T/h)
